Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Chia sẻ chuyên mục Đề tài Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B hay nhất năm 2023 cho các bạn học viên ngành đang làm khóa luận tham khảo nhé. Với những bạn chuẩn bị làm bài khóa luận tốt nghiệp thì rất khó để có thể tìm hiểu được một đề tài hay, đặc biệt là các bạn học viên đang chuẩn bị bước vào thời gian lựa chọn đề tài làm khóa luận thì với đề tài Luận văn: Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh ở trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định dưới đây chắc hẳn sẽ cho các bạn cái nhìn tổng quát hơn về đề tài này.

LỜI MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Mọi thời đại giáo dục – đào tạo luôn đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển xã hội trong việc tạo dựng mặt bằng dân trí, đáp ứng yêu cầu phát triển chất lượng nguồn nhân lực và kinh tế – xã hội (KT – XH) của một quốc gia.Tại Đại hội lần thứ VII Đảng cộng sản Việt Nam đã xác định “Giáo dục và đào tạo phải được xem là quốc sách hàng đầu để phát huy nhân tố con người, động lực trực tiếp của sự phát triển…Chính vì vậy mà sự nghiệp giáo dục – đào tạo nước ta ngày càng phát triển cả về quy mô và chất lượng. Điều 2 Luật Giáo dục (sửa đổi) được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày 14 tháng 6 năm 2005 đã ghi rõ: “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp,…; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Trong Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 – 2020 xác định rõ mục tiêu chiến lược của giáo dục Việt Nam là: Đổi mới căn bản và toàn diện theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế; chất lượng giáo dục được nâng cao một cách toàn diện gồm: giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, năng lực sáng tạo, năng lực thực hành, năng lực ngoại ngữ và tin học. Đó là những giá trị đạo đức cơ bản và năng lực nghề nghiệp cần có ở con người lao động của thời kỳ mới.

Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (HĐGDNGLL) là một bộ phận của quá trình GD. Hoạt động này không chỉ góp phần củng cố, mở rộng tri thức, kỹ năng sống, phát triển xúc cảm, tình cảm đạo đức của HS mà còn là một trong số những giải pháp để phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh…Mặt khác, xét về phương diện tâm lý thì: “Trong mọi con người tồn tại hai bản năng rất mạnh và chúng có thể được sử dụng trong lĩnh vực giáo dục. Bản năng thứ nhất là con người cần một cuộc sống cộng đồng. Bản năng thứ hai là con người thích được vui chơi thoải mái. HĐGDNGLL cũng là phương thức để thực hiện nguyên lý GD của Đảng: “Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội”, góp phần hướng nghiệp và phân luồng HS trung học.

Xuất phát từ những lý do chủ yếu nêu trên, là cán bộ quản lý(CBQL) nhà trường, tôi rất trăn trở trước thực trạng tổ chức HĐGDNGLL hiện nay ở trường THPT Trực Ninh B, đã thúc đẩy tôi chọn và nghiên cứu đề tài : « Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh ở trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định » để xác định thực trạng, tìm ra nguyên nhân và đề xuất những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM ĐẾN DỊCH VỤ: 

===>>>  Dịch Vụ Viết Thuê Luận Văn Tốt Nghiệp Ngành Quản Lý Giáo Dục

2. Mục đích nghiên cứu Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Trên cơ sở nghiên cứu lí luận về HĐGDNGLL đề xuất những biện pháp QL nâng cao chất lượng HĐGDNGLL trong trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định .

3. Nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về QL HĐGDNGLL ở trường THPT.

3.2. Phân tích thực trạng HDGDNGLL và việc QL HĐGĐNGLL ở trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định .

3.3. Đề xuất một số biện pháp QL nhằm nâng cao chất lượng HĐGDNGLL trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định .

3.4. Khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp được đề xuất trong đề tài nghiên cứu của luận văn.

4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

4.1. Khách thể nghiên cứu: HĐGDNGLL trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định .

4.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp(HĐGDNGLL) theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh ở trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định

5. Câu hỏi nghiên cứu

Thực trạng QL HĐGDNGLL ở trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định hiện nay như thế nào?

Biện pháp nào có thể sử dụng để QL HĐGDNGLL ở trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định .trong giai đoạn hiện nay?

