Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm

Chia sẻ chuyên mục Đề tài Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm hay nhất năm 2024 cho các bạn học viên ngành đang làm luận văn tham khảo nhé. Với những bạn chuẩn bị làm bài luận văn tốt nghiệp thì rất khó để có thể tìm hiểu được một đề tài hay, đặc biệt là các bạn học viên đang chuẩn bị bước vào thời gian lựa chọn đề tài làm luận văn thạc sĩ thì với đề tài Khóa luận: Thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng pháp luật trong hoạt động kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng – thành phố Hải Phòng dưới đây chắc hẳn sẽ cho các bạn cái nhìn tổng quát hơn về đề tài này.

2.1. Thực trạng pháp luật về hoạt động kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm

2.1.1. Các quy định về chủ thể của hoạt động kiểm sát

Tại Điều 6 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014 quy định: “1. Viện kiểm sát nhân dân thực hành chức năng Thực hành quyền công tố bằng các công tác sau: a) Thực hành quyền công tố trong việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố”.

Điều 13 Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân khi kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, như sau:

Tiếp nhận đầy đủ tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố do các cơ quan, tổ chức, cá nhân chuyển đến và chuyển ngay cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền giải quyết.
Kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra trong việc tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có trách nhiệm thông báo đầy đủ, kịp thời tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố đã tiếp nhận cho Viện kiểm sát nhân dân.
Trực tiếp kiểm sát; kiểm sát việc kiểm tra, xác minh, lập hồ sơ và kết quả giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có trách nhiệm thông báo đầy đủ, kịp thời kết quả xác minh, giải quyết cho Viện kiểm sát nhân dân.
Khi phát hiện việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố không đầy đủ, vi phạm pháp luật thì Viện kiểm sát nhân dân yêu cầu Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra thực hiện các hoạt động sau đây:
Tiếp nhận, kiểm tra, xác minh, ra quyết định giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố đầy đủ, đúng pháp luật;
Kiểm tra việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và thông báo kết quả cho Viện kiểm sát nhân dân; Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.
Cung cấp tài liệu về vi phạm pháp luật trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố;
Khắc phục vi phạm pháp luật và xử lý nghiêm người vi phạm.
Giải quyết các tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.
Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác trong kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

Trên cơ sở quy định của Hiến pháp năm 2013 và Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014 về chức năng nhiệm vụ “thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân”, chủ thể thực hiện hoạt động kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trong Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 không có sự thay đổi so với Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003, trong đó VKS tiếp tục giữ vai trò kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm.

Tuy nhiên, nếu như Bộ luật Tố tụng hình sự 2003 chỉ có duy nhất khoản 4 Điều 103 quy định rất chung chung: “ Viện kiểm sát có trách nhiệm kiểm sát việc giải quyết của Cơ quan điều tra đối với tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố” thì Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 đã tách khoản 4 Điều 103 ra thành các điều khoản riêng biệt trong đó quy định đầy đủ, rõ ràng, chi tiết hơn về nhiệm vụ, quyền hạn, trình tự, thủ tục, phương thức, hoạt động kiểm sát trong giai đoạn này.

Quy chế công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra và truy tố ban hành kèm theo Quyết định 111/QĐ-VKSTC năm 2020, tại Điều 39 cũng quy định về chức năng kiểm sát việc tiếp nhận, phân loại, việc chuyển tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố để giải quyết theo thẩm quyền, theo đó “Kiểm sát viên phải kiểm sát chặt chẽ việc tiếp nhận, phân loại của Cơ quan có thẩm quyền điều tra đối với tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Trường hợp phát hiện việc tiếp nhận, phân loại của Cơ quan có thẩm quyền điều tra chưa chính xác, Kiểm sát viên cần kịp thời báo cáo lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện để trao đổi với Cơ quan có thẩm quyền điều tra khắc phục”.

Quá trình kiểm sát việc tiếp nhận, phân loại, kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố của Cơ quan có thẩm quyền điều tra mà thấy không thuộc thẩm quyền, Kiểm sát viên phải báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện có văn bản yêu cầu cơ quan đã tiếp nhận, đang tiến hành kiểm tra, xác minh chuyển đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết; đồng thời thông báo đến Viện kiểm sát có thẩm quyền để thực hiện việc kiểm sát. Việc giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố được thực hiện theo quy định tại Điều 150 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Như vậy, chủ thể có thẩm quyền tiến hành hoạt động kiểm sát việc giải quyết tố giác tin báo tội phạm trong hệ thống pháp luật hình sự hiện hành được trao cho Cơ quan kiểm sát.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM ĐẾN DỊCH VỤ:

===>>> Bảng Giá Viết Thuê Khóa Luận Tốt Nghiệp Ngành Luật

2.1.2. Các quy định về chức năng, nhiệm vụ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Viện kiểm sát nhân dân

Đối tượng của kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm chính là hoạt động tuân theo pháp luật trong quá trình giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm của các cơ quan có thẩm quyền theo quy định của luật TTHS.

Bộ luật tố tụng hình sự trao quyền có VKS không chỉ thực hiện việc kiểm sát hoạt động giải quyết tin báo, tổ giác tội phạm mà theo quy định tại Điều 103 Bộ luật Tố tụng hình sự, Viện kiểm sát có trách nhiệm “tiếp nhận đầy đủ mọi tố giác, tin báo về tội phạm do cá nhân, cơ quan, tổ chức và kiến nghị khởi tố do cơ quan nhà nước chuyển đến. Viện kiểm sát có trách nhiệm chuyển ngay các tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố kèm theo các tài liệu có liên quan đã tiếp nhận cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền”. Sau khi tiếp nhận tin báo, tố giác, Cơ quan điều tra trong phạm vi trách nhiệm của mình phải kiểm tra, xác minh nguồn tin và quyết định việc khởi tố hoặc quyết định không khởi tố vụ án hình sự, đồng thời kết quả giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố của cơ quan nhà nước phải được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp và thông báo cho cơ quan, tổ chức đã báo tin hoặc người đã tố giác tội phạm biết. Tại Điều 38 Quy chế công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra và truy tố ban hành kèm theo Quyết định 111/QĐ-VKSTC năm 2020 có quy định về Viện kiểm sát trực tiếp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố như sau: Lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện phải phân công Kiểm sát viên tiếp nhận đầy đủ tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố do cơ quan, tổ chức, cá nhân chuyển đến hoặc do đơn vị kiểm sát và giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp tiếp nhận, chuyển đến. Thủ tục tiếp nhận được thực hiện theo quy định tại Điều 146 Bộ luật Tố tụng hình sự và quy định khác của pháp luật có liên quan. hóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Sau khi tiếp nhận, Kiểm sát viên phải vào sổ thụ lý, ghi đầy đủ, chính xác tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; báo cáo lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện và làm thủ tục chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố kèm theo các tài liệu có liên quan đã tiếp nhận cho Cơ quan có thẩm quyền điều tra giải quyết.

Thêm vào đó, trong quá trình thực hiện chức năng kiểm sát hoạt động tin báo, tin tố giác tội phạm của cơ quan có thẩm quyền điều tra, nếu phát hiện Cơ quan có thẩm quyền điều tra có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, hoặc có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm thì theo quy định tại Điều 42 của Quy chế, Kiểm sát viên sẽ báo cáo lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện có văn bản yêu cầu Cơ quan có thẩm quyền điều tra khắc phục vi phạm. Trường hợp Viện kiểm sát đã yêu cầu nhưng Cơ quan có thẩm quyền điều tra không khắc phục, Kiểm sát viên báo cáo lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện yêu cầu Cơ quan có thẩm quyền điều tra chuyển hồ sơ vụ việc cho Viện kiểm sát để giải quyết theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự và quy định của pháp luật khác có liên quan.

2.1.3. Các quy định về trình tự, thủ tục kiểm sát hoạt động giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm

Trong Quy chế công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra và truy tố ban hành kèm theo Quyết định 111/QĐ-VKSTC năm 2020 có quy định rất cụ thể, chi tiết về trình tự, thủ tục thực hành kiểm sát hoạt động giải quyết tố giác tin báo về tội phạm. Trong quá trình kiểm sát việc tiếp nhận, phân loại tố giác, tin báo về tội phạm nếu thấy đã rõ dấu hiệu tội phạm, đủ căn cứ để khởi tố vụ án hình sự (kể cả trường hợp chưa xác định được đối tượng thực hiện hành vi phạm tội) nhưng Cơ quan có thẩm quyền điều tra chưa khởi tố vụ án hình sự thì Kiểm sát viên báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện yêu cầu Cơ quan có thẩm quyền điều tra ra ngay quyết định khởi tố vụ án hình sự. Trường hợp Viện kiểm sát trực tiếp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm mà đã rõ dấu hiệu tội phạm, đủ căn cứ để khởi tố vụ án hình sự thì Kiểm sát viên báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện ra quyết định khởi tố vụ án hình sự và chuyển cho Cơ quan điều tra để điều tra theo thẩm quyền (Điều 40). Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Trình tự, thủ tục kiểm sát hoạt động giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của VKS được thực hiện như sau:

Đối với trường hợp thấy cần phải kiểm tra tính xác thực của nguồn tin về tội phạm; thu thập, củng cố chứng cứ, tài liệu, đồ vật để làm rõ những tình tiết liên quan đến những vấn đề phải chứng minh trong vụ án hình sự quy định tại Điều 85 và Điều 441 Bộ luật Tố tụng hình sự, Kiểm sát viên phải kịp thời đề ra yêu cầu kiểm tra, xác minh bằng lời nói hoặc bằng văn bản. Yêu cầu kiểm tra xác minh có thể được thực hiện nhiều lần. Văn bản yêu cầu kiểm tra, xác minh phải được đưa vào hồ sơ vụ việc, lưu hồ sơ kiểm sát. Trường hợp Điều tra viên, Cán bộ điều tra không nhất trí với yêu cầu kiểm tra, xác minh thì Kiểm sát viên yêu cầu Điều tra viên, Cán bộ điều tra nêu rõ lý do và báo cáo lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện xem xét, kiến nghị với Thủ trưởng, Cấp trưởng Cơ quan có thẩm quyền điều tra; trường hợp Cơ quan có thẩm quyền điều tra không thực hiện được đầy đủ các yêu cầu kiểm tra, xác minh vì lý do khách quan thì Kiểm sát viên báo cáo lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện yêu cầu Cơ quan có thẩm quyền điều tra nêu rõ lý do trong văn bản thông báo kết quả giải quyết nguồn tin về tội phạm (Điều 41 của Quy chế)

Khi trực tiếp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, Kiểm sát viên được phân công phải thực hiện các hoạt động sau đây:

Trước khi tiến hành một số hoạt động kiểm tra, xác minh, Kiểm sát viên phải xây dựng kế hoạch báo cáo lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện xem xét, phê duyệt;
Trong quá trình kiểm tra, xác minh, Kiểm sát viên tuân thủ quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự về căn cứ, thẩm quyền, trình tự, thủ tục tiến hành các biện pháp kiểm tra, xác minh. Đối với vụ việc phức tạp, Kiểm sát viên có thể phối hợp với Điều tra viên, Cán bộ điều tra để tiến hành một số hoạt động kiểm tra, xác minh;

Kết thúc việc kiểm tra, xác minh, Kiểm sát viên nghiên cứu, đánh giá chứng cứ, tài liệu, đồ vật, báo cáo lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện kết quả kiểm tra, xác minh và đề xuất hướng giải quyết theo quy định của pháp luật.