6. Giả thuyết khoa học

Nếu nâng cao chất lượng HĐGDNGLL ở trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định thì sẽ giúp học sinh phát triển tốt phẩm chất năng lực do đó phải xác định được những biện pháp QL phù hợp.

7. Phạm vi nghiên cứu

7.1. Phạm vi khách thể nghiên cứu: công tác QL HĐGDNGLL ở trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định.

7.2. Phạm vi thời gian nghiên cứu: năm học 2013 – 2014; 2014 – 2015.

7.3. Phạm vi nội dung nghiên cứu:

• Nghiên cứu lý thuyết và khảo sát thực tiễn công tác QL HĐGDNGLL
• Đề xuất các biện pháp QL HĐGDNGLL tại Trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định .

8. Phương pháp nghiên cứu Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận:

Gồm phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, so sánh, phân loại các tài liệu khoa học và các văn bản pháp qui của nhà nước, của ngành…

8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:

Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi, phỏng vấn, quan sát, tổng kết kinh nghiệm…

8.3. Nhóm phương pháp thống kê toán học:

Phương pháp này được sử dụng để xử lý các số liệu đã thu thập được…

9. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

9.1. Ý nghĩa lý luận: Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận của công tác QL HĐGDNGLL trường THPT

9.2. Ý nghĩa thực tiễn: Trên cơ sở các biện pháp QL HĐGDNGLL đề xuất phù hợp với thực tế, có tính khả giúp nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh. Qua đó nhân rộng việc QL HĐGDNGLL ở các trường THPT khác tại tỉnh Nam Định.

10. Cấu trúc luận văn

Đề tài gồm có phần mở đầu, nội dung, kết luận và các phụ lục. Nội dung đề tài được kết cấu làm 3 chương

Chương 1: Cơ sở lý luận về HĐGDNGLL trường THPT (gồm 26 tr).

Chương 2: Thực trạng công tác lý HĐGDNGLL của trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định ((gồm 40 tr).

Chương 3: Biện pháp quản lý HĐGDNGLL trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định (gồm 28 tr).

Phần kết luận và kiến nghị

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

HĐGDNGLL đã trở thành một phần quan trọng trong chương trình giáo dục ở nhiều nước trên thế giới như: Ở Pháp, Rabơle (1494-1553 ) là một trong những đại biểu xuất sắc của chủ nghĩa nhân đạo và tư tưởng GD thời kỳ văn hóa Phục hưng. Ông cho rằng, việc GD phải bao hàm các nội dung: “Trí dục, đạo đức, thể chất và thẩm mỹ và đã có sáng kiến tổ chức các hình thức giáo dục như ngoài việc học ở lớp và ở nhà, còn có các buổi tham quan các xưởng thợ, các cửa hàng, tiếp xúc với các nhà văn, các nghệ sĩ, đặc biệt là mỗi tháng một lần thầy và trò về sống ở nông thôn một ngày”. Ở Nga thế kỷ XX, A.S. Macarenkô (1888-1939) – nhà sư phạm nổi tiếng của vào thập niên 20, 30 đã nói về tầm quan trọng của công tác giáo dục ngoài giờ lên lớp:“Tôi kiên trì nói rằng các vấn đề giáo dục, phương pháp giáo dục không thể hạn chế trong các vấn đề giảng dạy, lại càng không thể để cho quá trình giáo dục chỉ thực hiện trên lớp học, mà đáng ra phải trên mỗi mét vuông của đất nước chúng ta…”. Nghĩa là trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng không được quan niệm rằng công tác giáo dục chỉ được tiến hành trên lớp.

Việt Nam Nghiên cứu về HĐGDNGLL đã thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu, các nhà giáo trong cả nước bắt đầu từ những năm 80 của của thế kỷ XX đến nay. Song, từ năm 1979 trở về trước đã có một số tài liệu đề cập đến. Ở giai đoạn này mô tả tên gọi và nội dung khái niệm “hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp” chưa được định hình, nhưng nội hàm cơ bản của khái niệm đã được đề cập trong “ Thư gửi học sinh” nhân ngày khai trường tháng 9/1945 của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người viết :“… Nhưng các em cũng nên, ngoài giờ học ở trường, tham gia vào các Hội cứu quốc để tập luyện thêm cho quen với đời sống chiến sĩ và để giúp đỡ một vài việc nhẹ nhàng trong cuộc phòng thủ đất nước”. Trong “ Thư gửi Hội nghị các cán bộ phụ trách nhi đồng toàn quốc” Hồ Chủ tịch nhắc tới một khía cạnh khác của nội hàm khái niệm khi Người viết: “ Trong lúc học, cũng cần làm cho chúng vui, trong lúc vui cũng cần làm cho chúng học. Ở trong nhà, trong trường, trong xã hội chúng đều vui học”. Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Nghị quyết số 14 – NQ/TW ngày 11/ 01/ 1979 của Bộ Chính trị Ban chấp hành TW Đảng(Khóa IV) về cải cách GD đã khẳng định: “Nội dung giáo dục ở trường phổ thông trung học mang tính chất toàn diện… nhưng có chú ý hơn đến việc phát huy sở trường và năng khiếu cá nhân… cần coi trọng giáo dục thẩm mỹ, giáo dục và rèn luyện thể chất, hoạt động văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao và rèn luyện quân sự” .

Điều 26, trong Điều lệ trường Trung học Cơ sở (THCS), trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học, ban hành theo Quyết định số 07/2007/QĐ-BGDĐT, ra ngày 02/4/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, xác định:“ Nhà trường phối hợp với các tổ chức, cá nhân tham gia giáo dục ngoài nhà trường thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp…, phù hợp với đặc điểm sinh lý lứa tuổi học sinh”.

Trong sự nghiệp đổi mới giáo dục, lần đầu tiên HĐGDNGLL được chính thức đưa vào chương trình giáo dục của nhà trường phổ thông với yêu cầu thực hiện bắt buộc có sự chỉ đạo từ Bộ Giáo dục và Đào tạo tới các nhà trường. Để triển khai chương trình và sách giáo viên HĐGDNGLL ở trường phổ thông, nhiều tác giả đã đề cập đến các lĩnh vực khác nhau của HĐGDNLL

Một số nghiên cứu thực nghiệm cải tiến nội dung, đổi mới phương pháp tổ chức nhằm nâng cao chất lượng HĐGDNGLL do nhóm cán bộ nghiên cứu của Viện Khoa học GD thực hiện như: Đặng Thúy Anh, Nguyễn Dục Quang, Nguyễn Thị Kỷ, Nguyễn Thanh Bình…

Một số nghiên cứu lý luận nhằm xây dựng cơ sở lý luận về HĐGDNGLL, của một số tác giả như: Nguyễn Lê Đắc, Hoàng Mạnh Phú, Lê Trung Tấn, Nguyễn Dục quang, Hà Nhật Thăng…

Một số sách, tài liệu viết về HĐGDNGLL trong thời gian gần đây của một số tác giả như: Đặng Vũ Hoạt, Hà Nhật Thăng, Nguyễn Hữu Hợp, Nguyễn Dục Quang, Nguyễn Đăng Thìn, Lê Thanh Sử, Nguyễn Thị Kỷ, Phùng Đình Mẫn, Dương Bạch Dương…

Trong cuốn “Giáo dục học”, các tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế Ngữ đã nhấn mạnh vai trò và tác dụng của hình thức hoạt động ngoại khoá, coi hoạt động ngoại khoá là một hình thức dạy học có khả năng tạo hứng thú cho HS, giúp các em mở rộng, nâng cao, khắc sâu kiến thức.

“Sách giáo viên Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp” Lớp 10, 11, 12 nêu đầy đủ, chi tiết mục tiêu, nội dung, cách thức tổ chức HĐGDNGLL, cùng với đó là hướng dẫn cách đánh giá kết quả hoạt động của HS.

Qua hệ thống nghiên cứu nói trên, cho thấy HĐGDNGLL đã trở thành một phần quan trọng trong chương trình giáo dục ở nhiều nước trên thế giới trong đó có Việt Nam. Chính vì vậy, trong điều kiện công tác của bản thân, tôi thấy cần có sự nghiên cứu cơ bản về thực trạng quản lý HĐGDNGLL ở trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Định. Từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý HĐGDNGLL, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình GD phổ thông trong giai đoạn hiện nay.