Chứng cứ, tài liệu, đồ vật Kiểm sát viên thu thập được trong quá trình kiểm tra, xác minh phải được đưa vào hồ sơ vụ việc, lưu hồ sơ kiểm sát theo quy định của pháp luật.

2.1.4. Quy định về kiểm sát thời gian giải quyết tin báo, tin tố giác tội phạm của cơ quan điều tra Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Bên cạnh công tác kiểm sát việc giải quyết về nội dung, để kịp thời phát hiện, phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm và tác hại của tội phạm đối với đời sống xã hội thì Viện kiểm sát nhân dân còn tiến hành kiểm sát về thời gian giải quyết điều này được quy định tại Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự: Trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được tin báo, tố giác tội phạm, Cơ quan điều tra có thẩm quyền giải quyết phải tiến hành xác minh và ra một trong các quyết định: “quyết định khởi tố vụ án hình sự; quyết định không khởi tố vụ án hình sự; quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố”. Trong trường hợp nguồn tin tội phạm có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn giải quyết có thể kéo dài nhưng không quá 02 tháng và chỉ có thể gia hạn thêm 01 lần nhưng không được quá 02 tháng và việc gia hạn do Viện trưởng VKS quyết định. Để kiểm sát được chặt chẽ thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm thì Viện kiểm sát nhân dân phải nắm được cụ thể nội dung thông tin, nếu thông tin về tội phạm có nội dung rõ ràng, xác thực và xét thấy hành vi mà đơn thư tố giác hay tin báo phản ánh có đủ các yếu tố cấu thành tội phạm thì có thể yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định giải quyết ngay mà không cần thiết phải chờ hết hai mươi ngày. Trong trường hợp nói trên mà Cơ quan điều tra vẫn để kéo dài thời hạn thì Viện kiểm sát nhân dân cần có biện pháp nghiệp vụ cụ thể như kiến nghị, yêu cầu, đảm bảo việc giải quyết được nhanh chóng, kịp thời – Kiểm sát kết quả giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Sau khi hết thời hạn xác minh, Cơ quan điều tra có thẩm quyền phải ra quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự. Kiểm sát viên phải kiểm sát chặt chẽ kết quả giải quyết của Cơ quan có thẩm quyền điều tra. Trong trường hợp đã hết hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm mà chưa đủ căn cứ để quyết định việc khởi tố hay không khởi tố vụ án hình sự thì trong thời hạn 03 ngày làm việc, sau khi nhận được thông báo bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền điều tra, Kiểm sát viên phải cùng Điều tra viên nghiên cứu kết quả đã xác minh và báo cáo lãnh đạo hai cơ quan để cùng thống nhất quan điểm giải quyết vụ việc hoặc thống nhất những nội dung cần yêu cầu tiếp tục xác minh. Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định sau khi hết thời gian xác minh thì Cơ quan điều tra, Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải ra một trong các quyết định sau: quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định không khởi tố vụ án hình sự, quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố. Như vậy, quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố là quy định mới trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015. Tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm phải thuộc một trong các trường hợp: thứ nhất, đã trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản, yêu cầu nước ngoài tương trợ tư pháp nhưng chưa có kết quả; thứ hai, đã yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật quan trọng có ý nghĩa quyết định đối với việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án nhưng chưa có kết quả. Nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân đó chính là kiểm sát các căn cứ tạm đình chỉ có đúng trình tự, thủ tục, đúng căn cứ tạm đình chỉ theo quy định của pháp luật không. Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải gửi quyết định tạm đình chỉ kèm theo tài liệu liên quan đến Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền để kiểm sát và gửi quyết định tạm đình chỉ đó cho cơ quan, tổ chức, cá nhân đã tố giác, báo tin về tội phạm. Nếu quyết định tạm đình chỉ không có căn cứ thì Viện kiểm sát ra quyết định hủy bỏ quyết định tạm đình chỉ để tiếp tục giải quyết.

Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi ra quyết định hủy bỏ quyết định tạm đình chỉ, Viện kiểm sát phải gửi quyết định đó cho Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, cơ quan, tổ chức, cá nhân đã tố giác, báo tin về tội phạm. Thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm không quá 01 tháng kể từ ngày Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra nhận được quyết định hủy bỏ quyết định tạm đình chỉ. Khi lý do tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm không còn, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra ra quyết định phục hồi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày ra quyết định phục hồi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, Cơ quan điều tra, Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải gửi quyết định phục hồi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm cho Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền, cơ quan, tổ chức, cá nhân đã tố giác, báo tin về tội phạm. Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát thời hạn giải quyết tin báo, tố giác tội phạm đảm bảo công tác xác minh không quá 01 tháng kể từ ngày ra quyết định phục hồi. Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

2.1.5. Quy định về thực hành quyền công tố, kiểm sát kết quả giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm

Theo quy định của pháp luật hiện hành, Kiểm sát viên phải chủ động nắm chắc nội dung kiểm tra, xác minh, tiến độ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và yêu cầu Điều tra viên, Cán bộ điều tra cung cấp chứng cứ, tài liệu, đồ vật để kiểm sát; kịp thời nghiên cứu, báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện xem xét, quyết định việc giải quyết.

Kiểm sát viên phải kiểm sát chặt chẽ kết quả giải quyết của Cơ quan có thẩm quyền điều tra theo quy định của pháp luật. Kết thúc việc kiểm tra, xác minh, nếu Cơ quan có thẩm quyền điều tra không ra một trong các quyết định quy định tại khoản 1 Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự thì Kiểm sát viên phải báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện yêu cầu Cơ quan có thẩm quyền điều tra ban hành một trong các quyết định đó gửi kèm hồ sơ để kiểm sát kết quả giải quyết. Trong thời hạn 03 ngày (đối với trường hợp khởi tố), 02 ngày (đối với trường hợp không khởi tố), kể từ ngày nhận được quyết định và các tài liệu có liên quan, Kiểm sát viên phải báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện hướng giải quyết theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, các quy định của pháp luật khác có liên quan.

Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo hồ sơ vụ việc của Cơ quan có thẩm quyền điều tra, nếu thấy quyết định tạm đình chỉ có căn cứ thì Viện kiểm sát phải chuyển trả hồ sơ cho Cơ quan có thẩm quyền điều tra để giải quyết theo thẩm quyền.

Viện kiểm sát phải theo dõi, quản lý hồ sơ các vụ việc tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, phối hợp với Cơ quan có thẩm quyền điều tra rà soát, báo cáo, đề xuất lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo Viện kịp thời xử lý khi lý do tạm đình chỉ không còn.

Kiểm sát viên phải kiểm sát chặt chẽ việc gửi, thông báo kết quả giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố cho cơ quan, tổ chức, cá nhân. Trường hợp phát hiện vi phạm thì phải yêu cầu hoặc kiến nghị theo đúng quy định của pháp luật.

Có thể nhận thấy các quy định trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014, Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, Quy chế công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra và truy tố ban hành kèm theo Quyết định 111/QĐ- VKSTC năm 2020 là những văn bản quy phạm pháp luật tạo cơ sở pháp lý Viện kiểm sát thực hiện cho hoạt động kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm. Có thể nói đây là hoạt động rất quan trọng của Viện kiểm sát bởi tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm là căn cứ bước đầu cho việc ra quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án hình sự. Do đó, kiểm sát hoạt động tiếp nhận tin tố giác, tin báo tội phạm được thực hiện đúng đắn sẽ góp phần bảo đảm mọi hành vi phạm tội, người phạm tội đều được phát hiện, khởi tố, điều tra và xử lý kịp thời, nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để lọt tội phạm và người phạm tội, không làm oan người vô tội.

2.2.Thực tiễn áp dụng pháp luật trong hoạt động kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm tại Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng – thành phố Hải Phòng. Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

2.2.1. Những yếu tố tác động, ảnh hưởng hoạt động kiểm sát việc tiếp nhận giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trên địa bàn quận Hồng Bàng – thành phố Hải Phòng

2.2.1.1. Vị trí địa lý, tình hình kinh tế – xã hội, tình hình tội phạm trên địa bàn quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng

a.. Vị trí địa lý

Thành phố Hải Phòng hiện nay có 15 đơn vị hành chính trong đó gồm 7 quận và 8 huyện với diện tích trên 152.300 ha có hệ thống giao thông đường bộ, đường sắt, đường biển và đường sông và đường hàng không nối liền nhiều tình thành trên cả nước, có dân số là 1.837.000 người trong đó dân số thành thị là trên 847.000 người và dân số ở nông thông là trên 99.000 người [5].