1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài

1.2.1. Khái niệm quản lý

“Quản lý là gì?” là câu hỏi mà bất kỳ người học quản lý ban đầu nào cũng cần hiểu và mong muốn lý giải. Bản thân khái niệm quản lý có tính đa nghĩa nên có sự khác biệt giữa nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Hơn nữa, do sự khác biệt về thời đại, xã hội, chế độ, nghề nghiệp nên quản lý cũng có nhiều giải thích, lý giải khác nhau. Cùng với sự phát triển của phương thức xã hội hoá sản xuất và sự mở rộng trong nhận thức của con người thì sự khác biệt về nhận thức và lý giải khái niệm quản lí càng trở nên rõ rệt.

Sự cần thiết của quản lý được C. Mac viết: “Tất cả mọi lao động trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên qui mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân…Một người độc tấu vĩ cầm riêng lẻ tự mình điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng.”(C.Mac và Anghen, Toàn tập, tập 23 trang 34, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.). Như vậy, C. Mac đã chỉ ra bản chất quản lý là một hoạt động lao động để điều khiển lao động, một hoạt động tất yếu quan trọng trong quá trình phát triển của xã hội loài người. Quản lý trở thành một hoạt động phổ biến, mọi nơi, mọi lúc, mọi lĩnh vực, mọi cấp độ và có liên quan đến mọi người. Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Theo F.W Taylo(1856 – 1915), là một trong những người đầu tiên khai sinh ra khoa học quản lý và là “ông tổ” của trường phái “quản lý theo khoa học”, tiếp cận quản lý dưới góc độ kinh tế – kĩ thuật đã cho rằng: “Quản lý là hoàn thành công việc của mình thông qua người khác và biết được một cách chính xác họ đã hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất”.

Theo Henrry Fayol (1886 – 1925), là người đầu tiên tiếp cận quản lý theo quy trình và là người có tầm ảnh hưởng to lớn trong lịch sử tư tưởng quản lý từ thời kỳ cận – hiện đại tới nay, thì quan niệm rằng: “Quản lý là một tiến trình bao gồm tất cả các khâu: lập kế hoạch, tổ chức, phân công điều khiển và kiểm soát các nỗ lực của cá nhân, bộ phận và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực vật chất khác của tổ chức để đạt mục tiêu đề ra”.

Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Quản lý là sự tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý), trong tổ chức – nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức”. Cũng theo đó, các tác giả còn phân định rõ hơn về hoạt động quản lý: là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức năng) kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo (lãnh đạo) và kiểm tra.

Theo tác giả Đặng Quốc Bảo, “Hoạt động quản lý là hoạt động bao gồm hai quá trình “quản” và “lý” tích hợp vào nhau; trong đó, “quản” có nghĩa là duy trì và ổn định, “lý” có nghĩa là đổi mới hệ”. Do vậy, người quản lý phải luôn xác định và phải biết điều phối sao cho trong “quản” phải có “lý” và trong “lý” phải có “quản”, làm cho trạng thái của hệ thống mình quản lý luôn được ở trạng thái cân bằng động.

Theo tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế Ngữ: “Quản lý là một quá trình định hướng, quá trình có mục tiêu. Quản lý một hệ thống là một quá trình tác động đến hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Những mục tiêu này đặc trưng cho trạng thái mới của hệ thống mà người quản lý mong muốn”.

Từ những sự nghiên cứu trên, có thể rút ra kết luận: Quản lý là những tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể QL đến đối tượng QL nhằm bảo đảm cho sự vận động, phát triển của hệ thống phù hợp với quy luật khách quan, trong đó sử dụng và khai thác có hiệu quả nhất các tiềm năng, các cơ hội để đạt được mục tiêu đã xác định theo ý chí của chủ thể QL.

1.2.2. Khái niệm về nhà trường và quản lý nhà trường Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

1.2.2.1. Khái niệm về nhà trường:

Nhà trường là một thiết chế chuyên biệt của xã hội thực hiện chức năng tái tạo và phát triển xã hội, theo nghĩa hình thành và phát triển nhân cách mỗi thành viên của xã hội, hướng tới sự duy trì và phát triển xã hội. Thiết chế chuyên biệt này hoạt động trong tính qui định của xã hội.