Quận Hồng Bàng là một quận thuộc trung tâm thành phố Hải Phòng được thành lập từ năm 1961 hiện nay quận có 09 phường (gồm: phường Minh Khai; phường Hoàng Văn Thụ; phường Phan Bội Châu; phường Hạ Lý; phường Sở Dầu; phường Thượng Lý; Phường Trại Chuối; phường Hùng Vương; phường Quán Toan) với diện tích là 14.5km2 và dân số là 96.111 người chiếm hơn 1/5 dân số nội thị của thành phố. Đây là quận có diện tích bé nhưng mật độ dân số đông tập trung nhiều các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn thành phố, việc này giúp phát triển kinh tế địa phương nhưng cũng làm tình hình trật tự trị an trên địa bàn quận gặp nhiều phức tạp [5]. Hiện nay trên địa bàn quận có trụ sở của các cơ quan thành phố (trụ sở Thành ủy, HĐND, Ủy ban nhân dân và các sở ngành…), nhiều văn phòng đại diện của các tổ chức nước ngoài đóng trên địa bàn; quận có nhiều cơ sở sản xuất công nghiệp, thương mại lớn và ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố như công nghiệp đóng tàu, chế tạo sản xuất thép công nghiệp, kinh tế cảng biển; các trung tâm thương mại, du lịch, dịch vụ, tập trung nhiều nhà hàng, khách sạn lớn. Theo thống kê trên địa bàn quận có 1.668 cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức kinh tế đang hoạt động sản xuất, kinh doanh, thu hút hàng chục nghìn người lao động; 13 trung tâm thương mại; 39 trường học; 06 bệnh viện (04 bệnh viện cấp thành phố); khu đô thị Vinhomes Imperia có diện tích 78,5 ha tại phường Thượng Lý ; có 1 bến xe chính của thành phố (Thượng Lý ); 01 bến tàu thủy nội địa (Bến Bính). Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

b. Tình hình kinh tế – xã hội

Trong những năm gần đây, thực hiện chính sách thu hút đầu tư, Hải Phòng đã huy động được nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đầu tư vào khu công nghiệp, khu chế xuất, khu vui chơi giải trí với số vốn lên đến hàng trăm tỷ đồng, đã làm thay đổi diện mạo về cơ cấu kinh tế của thành phố (tăng tỉ trọng công nghiệp dịch vụ, giảm tỷ trọng nông nghiệp), tăng thu ngân sách của địa phương. Với vị trí địa lý hết sức thuận lợi trong đi lại (kể cả đường thuỷ, đường bộ). Tuy nhiên cùng với sự phát triển và sự thay đổi về kinh tế, quá trình đô thị hoá đã kéo theo nhiều yếu tố tiêu cực, phức tạp; nhiều hộ nông dân vốn trước đây sống bằng nghề nông thì hiện nay không còn đất canh tác không có nghề phụ nên thu nhập không ổn định, nhiều khu tái định cư tập trung với hàng trăm, hàng nghìn công nhân lao động đã tạo ra ảnh hưởng không nhỏ đối với tình hình trật tự an toàn xã hội trong phạm vi nội tỉnh, các tệ nạn xã hội có xu hướng ngày càng gia tăng, có xu hướng lây lan, bùng phát cũng là yếu tố tiềm tàng nảy sinh các loại tội phạm hình sự.

Tình hình tội phạm

Đặc điểm kinh tế xã hội và điều kiện tự nhiên của quận Hồng Bàng, đã tác động không nhỏ đến tình hình tội phạm trên địa bàn. Ảnh hưởng tiêu cực của đặc điểm kinh tế – xã hội nền kinh tế xã hội đã làm cho Hải phòng nói chung và quận Hồng Bàng nói riêng là một trong những nơi có diễn biễn tội phạm phức tạp. Trong 5 năm (2018 – 2022) Cơ quan điều tra đã giải quyết 676 vụ/ 879 bị can vụ án hình sự; Đã khơi tố 485 vụ/ 825 không khởi tố 126 vụ; Tạm đình chỉ 65 vụ/36 bị can; Đình chỉ 27vụ/ 18 bị can; chuyển đơn vị khác theo thẩm quyền 15 vụ [23]. (2)

Đối tượng phạm tội trên địa bàn quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng : Qua nghiên cứu, phân tích số liệu thống kê về đặc điểm nhân thân người phạm tội nhận thấy nhân thân của các đối tượng phạm tội cũng phức tạp và đa dạng đặc biệt từ lúc dịch Covid 19 bùng phát. Loại tội phạm làm lây lan dịch bệnh xuất hiện, tội phạm chống người thi hành công vụ tăng, và đến năm 2022 khi được chính quyền thành phố cho nới lỏng giãn cách các cháu học sinh, sinh viên có cơ hội tập trung, sau thời gian nghỉ ở nhà học online, kéo theo hàng loạt các loại tội như tội gây rối, tội gây thương tích xuất hiện trên nhiều địa bàn ở hải phòng gây bức xúc trong dư luận và ảnh hưởng đến đời sống quần chúng nhân dân, các đối tượng phạm tội chủ yếu là nam giới (chiếm 97%), trình độ học vấn chủ yếu ở cấp trung học cơ sở và phổ thông trung học (trên 90%). Số người ở địa phương khác đến địa bàn quận phạm tội chiếm tỷ lệ (30%). Thành phần xuất thân của đối tượng phạm tội rất khác nhau, họ có thể là những người dân lao động bình thường, là học sinh, sinh viên, cán bộ công nhân viên chức nhà nước, trí thức hoặc cũng có thể là những đối tượng có tiền án, tiền sự, tái phạm, tái phạm nguy hiểm, nghiện ma túy, không nghề nghiệp…vv Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Địa điểm phạm tội: Thực tiễn công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm trong những năm qua cho thấy, tội phạm có thể xảy ra ở bất kỳ đâu, bất kỳ địa điểm nào, như trong các khu vực dân cư, các trường học, các khu công nghiệp và trên các tuyến đường quốc lộ… Địa điểm gây án có ý nghĩa rất quan trọng đối với hoạt động điều tra thu thập chứng cứ nhằm chứng minh làm rõ sự thật vụ án như: phương thức gây án, thời gian, địa điểm, diễn biến, công cụ, phương tiện, thủ đoạn phạm tội, nhân thân người thực hiện hành vi phạm tội. Nó phản ánh đầy đủ thuộc tính hành vi, nhân cách cũng như tính chất các các mối quan hệ giữa nạn nhân (bị hại) và người phạm tội trong từng vụ án.

Đặc điểm về thời gian gây án: thời gian xảy ra tội phạm là bất cứ thời điểm nào, không theo quy luật nhất định, tuy nhiên tính chất của hành vi phạm tội quyết định nhiều đến thời gian và địa điểm phạm tội cũng như việc sử dụng công cụ, phương tiện để phạm tội. Ví dụ: trộm cắp tài sản thường xảy ra vào ban đêm tại các nhà dân, công ty, cơ quan Nhà nước có sơ hở trong công tác quản lý tài sản hay tội cướp tài sản, cướp giật tài sản cũng thường xảy ra vào ban đêm, khi những người phụ nữ đi xe máy một mình, công nhân đi làm về khuya, các đôi nam nữ ngồi tâm sự ở những đoạn đường vắng người. Còn đối với các tội phạm đánh bạc, cố ý gây thương tích, ma túy, mại dâm… thì lại thường xảy ra vào ban ngày khi các đối tượng phạm tội có đủ điều kiện thực hiện hành vi phạm tội, tội phạm về giao thông thì thường xảy ra vào ban tối khi mật độ giao thông đông và khó quan sát do trời tối.

Công cụ, phương tiện phạm tội: giúp các Cơ quan tiến hành tố tụng xác định được phương pháp, thủ đoạn gây án của người phạm tội. Việc lựa chọn có sử dụng công cụ, phương tiện khi thực hiện hành vi phạm tội hay không và sử dụng công cụ, phương tiện nào để gây án phụ thuộc nhiều yếu tố. Vì thế công cụ, phương tiện dùng để phạm tội cũng rất đa dạng và phức tạp, nó tùy thuộc vào từng đối tượng, từng nhóm đối tượng, phụ thuộc vào đặc điểm nạn nhân và điều kiện khi phạm tội.. Có những hành vi phạm tội mà người phạm tội hoàn toàn không chủ định phạm tội và không mong muốn hậu quả xảy ra như tội phạm Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ; có những tội phạm không có mục đích phạm tội từ trước nên không có sự chuẩn bị về công cụ, phương tiện để phạm tội như một số vụ án gây rối, vụ án cố ý gây thương tích, đánh bạc… Nhưng ngược lại, có những loại tội phạm, nhất là loại tội phạm như cướp tài sản, cướp giật tài sản, trộm cắp tài sản, tội lừa đảo, thì các đối tượng thường có dự mưu, chuẩn bị đầy đủ công cụ, phương tiện phạm tội như xe máy, dao, kiếm, van phá khóa và nhóm tội phạm sử dụng mạng xã hội để lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác, về ma túy thường chuẩn bị công cụ phương tiện để mua bán chạy trốn và công cụ để sử dụng chất ma túy… Nghiên cứu về đặc điểm công cụ, phương tiện phạm tội giúp Kiểm sát viên trong quá trình Thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm định hướng điều tra, yêu cầu Cơ quan điều tra thu thập chứng cứ nhằm tạo điều kiện thu thập đầy đủ thông tin, phục vụ tốt cho công tác đánh giá chứng cứ và sử dụng chứng cứ vật chất trong quá trình giải quyết một vụ án.

Thủ đoạn gây án: là hệ thống những hành vi của người phạm tội ở tất cả các giai đoạn chuẩn bị gây án, hành động gây án. Nó thể hiện toàn bộ hay từng phần là tùy thuộc vào sự chi phối của tất cả các yếu tố chủ quan và khách quan trong quá trình thực hiện tội phạm. Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Về cơ cấu, tính chất tội phạm: Tội xâm phạm sở hữu, kinh tế và chức vụ: Diễn biến của nhóm tội phạm này ngày càng phức tạp và có tính chất nguy hiểm, ngoài loại tội phạm trộm cắp tài sản, các đối tượng phạm tội còn sử dụng vũ khí nóng, hung khí nguy hiểm để thực hiện hành vi phạm tội hoặc sử dụng xe mô tô để áp sát giật túi sách, điện thoại di động, dây chuyền vàng của những người tham gia giao thông, gây nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe của bị hại và những người tham gia giao thông.

Tội phạm xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng: Tội cố ý gây thương tích, vi phạm về điều khiển giao thông đường bộ chiếm tỷ lệ tương đối cao. Bên cạnh đó nhóm tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự con người, tội phạm xâm phạm sở hữu cũng xảy ra nhiều.

Các đối tượng tội phạm về ma túy luôn chọn Hải Phòng là một trong những địa bàn trung chuyển ma túy với số lượng lớn từ các tỉnh trên tuyến Tây Bắc, Bắc miền Trung và các tỉnh phía Nam qua Hải Phòng tiêu thụ hoặc chuyển đi các tỉnh, thành phố khác, hoặc đưa ra nước ngoài. Tại địa bàn quận Hồng Bàng từ năm 2018- 2022 thời điểm nghiên cứu đề tài Cơ quan điều tra đã phát hiện và khởi tố đối với 145 vụ án về ma túy như; (Tàng trữ, mua bán, sử dụng, tổ chức sử dụng, vận chuyển, sản xuất).