1.2.2.2. Khái niệm về quản lý nhà trường:

Trường học là tổ chức GD cơ sở mang tính nhà nước và xã hội, trực tiếp làm công tác GD, đào tạo thế hệ trẻ. Vấn đề cơ bản của QLGD là QL nhà trường, vì nhà trường là cơ sở giáo dục, nơi thực hiện các mục tiêu giáo dục như: bồi dưỡng nhân tài cho đất nước, đào tạo nhân lực, nâng cao dân trí. Theo tác giả Phạm Minh Hạc: Quản lý nhà trường Việt Nam là thực hiện đường lối của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo với thế hệ trẻ và với từng học sinh.

Tác giả Đặng Quốc Bảo khi nghiên cứu về quản lý nhà trường đã quan niệm: “Quản lý nhà trường là quản lý một thiết chế vừa có tính sư phạm, vừa có tính kinh tế, trong đó nhà trường trung học phải xác định được sứ mệnh là đào tạo học sinh trở thành người lớn có trách nhiệm tự lập với ba giấy thông hành đi vào đời là: giấy thông hành học vấn, giấy thông hành kỹ thuật nghề nghiệp và giấy thông hành kinh doanh”.

Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: QL trường học (nhà trường) là tập hợp những tác động tối ưu của chủ thể QL đến tập thể giáo viên, HS và cán bộ khác, nhằm tận dụng các nguồn dự trữ do nhà nước đầu tư, lực lượng xã hội đóng góp và do lao động xây dựng vốn tự có. Hướng vào việc đẩy mạnh mọi hoạt động của nhà trường mà điểm hội tụ là quá trình đào tạo thế hệ trẻ, thực hiện có chiến lược, mục tiêu và kế hoạch đào tạo, đưa nhà trường tiến lên trạng thái mới.

Bản chất của QL nhà trường là QL hoạt động giảng dạy, hoạt động học tập và các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường. Thông qua quá trình QL nhằm tập hợp và tổ chức các hoạt động của GV, HS và các lực lượng khác, cũng như huy động tối đa các nguồn lực giáo dục để nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo trong nhà trường. Các hoạt động trong nhà trường, bản thân nó đã có tính giáo dục song cần có sự QL, tổ chức chặt chẽ mới phát huy được hiệu quả của bộ máy. Trong lí luận và thực tiễn khẳng định, QL nhà trường gồm:

• QL các lực lượng giáo dục bên ngoài nhà trường nhằm định hướng và tạo điều kiện cho nhà trường hoạt động và phát triển.
• QL các lực lượng giáo dục bên trong nhà trường nhằm cụ thể hóa các chủ trương đường lối, chính sách giáo dục…thành các kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra để đưa nhà trường đạt các mục tiêu đề ra.

Như vậy: Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối GD của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lí GD để tiến tới mục tiêu GD, mục tiêu đào tạo đối với ngành GD, với thế hệ trẻ và với từng HS.

1.2.3. Khái niệm HĐGDNGLL: Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Như đã biết, quá trình GD và quá trình dạy học là những bộ phận của quá trình sư phạm toàn diện, thống nhất.

Trong quá trình dạy học, ngoài việc truyền thụ cho học sinh những tri thức khoa học một cách có hệ thống, còn phải hình thành cho HS thái độ đúng đắn, các hành vi và các thói quen tốt, các kỹ năng hoạt động và ứng xử trong các mối quan hệ về xã hội, chính trị, đạo đức, pháp luật… mang lại hiệu quả

GD, tức là GD nhân cách cho HS. Vậy HĐGDNGLL là gì? Có nhiều tác giả đưa ra khái niệm về HĐGDNGLL và nhìn chung các khái niệm có nhiều điểm tương đồng nhau:

Theo T.A.Ilina: Công tác giáo dục học sinh ngoài giờ học thường được coi là công tác giáo dục ngoại khóa. Công tác này, bổ sung và làm sâu thêm công tác giáo dục nội khóa, trước tiên là phương tiện để phát hiện đầy đủ tài năng và năng lực của HS, làm thức tỉnh hứng thú và thiên hướng của học sinh đối với một hoạt động nào đó.

Theo các tác giả Bùi Sỹ Tụng, Lê Văn Cầu, Nguyễn Dục Quang (2007), Sách HĐGDNGLL dành cho giáo viên lớp 10, 11, 12 – Nxb Giáo dục Hà Nội. HĐGDNGLL là những hoạt động giáo dục được tổ chức ngoài giờ học các môn văn hóa ở trên lớp. HĐGDNGLL là sự tiếp nối, bổ sung, hỗ trợ hoạt động dạy học trên lớp, là con đường gắn lí thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức và hành động, góp phần hình thành tình cảm, niềm tin đúng đắn ở HS.

Theo Đặng Vũ Hoạt: “HĐGDNGLL là việc tổ chức giáo dục thông qua hoạt động thực tiễn của HS về khoa học kỹ thuật, lao động công ích, hoạt động xã hội, hoạt động nhân văn, văn hóa nghệ thuật, TDTT, vui chơi giải trí,…để giúp các em hình thành và phát triển nhân.

Theo Điều 24, Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học: “HĐGDNGLL bao gồm các hoạt động ngoại khóa về văn học, TDTT nhằm phát triển năng lực toàn diện của HS và bồi dưỡng HS có năng khiếu, các hoạt động vui chơi, tham quan, du lịch, giáo dục văn hóa, các hoạt động giáo dục môi trường, các hoạt động xã hội phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi HS”.

Từ những khái niệm trên có thể suy ra rằng: HĐGDNGLL là những hoạt động được tổ chức ngoài thời gian học trên lớp, được thể hiện một cách có tổ chức, có mục đích theo kế hoạch của nhà trường, hoạt động nối tiếp và thống nhất hữu cơ với hoạt động học tập trên lớp nhằm góp phần hình thành và phát triển nhân cách HS, đáp ứng yêu cầu của xã hội. HĐGDNGLL là con đường gắn lí thuyết với thực hành, gắn giáo dục của nhà trường với thực tiễn xã hội. HĐGDNGLL là các “giờ học thực hành”.

Các giờ học đặc biệt này đòi hỏi HS không chỉ có kiến thức lí luận học trong sách vở mà phải có vốn hiểu biết thực tế sống động, biết vận dụng vào giải quyết các tình huống cụ thể. Như vậy, HĐGDNGLL làm cho quá trình đào tạo của nhà trường dần trở nên phù hợp, thiết thực hơn với thực tiễn xã hội.

1.2.4. Khái niệm năng lực, phẩm chất Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

1.2.4.1. Khái niệm năng lực

Theo từ điển Tiếng Việt: Năng lực là khả năng, điều kiện chủ quan hoặc tự nhiên sẵn có để thực hiện một hoạt động nào đó. Hoặc: Năng lực là khả năng huy động tổng hợp các kiến thức, kỹ năng để thực hiện thành công một loại công việc trong một bối cảnh nhất định. Năng lực gồm có năng lực chung và năng lực đặc thù. Năng lực chung là năng lực cơ bản cần thiết mà bất cứ người nào cũng cần phải có để sống và học tập, làm việc. Năng lực đặc thù thể hiện trên từng lĩnh vực khác nhau như năng lực đặc thù môn học là năng lực được hình thành và phát triển do đặc điểm của môn học đó tạo nên.

1.2.4.2 Khái niệm phẩm chất

Theo từ điển Tiếng Việt: Phẩm chất là cái làm nên giá trị của người hay vật. Hoặc: Phẩm chất là những yếu tố đạo đức, hành vi ứng xử, niềm tin, tình cảm, giá trị cuộc sống; ý thức pháp luật của con người được hình thành sau một quá trình giáo dục.

Trong một dự thảo cho đổi mới về chương trình sách giáo khoa sau năm 2015. Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra một chương trình tổng thể gồm ba phẩm chất và tám năng lực.(Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố ngày 05/8/2015).

Ba phẩm chất là: Sống yêu thương, sống tự chủ, sống trách nhiệm và tám năng lực: Gồm có năng lực tự học, năng lực tự giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực thẩm mỹ, năng lực thể chất, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực tính toán, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.

1.3. Các thành tố của HĐGDNGLL theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

1.3.1 Mục tiêu

HĐGDNGLL ở trường THPT có những mục tiêu sau:

Một là: HĐGDNGLL củng cố và khắc sâu kiến thức của các môn học, giúp các em nâng cao hiểu biết về các giá trị truyền thống tốt của dân tộc, biết tiếp thu những giá trị tốt đẹp của nhân loại và thời đại; củng cố mở rộng kiến thức đã học trên lớp, có ý thức trách nhiệm đối với bản thân và xã hội, có ý thức lựa chọn nghề nghiệp tương lai cho bản thân.