Thủ đoạn hoạt động của tội phạm ma túy ngày càng tinh vi, chúng lợi dụng những người nghiện để mua bán ma túy nên các lực lượng chức năng gặp không ít khó khăn trong công tác đấu tranh, triệt phá; lợi dụng triệt để các sơ hở trong công tác quản lý của các ngành chức năng, nhất là lợi dụng các cơ chế ưu đãi về chính sách của Nhà nước trong thông quan hàng hóa, thủ tục hải quan, lợi dụng hoạt động kinh doanh xuất, nhập khẩu để tổ chức mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy, nhất là vận chuyển ma túy trên tuyến đường biển và bưu điện (đã phát hiện 01 vụ vận chuyển ma túy qua đường bưu điện). Tình trạng trồng và chiết xuất ma túy từ các loại cây chứa chất ma túy xuất hiện trên địa bàn (đã bắt giữ 01 đối tượng tự trồng chế biến cần sa tại nhà ở phường Hùng Vương) Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Bên cạnh đó, đối tượng sử dụng ma túy ngày càng trẻ hóa, do chưa nhận thức đầy đủ về tác hại của ma túy cũng như ý thức chấp hành pháp luật về phòng, chống ma túy. Tình trạng mua bán lẻ và tổ chức sử dụng ma túy tổng hợp tại các cơ sở karaoke, quán bar, vũ trường tuy đã được kiềm chế nhưng vẫn còn nhiều tiềm ẩn, nhiều cơ sở núp bóng quán karaoke nhưng được đầu tư cơ sở vật chất để biến thành sàn nhảy trá hình, vũ trường thu nhỏ nhằm lôi kéo các đối tượng sử dụng, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. Số người nghiện ma túy ngoài xã hội còn nhiều, đáng chú ý tình trạng người nghiện sử dụng đồng thời nhiều loại chất ma túy ngày càng phổ biến, số người sử dụng ma túy tổng hợp có xu hướng gia tăng. Việc sử dụng ma túy tổng hợp và các chất hướng thần, gây rối loạn tâm thần (ngáo đá) dẫn đến hành vi vi phạm pháp luật đã gây bức xúc, lo lắng trong nhân dân.

Ngoài ra, thực tế tại cộng đồng còn nhiều người nghiện chưa được phát hiện, lập hồ sơ quản lý. Đa số người nghiện không có việc làm, gia đình có hoàn cảnh khó khăn nên không tự đóng góp kinh phí để cai nghiện. Tỷ lệ người nghiện ma túy tổng hợp có tiền án, tiền sự, nhiễm HIV/AIDS có chiều hướng gia tăng.

Tình hình tội phạm có quan hệ ở mức độ nhất định với công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Việc nghiên cứu về tình hình tội phạm xảy ra trên địa quận Hồng Bàng, Hải Phòng sẽ giúp nhận biết được số lượng tin báo trên tổng số tội phạm đã diễn ra, từ đó xác định được ý thức pháp luật của người dân, cơ quan tổ chức trong việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm, thực trạng của hoạt động đấu tranh phòng ngừa tội phạm trong quần chúng nhân dân và cơ quan tổ chức, để từ đó tìm ra phương pháp vận động quần chúng nhân dân, cơ quan, tổ chức cho thích hợp. Cũng trên cơ sở diễn biến chung của tình hình tội phạm, Cơ quan điều tra sẽ đề ra các phương án kịp thời xử lý, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm để đạt hiệu quả cao nhất trong việc xác minh và giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kết quả công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc giải quyết tin báo tố giác tội phạm của ngành kiểm sát nhân dân.

2.2.1.2. Đặc điểm về tổ chức và mối quan hệ phối hợp của Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng – thành phố Hải Phòng

Hiện nay, Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng có 17 biên chế trong đó có 13 biên chế làm nghiệp vụ (có 01 viện trưởng; 02 viện phó; 07 kiểm sát viên; 03 kiểm tra viên, 02 chuyên viên nghiệp vụ); trong số đó kiểm sát viên làm công tác tiếp nhận tin báo là 01 người; kiểm sát viên kiểm sát việc giải quyết tin báo tố giác tội phạm là 07 người (chiếm 54% biên chế cơ quan). Tuy nhiên hiện nay, số lượng tin báo, tố giác tội phạm ngày càng gia tăng, do đó với số lượng Kiểm sát viên thực hiện khâu công tác kiểm sát này chưa đáp ứng được nhu cầu để giải quyết các công việc, ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân trong tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm. CQCSĐT Công an quận Hồng Bàng gồm có 4 đơn vị nghiệp vụ phụ trách điều tra với 86 người trong đó đơn vị điều tra tổng hợp phụ trách tiếp nhận và phân loại tin báo, tố giác tội phạm có 18 người; còn đơn vị giải quyết tin báo tố giác tội phạm với 56 người (gấp 8 lần số lượng kiểm sát viên làm công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố) hóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Trong những năm qua, trên cơ sở biên chế của đơn vị, Lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng đã bố trí, sắp xếp và sử dụng cán bộ hợp lý, phát huy được khả năng độc lập, sáng tạo của các cán bộ, Kiểm sát viên. Do vậy hiệu quả ở các khâu công tác kiểm sát được nâng lên, nhất là về chất lượng Thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp trong lĩnh vực hình sự nói chung và chất lượng tiếp nhận, kiểm sát việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm nói riêng, góp phần tích cực vào công cuộc đấu tranh và phòng ngừa có hiệu quả đối với các hành vi phạm tội, không để xảy ra tình trạng oan, sai, đình chỉ điều tra vì không phạm tội, đồng thời phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương. 02 đơn vị thường xuyên có sự trao đổi trong việc giải quyết tin báo tố giác tội phạm và áp dụng pháp luật trong việc giải quyết. Thường xuyên tổ chức họp 2 cơ quan, đã ban hành nhiều văn bản phối hợp về cách thức làm việc để giải quyết đối với tin báo tố giác tội phạm. 6 tháng và 1 năm Viện kiểm sát luôn thực hiện việc kiểm sát trực tiếp và có họp rút kinh nghiệm chỉ ra những vướng mắc sai sót để cùng thực hiện.

2.2.2.Thực trạng áp dụng pháp luật trong hoạt động kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng – thành phố Hải Phòng từ năm 2018 đến năm 2022

2.2.2.1. Công tác tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm của Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng

Tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm của VKS được thực hiện như sau: Viện kiểm sát tiếp nhận tin báo qua các nguồn: tạm giữ; khám nghiệm hiện trường; đơn thư khiếu nại và qua báo cáo tin báo của Cơ quan điều tra chuyển sang hàng tuần. Đối với công tác tiếp dân được thực hiện nghiêm túc tại phòng tiếp dân của đơn vị và thực hiện theo đúng quy chế nghiệp vụ; Kiểm sát viên được phân công tiếp dân luôn tỏ .thái độ tôn trọng, lắng nghe ý kiến của người dân. Tại trụ sở làm việc của Viện kiểm sát có đặt hòm thư “tiếp nhận tố giác tội phạm” ở vị trí dễ quan sát, thuận tiện để người dân có thể gửi đơn tố giác tội phạm cũng như đơn khiếu nại, tố cáo, đơn thư được gửi đến bằng văn bản thông qua đường công văn hoặc công dân trực tiếp đến tố giác tội phạm đều được Kiểm sát viên ghi nhận nội dung tố giác vào sổ thụ lý đơn và nghiên cứu nội dung, phân loại đơn. Sau đó, báo cáo đề xuất Lãnh đạo Viện làm thủ tục chuyển các tài liệu liên quan đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết [26].

Tại Điều 6 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014 quy định: “1. Viện kiểm sát nhân dân thực hành chức năng Thực hành quyền công tố bằng các công tác sau: Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

a) Thực hành quyền công tố trong việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố”.

Để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, hàng năm trên cơ sở Chỉ thị công tác của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hải Phòng, VKSND quận Hồng Bàng đã xây dựng Chương trình, Kế hoạch công tác để tổ chức thực hiện các chỉ tiêu nghiệp vụ. Để đạt được những hiệu quả đó, Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng triển khai nhiều biện pháp đồng bộ để quản lý và tiếp nhận các tin báo xảy ra trên địa bàn tỉnh, cụ thể là:

Tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm của Cơ quan điều tra được thực hiện như sau: hàng tháng vào ngày 14 đến ngày 16 Cơ quan Cảnh sát điều tra công an quận Hồng Bàng báo cáo bằng văn bản tất cả các vụ việc xảy ra trong một tháng đến Viện kiểm sát quận. Đối với Cơ quan điều tra khi tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm qua đơn thư hoặc các phương tiện thông tin đại chúng thì phải vào sổ tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm. Nếu cá nhân đến trực tiếp tố giác về tội phạm hoặc đại diện cơ quan, tổ chức trực tiếp đến báo tin về tội phạm thì lập biên bản tiếp nhận tin báo, tố giác về tội phạm. Nếu các nhân tố giác về tội phạm hoặc cơ quan, tổ chức báo tin về tội phạm qua điện thoại, các phương tiện thông tin khác thì phải tiếp nhận và ghi vào sổ tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố.

Nếu là tin quan trọng hoặc thấy cần thiết thì ghi âm, ghi hình, trường hợp người phạm tội đến tự thú thì phải lập biên bản tiếp nhận người phạm tội ra tự thú. Tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm tại các tổ chức, cơ quan nhà nước khác, phương tiện thông tin đại chúng được thực hiện như sau: hàng năm, Viện kiểm sát đều xây dựng quy chế phối hợp với Chi cục Thuế, Thanh tra và các ngân hàng trong việc cung cấp thông tin có dấu hiệu tội phạm đến Viện kiểm sát, vì vậy chất lượng thủ tục chuyển các tài liệu liệu quan đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Quá trình thực hiện nội dung quy chế phối hợp nghiêm túc, tổ chức sơ kết, tổng kết theo định kỳ để đánh giá công tác phối hợp và đề ra biện pháp thực hiện hiệu quả nội dung của quy chế phối hợp.

Bên cạnh đó, Viện kiểm sát nhân dân thường xuyên phối hợp với cơ quan báo chí, phát thanh, truyền hình để nắm bắt các vụ việc có dấu hiệu tội phạm xảy ra trên địa bàn quận. Các thông tin tội phạm do Viện kiểm sát ở nơi khác phát hiện và thông báo cho Viện kiểm sát nhân dân quận để thực hiện việc kiểm sát các vụ việc có dấu hiệu tội phạm.

2.2.2. Thực trạng áp dụng pháp luật trong hoạt động kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

2.2.2.1. Những kết quả đã đạt được

Trong thời gian 5 năm, từ năm 2018 năm 2022, Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng đã thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm do Cơ quan CSĐT Công an quận Hồng Bàng tiếp nhận, thụ lý. Trên tổng số 676 tin, Cơ quan CSĐT đã giải quyết 100% tin, trong đó, đã khởi tố 485 vụ án hình sự, ra Quyết định không khởi tố vụ án hình sự đối với 126 tin và tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm đối với 65 tin. Còn lại chuyển tin theo thẩm quyền sát nhập tin trong vụ án khởi tố, 100% các tố giác, tin báo về tội phạm đều được giải quyết đúng thời hạn.

Công tác kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm tại Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng được thực hiện triệt để với sự quan tâm và thống nhất của lãnh đạo Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận và Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng. Việc giải quyết tin báo được thực hiện đầy đủ đúng quy định pháp luật kể từ khi tiếp nhận được tố giác, tin báo về tội phạm. Kiểm sát viên luôn tham gia thực hiện việc kiểm sát trong quá trình giải quyết cũng như xác minh, ví dụ: đối với tin báo nắm được từ việc khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi kiểm sát viên luôn có mặt 100% để kiểm sát từ hình thức, người thực hiện tới nội dung của khâu công tác luôn đề ra những yêu cầu cần thiết kịp thời để thực hiện khâu công tác này.

Kiểm sát việc Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, lập hồ sơ và kết quả giải quyết: theo quy định tại khoản 3 Điều 13 Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014 thì Viện kiểm sát trực tiếp kiểm sát; kiểm sát việc kiểm tra, xác minh, lập hồ sơ và kết quả giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố của CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có trách nhiệm thông báo đầy đủ, kịp thời kết quả xác minh, giải quyết cho Viện kiểm sát nhân dân.

Sau khi xác minh các tin báo, tố giác tội phạm, Cơ quan Cảnh sát điều tra thông báo để Viện kiểm sát nắm được kết quả xác minh và hướng giải quyết. Nội dung nêu rõ ràng, cụ thể những kết quả đã đạt được, đồng thời đề nghị Viện kiểm sát xem xét việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự. Kiểm sát viên thụ lý vụ án sẽ nghiên cứu tài liệu mà cơ quan Cảnh sát điều tra đã xác minh gửi kèm theo thông báo và đề xuất đường lối giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm với lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân. Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Đối với những trường hợp phức tạp, Điều tra viên thường xuyên trao đổi với Kiểm sát viên về tiến độ xác minh, trong trường hợp cần thiết thì báo cáo lãnh đạo hai ngành tổ chức họp để quyết định việc khởi tố hay không khởi tố vụ án hình sự. Trong các cuộc họp, hai bên đều dân chủ thể hiện quan điểm của mình, cùng bàn bạc, thống nhất trên cơ sở tìm ra phương hướng giải quyết đúng đắn vụ việc. Đối với những vụ án có tính chất phức tạp hoặc không thuộc thẩm quyền giải quyết thì hai bên cùng thống nhất báo cáo với cấp trên để xin ý kiến chỉ đạo.

Kiểm sát viên đã thực hiện nghiêm túc hoạt động kiểm sát ngay từ đầu quá trình tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Cơ quan Cảnh sát điều tra; quản lý, theo dõi chặt chẽ nguồn tố giác, tin báo về tội phạm để kịp thời báo cáo tham mưu cho lãnh đạo chỉ đạo giải quyết.

Đối với các tố giác, tin báo về tội phạm có nội dung phức tạp, liên quan đến đất đai, tham nhũng, hoặc những vụ việc có quan điểm khác nhau giữa các Cơ quan tiến hành tố tụng tuân thủ sự lãnh đạo, giám sát của các cấp ủy Đảng, Ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng qua đó giúp công tác kiêm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm được tiến hành nhanh chóng, triệt để hơn.

Để xác minh một tin báo có dấu hiệu tội phạm hay không, thì những việc đầu tiên Cơ quan Cảnh sát điều tra phải tiến hành xác minh là ghi lời khai, trưng cầu giám định (những vụ việc phức tạp, thời gian giám định thường kéo dài), nhưng một số vụ việc, Cơ quan Cảnh sát đều tra đã không tiến hành làm ngay các bước này, dẫn đến hồ sơ vụ việc bị kéo dài, hết hạn giải quyết tin báo mà vẫn chưa có kết quả giám định, một trong những căn cứ quan trọng để xác định khởi tố hay không khởi tố vụ án. Đối với những trường hợp nêu trên, Viện kiểm sát đã kịp thời yêu cầu Cơ quan Cảnh sát điều tra khẩn trương thực hiện các công việc trên để đảm bảo thời hạn giải quyết. Trong trường hợp quá thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, Viện kiểm sát đã có văn bản yêu cầu Cơ quan Cảnh sát điều tra khẩn trương thực hiện triệt để.

Hầu hết các vụ việc do công an các phường tiếp nhận đều đã tiến hành giải quyết sơ bộ như lấy lời khai đối tượng, bị hại, người làm chứng, vẽ sơ đồ hiện trường, tạm giữ tang vật… nhưng do cán bộ công an cấp phường không phải là Điều tra viên nên các hoạt động này đều phải được Điều tra viên thụ lý vụ việc tiến hành lại, gây chồng chéo, khó khăn cho hoạt động điều tra. Cũng chính vì không được giao chức năng điều tra nên một số trường hợp, cán bộ công an phường thường tiến hành các hoạt động trên một cách hình thức, chiếu lệ. Khi chuyển vụ việc lên Cơ quan Cảnh sát điều tra, một số Công an phường không lưu giữ tài liệu, không tiếp tục nắm kết quả giải quyết vụ việc để thông báo kết quả giải quyết cho người tố giác, báo tin hoặc không thông báo cho người báo tin biết vụ việc đã được chuyển đến cơ quan nào giải quyết để họ tiện theo dõi kết quả giải quyết.

Bảng 2.1 Số vụ tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm từ năm 2018-2022

Đơn vị tính: vụ Số cũ năm 2017 chuyển sang 08 vụ: Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Năm	Tổng số thụ lý kiểm sát tiếp nhận mới	Tổng số kiểm sát giải quyết	Tỷ lệ (%)
2018	113	113	93,4%
2019	111	110	92,44%
2020	148	135	85,99%
2021	143	140	84,85%
2022	181	178	86,41%

Nguồn:Theo BC của Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng từ 2018-2022

Trong thời gian 5 năm, từ năm 2018 đến năm 2022, Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng đã thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tiếp nhận 676 tố giác, tin báo về tội phạm.

Bảng 2.2: Kết quả thực hiện kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng từ năm 2018-2022

Đơn vị tính: vụ

Năm	Tổng số tin báo, tố giác về tội phạm đã giải quyết	Số vụ án hình sự đã khởi tố	Số tin báo, tố giác về tội phạm không khởi tố	Số tin báo, tố giác về tội phạm tạm đình chỉ giải quyết	Số kiến nghị CQĐT	Số kiến nghị phòng ngừa cơ quan khác
2018	113	82	23	08	02	01
2019	110	72	19	19	01	01
2020	135	100	21	14	02	01
2021	140	98	32	10	01	03
2022	178	133	31	14	04	01

Nguồn:Theo BC của Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng từ 2018-2022

Biểu đồ 3: Số vụ tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm từ năm 2018-2022

Có thể thấy, tỉ lệ số vụ giải quyết trên tông số vụ thụ lý đạt được là rất cao, chiếm hớn 90%. Trong đó có thể kể đến một vài tố giác, tin báo về tội phạm như sau: Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Tố giác, tin báo về tội phạm thứ nhất: Chị Đậu Thị Huyền, sinh năm: 1994, trú tại: Số 1 C78, Trại Chuối, Hồng Bàng, Hải Phòng có trình báo, vào hồi 10 giờ 30 phút ngày 16/9/2020 em trai của chị là Đậu Huy Anh, sinh ngày: 17/9/2004, có dựng 01 xe mô tô DAELIMIKDSI, màu đỏ đen, BKS: 15AA036.13 tại khu vực trước cửa nhà số 1 C78, Trại Chuối, Hồng Bàng, Hải Phòng. Đến khoảng 11 giờ 30 phút cùng ngày cháu Huy Anh phát hiện một người nam giới trộm cắp chiếc xe mô tô trên nên đuổi theo nhưng đối tượng này đã điều khiển xe trộm cắp bỏ chạy. Theo bị hại trình bày trị giá chiếc xe bị trộm cắp khoảng 7.000.000 đồng (Bảy triệu đồng).

Tố giác, tin báo về tội phạm thứ hai: Khoảng 16 giờ ngày 17/6/2021, Trần Bá Lợi – sinh năm 1991; trú tại: số 22/42 Hạ Lý, phường Hạ Lý, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng mượn xe máy Airblade biển kiểm soát: 34D1- 43213 và số tiền 1.500.000đồng của anh Nguyễn Văn Mạnh sinh năm 1990; Trú tại: khu dân cư An Trang, phường An Lưu, thị xã Kinh Môn, Hải Dương với lý do đi giải quyết công việc cá nhân. Anh Mạnh đồng ý cho Lợi mượn xe. Từ đó đến nay không thấy Lợi mang trả xe và không liên lạc gì với anh Mạnh.

Tố giác, tin báo về tội phạm thứ ba: Khoảng 19 giờ 48 phút ngày 17/9/2022 tại ngách 10B, ngõ 5, quốc lộ 5, An Trì 2, Hùng Vương, Hồng Bàng, Hải Phòng do có mâu thuẫn, xích mích về việc lối đi chung nên chị Phùng Thị Kim Tuyến, sinh năm 1981; trú tại: Số 10B/5 An Trì 2, Hùng Vương, Hồng Bàng, Hải Phòng đã nhặt một miếng thủy tinh ở khu vực đất trống ném về phía anh Đỗ Quang Bẩy, sinh năm 1970; trú tại: Số 10/5 An Trì 2, Hùng Vương, Hồng Bàng, làm anh Bẩy bị thương tích ở mặt ngoài cẳng tay trái.