Hai là:

• Củng cố vững chắc các kỹ năng cơ bản đã được rèn luyện từ THCS để trên cơ sở đó tiếp tục hoàn thiện các phẩm chất: Sống yêu thương, sống tự chủ, sống có trách nhiệm đồng thời phát triển các năng lực chủ yếu như: Năng lực tự học; năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; năng lực thẩm mỹ; năng lực thể chất; năng lực giao tiếp; năng lực hợp tác; năng lực tính toán; năng lực công nghệ thông tin và truyền thông (ICT).
• Bồi dưỡng nhân sinh quan, thế giới quan khoa học để từ đó có thái độ đúng đắn trước những vấn đề của cuộc sống; biết chịu trách nhiệm về hành vi của bản thân và đấu tranh tích cực với những biểu hiện sai trái của người khác; có hứng thú và nhu cầu tham gia các hoạt động chung; tích cực chủ động và linh hoạt trong các họat động tập thể; biết cảm thụ và đánh giá cái đẹp trong cuộc sống.
• Ba là, HĐGDNGLL rèn luyện kỹ năng tự kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và các hoạt động xã hội của học sinh. Thông qua các HĐGDNGLL các em sẽ nhìn nhận được kết quả của mình, từ đó tự điều chỉnh bản thân và giúp người khác hướng tới mục tiêu giáo dục toàn diện.

1.3.2. Vị trí, vai trò và các hình thức tổ chức HĐGDNGLL ở trường THPT Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

HĐGDNGLL là một bộ phận gắn bó hữu cơ, thống nhất và toàn diện của quá trình sư phạm ở nhà trường phổ thông nói chung và trường THPT nói riêng; là điều kiện thuận lợi để HS phát huy vai trò chủ thể của mình trong hoạt động, nâng cao được tính tích cực hoạt động.

Qua đó rèn luyện những nét nhân cách của con người mới phát triển toàn diện.(xem hình 1.2).

(Hình: 1.1: Sơ đồ mối quan hệ giữa 2 HĐ GD trong quá trình sư phạm) HĐGDNGLL là điều kiện tốt nhất để HS phát huy vai trò chủ thể, tính tích cực, chủ động của các em trong quá trình học tập, rèn luyện toàn diện. HĐGDNGLL vừa củng cố, mở rộng kiến thức đã học, vừa phát triển các kỹ năng sống cơ bản của HS theo mục tiêu GD ở THPT. Mặt khác, HĐGDNGLL thu hút và phát huy tiềm năng của các lực lượng GD, nhằm nâng cao hiệu quả GD toàn diện của nhà trường.“ Hoạt động GDNGLL ở THPT đặt HS (lứa tuổi đầu thanh niên) trước những vấn đề của thời đại, của xã hội mà họ phải đối mặt trong tương lai không xa. Vì vậy, ở THPT các em phải được chuẩn bị hành trang để gánh vác trách nhiệm chủ nhân của đất nước trong tương lai”.

Vị trí

• HĐGDNGLL thực sự cần thiết, là một đòi hỏi tất yếu của quá trình giáo dục và không có gì có thể thay thế được. Bởi quá trình dạy học và quá trình giáo dục là những bộ phận của quá trình sư phạm tổng thể. Quá trình dạy học ngoài việc truyền thụ cho HS những kiến thức cơ bản và có hệ thống thì phải mang lại hiệu quả giáo dục nhân cách HS. Bên cạnh đó, trong quá trình giáo dục cho HS ngoài việc hình thành cho các em ý thức niềm tin, thái độ ứng xử đúng đắn trong quan hệ giao tiếp hàng ngày, bổ sung và hoàn thiện những tri thức đã học ở trên lớp.
• HĐGDNGLL là hoạt động mang tính bắt buộc, diễn ra trong suốt năm học và cả thời gian nghỉ hè để khép kín quá trình giáo dục. Nó là hoạt động giáo dục cơ bản, mang tính chủ đạo, được tổ chức thực hiện theo kế hoạch của nhà trường, tiếp nối và thống nhất với hoạt động dạy và học góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách HS theo mục tiêu đào tạo.