Tố giác, tin báo về tội phạm thứ tư: Khoảng 9 giờ 30 phút ngày 20/3/2023 tại bến xe Thượng Lý thuộc phường Sở Dầu quận Hồng Bàng- Hải Phòng do đã có mâu thuẫn từ trước về việc tranh dành khách giữa 2 nhà xe Kết Đoàn và Anh Huy đã xẩy ra mâu thuẫn 2 nhóm thanh niên của hai nhà xe đã lao vào đánh nhau bằng túy sắt, gậy gỗ hậu quả làm 01 người bị thương, gây láo loạn tại quốc lộ 5 cũ tuyến đường chạy qua địa bàn phường Hùng Vương quận Hồng Bàng đội Hình sự Công an quận Hồng Bàng đã lệnh bắt khẩn cấp 4/6 bị can để làm rõ vụ việc trên. hóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 và Thông tư liên tịch số 01/2017/ Thông tư liên tịch-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC, sau khi tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, Thủ trưởng Cơ quan điều tra phân công Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra và Điều tra viên giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, đồng thời thông báo bằng văn bản cho Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng. Bộ phận kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố của Viện kiểm sát sẽ nghiên cứu hồ sơ ban đầu và tham mưu, đề xuất đồng chí Viện trưởng Viện kiểm sát để phân công 01 đồng chí Phó Viện trưởng chỉ đạo thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết nguồn tin về tội phạm và 01 đồng chí Kiểm sát viên trực tiếp thực hiện nhiệm vụ. Quyết định phân công Phó Viện trưởng và Kiểm sát viên được gửi cho Cơ quan điều tra. Trong quá trình giải quyết, Kiểm sát viên được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm thường xuyên trao đổi, làm việc với Điều tra viên, nắm bắt tiến độ và kiểm sát các hoạt động xác minh của Cơ quan điều tra. Theo quy định tại khoản 3 Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự, khi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, Cơ quan điều tra được tiến hành các hoạt động: khám nghiệm hiện trường; khám nghiệm tử thi; trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản; thu thập thông tin, tài liệu, đồ vật từ cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan. Tuy nhiên, một số trường hợp Điều tra viên đã tiến hành các hoạt động điều tra chỉ được thực hiện sau khi đã có quyết định khởi tố vụ án hình sự như: nhận dạng, đối chất, thực nghiệm điều tra. Do vậy, trong quá trình thực hành quyền công tố và kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, Kiểm sát viên bám sát các hoạt động của Điều tra viên để kịp thời yêu cầu thực hiện đúng các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, kịp thời tham mưu cho Lãnh đạo Viện ban hành kiến nghị yêu cầu Cơ quan điều tra chấm dứt hoặc khắc phục vi phạm.

Bên cạnh đó, Kiểm sát viên phải theo sát tiến độ, đảm bảo Cơ quan điều tra tuân thủ đúng về mặt thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Theo quy định tại Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự, thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố trong là 20 ngày, có thể kéo dài đến 02 tháng đối với các vụ việc phức tạp hoặc phải xác minh tại nhiều địa điểm. Trong trường hợp cần thiết, Viện kiểm sát có thể gia hạn thời hạn xác minh một lần không quá 02 tháng. Trên thực tế, các vụ việc có dấu hiệu tội phạm rõ ràng (thường là các trường hợp bắt quả tang hoặc người phạm tội đầu thú, tự thú), Cơ quan điều tra sẽ khởi tố vụ án hình sự luôn và vụ việc không được thụ lý theo trình tự giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Đối với các vụ việc được đưa vào trình tự giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm thường là các vụ việc chưa rõ dấu hiệu phạm tội nên đa phần thời hạn giải quyết sẽ kéo dài đến 04 tháng (bao gồm cả gia hạn). Với thời hạn xác minh ngắn, hoạt động tiến hành tố tụng được luật quy định cho phép cơ quan tiến hành tố tụng thực hiện còn hạn chế nên nhiều trường hợp Cơ quan tiến hành tố tụng phải ra quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm để không vi phạm về thời hạn giải quyết. Đây cũng là một trong những vướng mắc của cả Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

Quá trình thực hiện công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm nói riêng và hoạt động kiểm sát điều tra các vụ án hình sự nói chung, lãnh đạo Viện đã tranh thủ được sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, kịp thời của Viện kiểm sát nhân dân cấp trên cũng như sự chỉ đạo kịp thời của chính quyền địa phương; sự ủng hộ của các cấp, các ngành, sự giúp đỡ của nhân dân trong công tác đấu tranh, phòng ngừa. Thông qua những vụ án cụ thể để nâng cao chất lượng công tác kiểm sát tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng luôn chú trọng đổi mới công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành; thực hiện nghiêm túc các Quy chế hoạt động nghiệp vụ, thường xuyên tổng kết, đúc rút kinh nghiệm, nghiên cứu khoa học; đổi mới và tăng cường chỉ đạo điều hành, sắp xếp, đào tạo cán bộ, nhất là việc nâng cao kiến thức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Nhận thức được tầm quan trọng của việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm là khâu đầu vào của quá trình giải quyết vụ án hình sự. Nếu khâu công tác này được thực hiện tốt sẽ đảm bảo cho các hoạt động tố tụng và hỗ trợ đắc lực cho hoạt động thực hiện chức năng, nhiệm vụ khác của Viện kiểm sát nhân dân như kiểm sát khởi tố, kiểm sát điều tra vụ án hình sự…, lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng đã có kế hoạch phân công các cán bộ chuyên trách, có kinh nghiệm để thực hiện nhiệm vụ kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân cấp trên luôn chú trọng đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo, đi sâu kiểm tra việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ ở cấp quận, tổ chức giao ban giữa lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân 2 cấp để hướng dẫn, giải thích những khó khăn, vướng mắc, quan tâm đến công tác rút kinh nghiệm thông qua những vụ án cụ thể nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm.

Tăng cường phối kết hợp chặt chẽ giữa Viện kiểm sát nhân dân với cơ quan Cảnh sát điều tra, với các cơ quan tổ chức có liên quan (Thanh tra, Thuế, Ủy ban kiểm tra..), đặc biệt là sự phối hợp với Ủy ban nhân dân quận, phường trên địa bàn đối với công tác tiếp nhận, quản lý tin báo, tố giác về tội phạm cũng như đấu tranh, phòng chống tội phạm trên trên địa bàn.

Kiểm sát viên được Viện trưởng phân công nhiệm vụ quản lý, tiếp nhận và kiểm sát hoạt động tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm đã từng bước nắm vững và vận dụng linh hoạt các quy định của pháp luật hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự về chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Phối kết hợp chặt chẽ với Cơ quan Cảnh sát điều tra trong quá trình tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm nên hiệu quả của công tác này ngày càng được nâng cao.

Hiện nay Đảng và Nhà nước đã có chế độ, chính sách phù hợp đối với các cán bộ, công chức thuộc các cơ quan tư pháp nói chung và ngành Kiểm sát nhân dân nói riêng. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện làm việc ngày càng hiện đại đã tạo điều kiện cho các cán bộ, kiểm sát viên yên tâm công tác. Qua đó chất lượng công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm đạt hiệu quả cao hơn.

Nhận xét, đánh giá chung về kiểm sát việc tiếp nhận giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm tại Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng- thành phố Hải Phòng.

Trong thời gian từ năm 2018 đến năm 2022, Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng không thụ lý và trực tiếp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm nào. hóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Đơn vị luôn thực hiện đúng những quy chế về trực nghiệp vụ của ngành. Những người được phân công trực có mặt thường xuyên ở nơi quy định trong thời gian trực. Thông qua công tác trực nghiệp vụ đã nắm, xử lý kịp thời thông tin về tội phạm do Cơ quan Cảnh sát điều tra thông báo, thực hiện tốt hoạt động kiểm sát việc xác minh của Điều tra viên như khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, khám nghiệm các phương tiện…. đảm bảo đúng quy định của pháp luật.

Đơn vị đã quản lý tốt tình hình tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trên địa bàn, luôn học tập nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Nhờ có sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sâu sát trong toàn ngành nói chung và Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng nói riêng mà công tác này đã đạt được những thành quả nhất định. Qua đó đã góp phần chống oan sai, bỏ lọt tội phạm, từng bước đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng tội phạm, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương.

Trong thời gian từ năm 2018 đến năm 2022, Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng đã tiến hành 10 cuộc kiểm sát trực tiếp việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm đối với Cơ quan CSĐT Công an quận Hồng Bàng. Qua công tác kiểm sát, Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng đã phát hiện một số vi phạm của Cơ quan CSĐT, đã ban hành 10 kiến nghị yêu cầu khắc phục vi phạm. Các kiến nghị đều được Cơ quan CSĐT chấp nhận, tiếp thu và khắc phục các tồn tại trong kiến nghị.

Việc phân công Kiểm sát viên kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm được thực hiện đầy đủ, đảm bảo 100% các trường hợp Cơ quan Cảnh sát điều tra thụ lý Viện kiểm sát đều tiến hành kiểm sát. Trong quá trình kiểm sát, Kiểm sát viên phối hợp chặt chẽ với Điều tra viên nắm chắc tiến độ xác minh, kịp thời đề ra yêu cầu xác minh bằng lời và bằng văn bản theo đúng quy định của pháp luật. Do có sự chủ động phối hợp trao đổi về kết quả xác minh nên tất cả các yêu cầu của Kiểm sát viên đều được Điều tra viên chấp nhận và thực hiện.

Có thể khái quát công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trên địa bàn quận Hồng Bàng có những kết quả cơ bản sau đây: Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Một là: Do nhận thức, đánh giá đúng vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm nên Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng đã nắm vững chức năng, nhiệm vụ của mình theo quy định của pháp luật, đã đặc biệt chú trọng quan tâm đến khâu công tác này, thường xuyên tập trung chỉ đạo thực hiện tốt công tác chuyên môn. Vì vậy, việc kiểm sát việc tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trong những năm qua có nhiều chuyển biến tích cực và tiến bộ rõ rệt, đạt được những kết quả đáng ghi nhận, góp phần quan trọng vào công tác điều tra, xử lý tội phạm hình sự nói chung, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội của địa phương.

Hai là: Công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm là hoạt động đầu tiên của các cơ quan tư pháp để kiểm sát việc xác định có hay không có người phạm tội, hành vi phạm tội. Hoạt động này được thể hiện rõ khi các cơ quan pháp luật tiếp nhận được tố giác, tin báo về tội phạm và là tiền đề cho các hoạt động sau (điều tra, truy tố, xét xử). VKSND và Cơ quan Cảnh sát điều tra thực hiện có hiệu quả công tác phối hợp trong công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm nên đã không xảy ra tình trạng khởi tố, bắt giam oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm.

Ba là: Quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ trong công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, VKSND đã phối hợp với Cơ quan Cảnh sát điều tra bám sát việc điều tra, xác minh giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Cơ quan Cảnh sát điều tra ngay từ đầu, nhằm bảo đảm việc thực hiện hành vi tố tụng của Cơ quan Cảnh sát điều tra tiến hành một cách đầy đủ, toàn diện, đúng pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Bốn là: Trong quá trình kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Cơ quan Cảnh sát điều tra, Viện kiểm sát đã kịp thời định hướng yêu cầu xác minh, yêu cầu trưng cầu giám định và kịp thời phát hiện những vi phạm, thiết sót của Cơ quan Cảnh sát điều tra trong quá trình giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Những kiến nghị khắc phục những thiếu sót trong quá trình giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm do Viện kiểm sát ban hành về cơ bản đều đảm bảo chính xác, kịp thời và có căn cứ, đúng pháp luật, giúp phần đảm bảo cho công tác điều tra xử lý tội phạm này đi vào nề nếp.

Năm là: Hoạt động kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Cơ quan Cảnh sát điều tra đều được Viện kiểm sát tiến hành theo đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và đúng pháp luật.

Biểu đồ : Kiến nghị của Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng từ năm 2018-2022

2.2.2.2. Những hạn chế, tồn tại trong hoạt động kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng còn có những hạn chế, thiếu sót như sau:

Hiện nay, chưa có văn bản pháp luật nào quy định “chế tài” đối với trường hợp Cơ quan Cảnh sát điều tra không thực hiện nghiêm túc kiến nghị của Viện kiểm sát nhân dân.

Chất lượng cán bộ, Kiểm sát viên tuy đã được nâng lên nhưng trình độ chuyên môn nghiệp vụ chưa đồng đều, chưa ngang tầm với nhiệm vụ được phân công. Đội ngũ cán bộ trẻ, được đào tạo về trình độ cử nhân Luật mới vào ngành chưa thực sự hiểu rõ về chức năng, nhiệm vụ của ngành nên có những hạn chế nhất định trong chuyên môn nghiệp vụ. Nhận thức của một số cán bộ, Kiểm sát viên về công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự còn chưa đầy đủ, đặc biệt khi Bộ luật Tố tụng hình sự mới có hiệu lực; quy chế về thực hiện việc kiểm sát tiếp nhận giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm chưa được hoàn thiện (mới có quy chế tạm thời) chưa nhận thức đúng vị trí, tầm quan trọng của công tác này nên quá trình thực hiện còn lúng túng, chưa làm hết trách nhiệm được giao.

Số lượng Kiểm sát viên còn thiếu nên có lúc chưa đáp ứng được so với nhu cầu thực tế của công việc, của diễn biến tình hình tội phạm hiện nay dẫn đến Kiểm sát viên làm công tác hình sự phải kiêm nhiệm nhiều công việc khác nhau nên có việc chưa chuyên sâu.

Việc cung cấp tố giác, tin báo về tội phạm của các cơ quan, tổ chức và ở một số phường có lúc, có nơi còn hạn chế. Mặt khác, do không muốn thành tích, uy tín của cơ quan mình bị ảnh hưởng, nên đã che giấu sự việc có dấu hiệu phạm tội xảy ra ở cơ quan, đơn vị mình quản lý, có biểu hiện “bưng bít”, áp dụng hình thức xử lý nội bộ. Khi vụ việc bằng nhiều nguồn thông tin khác, bị Cảnh sát điều tra phát hiện, thì không hợp tác với Cảnh sát điều tra, Viện kiểm sát trong việc cung cấp thông tin, tài liệu phục vụ cho công tác điều tra, khám phá tội phạm. Trình độ nhận thức và hiểu biết pháp luật của một số người dân còn hạn chế, nên không nhận thức được một số vụ việc là có dấu hiệu tội phạm, để báo tin cho các cơ quan có thẩm quyền. Chưa nhận thức được vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong giải quyết tin báo, tố giác tội phạm nên chủ yếu chỉ báo tin với Cơ quan điều tra, do vậy hiệu quả của công tác “quản lý” nguồn tin báo của VKS có lúc còn gặp nhiều khó khăn.

Một số trường hợp, Cơ quan điều tra tiếp nhận tố giác về tội phạm, vụ việc thuộc trường hợp khởi tố theo yêu cầu của người bị hại, mặc dù đã hết thời hạn giải quyết nhưng vì nhiều lý do mà người bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của họ vẫn chưa có yêu cầu khởi tố, nên khó khăn cho việc kết luận, giải quyết.

Người bị hại của một số loại tội xâm phạm sức khỏe, danh dự, nhân phẩm … khi tố giác tội phạm thường có tâm lý ngại ngùng, xấu hổ có thể do bị kẻ phạm tội khống chế, nên không dám khai hết sự thật hoặc do căm phẫn với người phạm tội mà khai tăng thêm thiệt hại, tăng thêm hành vi phạm tội, gây khó khăn trong công tác xác minh, giải quyết.

Những tố giác, tin báo về tội phạm mà trong quá trình giải quyết vụ việc phải trưng cầu giám định, như giám định tâm thần, giám định trong xây dựng cơ bản, giám định tài liệu giả…là những lĩnh vực phức tạp, đòi hỏi nhiều thời gian để tiến hành giám định, nên ảnh hưởng đến thời hạn giải quyết. Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Chưa có chính sách động viên khuyến khích khen thưởng kịp thời đối với tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp trong việc báo tin, tố giác về tội phạm cũng như phong trào đấu tranh phòng chống tội phạm. Bên cạnh đó cũng chưa có cơ chế biện pháp bảo vệ hữu hiệu cho người tố giác tội phạm nên nhiều người biết sự việc tội phạm đã và đang xảy ra nhưng do sợ bị liên lụy, trả thù mà không tố giác tội phạm. Một số trường hợp do thiếu trách nhiệm, bàng quan trong việc phát hiện, ngăn chặn tố giác tội phạm, một số thờ ơ với tình hình tội phạm, ngại tiếp xúc với cơ quan bảo vệ pháp luật vì sợ phiền hà, mất thời gian dẫn đến không tố giác tội phạm, dung túng cho hành vi phạm tội.

Hạn chế, bất cập trong các quy định của pháp luật điều chỉnh kiểm sát việc tiếp nhận giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm

Hiện nay việc thực hiện chức năng kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm đã được cụ thể hóa hơn trong Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 làm giúp giải quyết những vấn đề bất cập mà trước đây Bộ luật Tố tụng hình sự 2003 chưa quy định.

Tuy nhiên qua công tác kiểm sát thấy vẫn còn một số bất cập như sau:

Về việc tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác tin báo tội phạm hiện nay đã được cụ thể hóa tại điều 148 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 tuy nhiên những lý do cụ thể này đã gây khó khăn trong việc áp dụng do còn 1 số trường hợp đã hết thời hạn giải quyết tin báo nhưng lại không thuộc trường hợp tạm đình chỉ, Ví dụ: đối với việc có bị hại trình báo về việc mất trộm tài sản nhưng không triệu tập được đối tượng để xác định có việc đó hay không có phù hợp về thời gian đặc điểm tài sản không để ra Quyết định khởi tố vụ án và cũng không có căn cứ để ra quyết định Tạm đình chỉ giải quyết tin báo, tố giác tội phạm.

Về một số tố giác, tin báo về tội phạm thuộc lĩnh vực án kinh tế, tội phạm về môi trường, do pháp luật chưa kịp thời ban hành những quy định về định tính, định lượng nên khó khăn trong việc xác định “số lượng lớn”, “hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng”, nên gây khó khăn cho việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm. Một số tội phạm về môi trường gây bức xúc trong dư luận hiện nay nhưng điều luật lại quy định căn cứ bắt buộc để xử lý hình sự là “đã bị xử phạt hành chính”, dẫn đến tình trạng khó áp dụng hình thức xử phạt trong thực tiễn, điều này khiến dư luận bức xúc, người dân giảm “nhiệt tình” trong việc phát hiện, tố giác loại tội phạm này.

Theo quy định của pháp luật hiện hành, Viện kiểm sát chỉ tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, không có thẩm quyền trực tiếp điều tra trong những trường hợp cần thiết, bởi sau khi kiểm tra, xác minh, Cơ quan điều tra khởi tố vụ án thì VKS tiếp tục giải quyết vụ án theo trình tự tố tụng hình sự nhưng đối với những trường hợp Cơ quan CSĐT không điều tra, xác minh hoặc xác minh không tích cực một cách khách quan dẫn đến không có căn cứ để khởi tố vụ án hình sự thì Bộ luật Tố tụng hình sự không quy định cơ chế tố tụng để Viện kiểm sát thực hiện quyền năng của mình (ngoài một số hoạt động tiền tố tụng đã được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự như kiểm sát khám nghiệm hiện trường, tử thi… Bộ luật Tố tụng hình sự không quy định việc kiểm sát việc lấy lời khai, thu thập chứng cứ, lập hồ sơ của Cơ quan điều tra trong quá trình giải quyết tố giác, tin báo). Kết quả giải quyết tin báo, tố giác tội phạm phải được gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp, mà không có quy định ràng buộc trách nhiệm của Cơ quan điều tra trong việc không gửi kết quả giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm cho Viện kiểm sát.

Các văn bản pháp luật về phòng ngừa tội phạm còn quy định rải rác hoặc chỉ nêu ra trong các chương trình quốc gia phòng chống tội phạm của Chính phủ nên việc áp dụng không thuận lợi, hiệu quả chưa cao.

Về việc tổ chức tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm: Theo khoản 1 Điều 7 Thông tư 01/2017/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-VKSNDTC quy định: Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

“…Viện kiểm sát các cấp phải tổ chức trực nghiệp vụ 24/24 giờ để tiếp nhận đầy đủ mọi tin báo, tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố (kể cả tin báo về tội phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng)…”.Thực tế hiện nay các phương tiện thông tin đại chúng rất nhiều và đa dạng, như: Báo và các trang tin điện tử trên Internet, Đài phát thanh, Đài truyền hình.…, nhưng chưa có hướng dẫn thống nhất về biện pháp thực hiện, quy trình tiếp nhận, cần tập trung theo dõi các phương tiện thông tin đại chúng nào (Ví dụ: một số báo chính thống, các trang tin điện tử của địa phương, truyền hình địa phương…). Do chưa có hướng dẫn, nên nhận thức chưa thống nhất, dẫn đến việc tổ chức tiếp nhận đầy đủ các tin báo về tội phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng gặp không ít khó khăn.

Về trách nhiệm tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm: Khoản 1 điều 145 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định: về việc mọi cơ quan đều phải có trách nhiệm tiếp nhận đối với tin báo, tố giác tội phạm. Quy định này nhằm tạo điều kiện cũng như khuyến khích cá nhân, cơ quan, tổ chức ngay khi phát hiện các sự việc có dấu hiệu tội phạm cần tố giác, báo tin ngay cho các cơ quan có thẩm quyền để nhanh chóng xử lý, góp phần đảm bảo an ninh trật tự, trị an của xã hội.

Tại khoản 3 Điều 146 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 còn quy định về trách nhiệm tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm của Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an (gọi chung là Công an cấp xã). Quy định này xuất phát từ thực tiễn công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm, các tố giác, tin báo cần được tiếp nhận kịp thời; khi sự việc phạm tội xảy ra, hiện trường thường bị thay đổi, xáo trộn, đối tượng thực hiện hành vi phạm tội có thể xóa dấu vết, nạn nhân trong tình trạng nguy hiểm… nên việc quy định Công an cấp xã có trách nhiệm tiếp nhận, xác minh sơ bộ ban đầu là hết sức cần thiết. Căn cứ vào các Điều 34, Điều 163 và Điều 164 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì Công an cấp xã không phải là cơ quan tiến hành tố tụng, không phải là Cơ quan điều tra và Cơ quan được giao tiến hành một số hoạt động điều tra. Do vậy, các hoạt động của Công an cấp xã như lập biên bản tiếp nhận, lấy lời khai, thu giữ vật chứng… không phải là hoạt động điều tra, đây là các hoạt động xác minh sơ bộ ban đầu. Viện kiểm sát chỉ kiểm sát việc tiếp nhận của Cơ quan điều tra khi Công an cấp xã chuyển tin báo, tố giác tội phạm đến. Như vậy, giai đoạn Công an cấp xã tiếp nhận, xác minh sơ bộ ban đầu đến trước khi chuyển tin báo, tố giác tội phạm đến Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát không thực hiện được quyền kiểm sát tư pháp. Cũng tại Khoản 3, Điều 146 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 quy định, Công an cấp xã sau khi tiếp nhận, tiến hành xác minh sơ bộ ban đầu phải chuyển ngay tố giác, tin báo đến Cơ quan điều tra có thẩm quyền, nhưng không quy định cụ thể là bao nhiêu ngày phải chuyển. Thực tế, có những vụ việc sau khi tiếp nhận, phân loại nhiều ngày Công an cấp xã mới chuyển lên Cơ quan điều tra sau đó Cơ quan điều tra mới tiếp nhận, đến xác minh thì hiện trường đã bị xáo trộn dẫn tới quá trình điều tra thu thập chứng cứ ban đầu sẽ gặp nhiều khó khăn, hoặc Công an cấp xã không chuyển tin dẫn đến gây khó khăn cho việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm, hoặc bỏ lọt tội phạm.

Về các hoạt động xác minh, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố: Theo quy định tại khoản 3 Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định về các hoạt động xác minh, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố:

Khi giải quyết tin báo, tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố, cơ quan có thẩm quyền có quyền tiến hành các hoạt động:

a) Thu thập thông tin, tài liệu, đồ vật từ cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan để kiểm tra, xác minh nguồn tin;
b) Khám nghiệm hiện trường; Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.
Khám nghiệm tử thi;
Trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản.

Thực tế quá trình giải quyết một số tin báo, tố giác tội phạm cần thiết phải tiến hành các hoạt động khác như thực nghiệm điều tra; nhận dạng để có căn cứ ra quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự (Ví dụ: một số tin báo về tai nạn giao thông, cần phải thực nghiệm điều tra, dựng lại hiện trường mới có thể xác định được hành vi vi phạm (có lỗi hay không) của các bên liên quan đến tai nạn, trên cơ sở đó xem xét xử lý khởi tố hay không khởi tố) hoặc các tố giác về lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản cũng cần nhận dạng người (qua ảnh)…. để xác định người bị tố giác, người liên quan có đúng là người đã thực hiện hành vi vi phạm hay không để có căn cứ xem xét xử lý…

Theo quy định tại khoản 3 Điều 147 Bộ luật Tố tụng hình sự, thì ngoài các hoạt động nêu trên, Cơ quan điều tra trong quá trình giải quyết tố giác, tin báo tội phạm có được thực hiện các hoạt động: Thực nghiệm điều tra, nhận dạng,… hay không, về nội dung trên chưa được quy định cụ thể. Tại thông tư liên tịch 01/2017 đã có hiệu lực từ ngày 01/3/2018 thay thế Thông tư liên tịch 01/2013, cũng không có hướng dẫn cụ thể về nội dung này. Do đó quá trình xác minh, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố còn gặp nhiều khó khăn.

Việc dẫn giải đối với người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố Tại điểm c khoản 2 Điều 127 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định:

Dẫn giải có thể áp dụng đối với:

Người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố mà qua kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó liên quan đến hành vi phạm tội được khởi tố vụ án, đã được triệu tập mà vẫn vắng mặt không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan.

Theo quy định trên thì việc dẫn giải chỉ áp dụng đối với người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố trong vụ án đã được khởi tố. Vậy, đối với người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố trong các vụ việc đang giải quyết theo tố giác, tin báo kiến nghị khởi tố chưa được khởi tố vụ án mà cố tình không có mặt mặc dù đã được triệu tập thì có được dẫn giải không. Trong thực tế người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố trong quá trình giải quyết các vụ việc tin báo, tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố cố tình không có mặt để giải quyết cũng sẽ gây khó khăn rất nhiều cho việc giải quyết vụ việc.

2.2.2.3.Nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm:

Hệ thống pháp luật có liên quan đến việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm còn chưa thống nhất, thiếu đầy đủ và chưa cụ thể. Cơ chế ràng buộc việc thực hiện trách nhiệm trong mối quan phối hợp giữa Viện kiểm sát và Cơ quan Cảnh sát điều tra về công tác tiếp nhận và kiểm sát giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm còn chưa chặt chẽ, chưa có chế tài cụ thể khi Cơ quan Cảnh sát điều tra không thực hiện nghiêm túc các yêu cầu của Viện kiểm sát. Phương pháp tuyên truyền pháp luật tới người dân chưa được cải thiện người dân chưa nhận thức được việc cần phải tự mình có trách nhiệm đấu tranh, tố giác tội phạm, chủ động phát hiện các tội phạm không phải chỉ với người dân mà còn với cả cơ quan nhà nước.

Đối với số lượng các Kiểm sát viên thực hiện việc kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm so với số lượng tin báo tiếp nhận còn quá chênh lệch không đáp ứng được về khối lượng công việc; những kiểm sát viên của đơn vị hiện tại đa phần đều là kiểm sát viên trẻ kinh nghiệm thực tiễn ít; khâu công tác này mới được luật hóa trong Bộ luật Tố tụng hình sự còn nhiều bất cập nên việc thực thi cũng gặp nhiều khó khăn đối với nhận thức của Kiểm sát viên. Tác động tiêu cực của toàn cầu hóa và mặt trái nền kinh tế thị trường dẫn đến sự gia tăng và phức tạp của các loại tội phạm. Đội ngũ cán bộ, Điều tra viên, Kiểm sát viên năng lực còn hạn chế, cá biệt vẫn còn hiện tượng có biểu hiện tiêu cực. Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Quan hệ phối hợp giữa Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát thiếu đồng bộ. Để hạn chế những sai sót trong quá trình điều tra, xác minh, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm thì Viện kiểm sát nhân dân và Cơ quan điều tra cần phối hợp chặt chẽ ngay từ khi tiếp nhận, phân loại tố giác, tin báo và trong suốt quá trình điều tra, xác minh. Pháp luật hiện hành quy định Cơ quan điều tra phải thực hiện các yêu cầu, quyết định của Viện kiểm sát nhân dân trong quá trình giải quyết. Nhưng trên thực tế quá trình điều tra, xác minh, các hoạt động thu thập chứng cứ của Điều tra viên chủ yếu dưới sự chỉ đạo của Thủ trưởng, Phó thủ trưởng Cơ quan điều tra. Hoạt động Thực hành quyền công tố, kiểm sát các hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân chỉ dựa trên hồ sơ vụ án mà Cơ quan điều tra cung cấp. Như vậy có thể thấy không phát huy được vai trò công tố cũng như vai trò kiểm sát của VKSND. Giữa Điều tra viên và Kiểm sát viên có quan điểm giải quyết khác nhau, không thống nhất. Đó là những nguyên nhân dẫn đến những hạn chế tồn tại, giảm chất lượng công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm.

Kết luận chương 2 Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

Trên cơ sở khảo sát và tổng kết thực tiễn, trong chương 2 của khoá luận đã làm rõ tình hình và đặc điểm của hoạt động kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Viện kiểm sát nhân dân quận Hồng Bàng trong thời gian qua. Với phương pháp tiếp cận có hệ thống, phân tích sâu sắc, cụ thể tình hình, tài liệu, số liệu trong chương 2 đã làm rõ thực trạng việc tiếp nhận và kiểm sát giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Trên cơ sở đó, khóa luận đã phân tích những nguyên nhân của những hạn chế, thiếu sót, bao gồm những nguyên nhân khách quan liên quan đến sự chưa hoàn chỉnh và cụ thể của các văn bản pháp luật… những nguyên nhân chủ quan như sự hạn chế về năng lực, trình độ của đội ngũ Kiểm sát viên trong quá trình tiếp nhận, kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trong thời gian qua.

Tố giác, tin báo về tội phạm có vai trò quan trọng trong việc đấu tranh, phòng chống tội phạm. Do vậy muốn nâng cao chất lượng công tác này cần có giải pháp đồng bộ để nâng cao hiểu quả công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Trên cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác tội phạm, thấy rằng cần có những giải pháp để hoàn thiện lý luận cũng như cơ sở pháp lý cho hoạt động này. Bên cạnh đó, phải có những giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, kỹ thuật, khoa học công nghệ cho công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Có như vậy có thể nâng cao được hiệu quả công tác tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm làm cơ sở cho việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự. Qua đó góp phần tích cực vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn quận Hồng Bàng nói riêng và thành phố Hải Phòng nói chung. Khóa luận: Thực trạng pháp luật giải quyết tố giác tin báo tội phạm.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM ĐẾN DỊCH VỤ:

===>>> Khóa luận: Giải pháp pháp luật về giải quyết tranh chấp lao động

Luanvanluat

Dịch Vụ Viết Luận Văn Ngành Luật 24/7 Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn thạc sĩ, báo cáo tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp, chuyên đề tốt nghiệp và Làm Tiểu Luận Môn luôn luôn uy tín hàng đầu. Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 luôn đặt lợi ích của các bạn học viên là ưu tiên hàng đầu. Rất mong được hỗ trợ các bạn học viên khi làm bài tốt nghiệp. Hãy liên hệ ngay Dịch Vụ Viết Luận Văn qua Website: https://vietluanvanluat.com/ – Hoặc Gmail: vietluanvanluat@gmail.com

Post Views: 21

Khóa Luận, Luật