Vai trò

• Từ vị trí quan trọng nêu trên, có thể thấy rõ vai trò của HĐGDNGLL trường THPT thể hiện ở những điểm sau:
• Đây là dịp để HS củng cố kết quả hoạt động học tập ở trên lớp, biến tri thức thành niềm tin. Thông qua hình thức hoạt động cụ thể, HS có dịp để đối chiếu, để kiểm nghiệm tri thức đã học, bổ sung, cập nhật thông tin làm cho tri thức đó trở thành của chính các em. HĐGDNGLL với nhiều nội dung hấp dẫn, kiến thức tích hợp nhiều lĩnh vực khoa học và cuộc sống có tác dụng bổ trợ cho hoạt động dạy – học ở trên lớp, nâng cao hiểu biết về các giá trị truyền thống của dân tộc, từ đó khơi dậy niềm tự hào dân tộc và mong muốn được cống hiến.
• HĐGDNGLL là sự tiếp nối hoạt động dạy – học, do đó tạo nên sự hài hòa, cân đối trong quá trình sư phạm tổng thể nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục của cấp học.
• HĐGDNGLL vừa củng cố, vừa phát triển quan hệ giao tiếp giữa các lớp trong trường và với cộng đồng xã hội, góp phần giáo dục tinh thần hợp tác, đoàn kết giúp đỡ nhau cùng hoàn thành nhiệm vụ, phải có sự tương tác giữa các thành viên.
• HĐGDNGLL thu hút và phát huy được tiềm năng của các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để nâng cao hiệu quả giáo dục HS. Đồng thời, HĐGDNGLL cũng giúp các nhà giáo dục phát hiện được năng khiếu của HS, giúp các em phát triển năng khiếu, sở thích của bản thân trong học tập và cuộc sống.
• HĐGDNGLL phát huy cao độ tính chủ thể, chủ động, tích cực và giảm thiểu tình trạng yếu kém đạo đức của HS. Dưới sự cố vấn, giúp đỡ của GV, HS cùng nhau tổ chức các hoạt động tập thể khác nhau trong đời sống hàng ngày ở nhà trường, ngoài xã hội. Tham gia vào các hoạt động, các em HS yếu kém về đạo đức có nhiều cơ hội điều chỉnh nhận thức, hành vi sai lệch của mình.

Như vậy, với vị trí và vai trò của mình, HĐGDNGLL thực sự là một bộ phận cấu thành trong hệ thống các hoạt động giáo dục ở nhà trường THPT hiện nay. Việc thực hiện HĐGDNGLL tích cực và hiệu quả sẽ góp phần vào việc gắn liền nhà trường với cuộc sống xã hội, thiết thực phục vụ những mục tiêu kinh tế – xã hội và quốc phòng trong giai đoạn CNH – HĐH. Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Hình thức tổ chức cơ bản

Từ năm học 2006 – 2007 khối lớp 10 THPT bắt đầu thực hiện chương trình đại trà. Căn cứ vào kế hoạch giáo dục của trường THPT được Bộ GD & ĐT ban hành theo Quyết định số 16/2006/QĐ – BGD&ĐT ngày 5-5-2006: “HĐGDNGLL là môn học bắt buộc được qui định trong kế hoạch giáo dục ở trường THPT”.“HĐGDNGLL được qui định thực hiện vào tiết sinh hoạt dưới cờ đầu tuần, tiết sinh hoạt lớp cuối tuần và 4 tiết hoạt động trong một tháng”. Từ năm học 2008 – 2009 chương trình HĐGDNGLL có thay đổi, được qui định thực hiện vào tiết sinh hoạt dưới cờ đầu tuần (thường gọi là tiết chào cờ), tiết sinh hoạt lớp cuối tuần và 2 tiết hoạt động trong một tháng.

Tiết chào cờ đầu tuần:

• Yêu cầu của tiết chào cờ đầu tuần: giúp HS khắc sâu ý thức đối với tổ quốc, Đảng, Bác Hồ, xây dựng ý thức và động cơ đạo đức, xác định được trách nhiệm của mình là học tập vì Tổ quốc, tạo khí thế mới thúc đẩy HS thi đua rèn luyện, phát huy tính tự giác và khả năng tự quản của HS trong các hoạt động dưới cờ như khả năng điều khiển hoạt động, đánh giá thi đua.
• Nội dung của tiết chào cờ đầu tuần: Tổng kết thi đua, rút ra ưu nhược điểm, đánh giá các hoạt động sau một tuần hay sau một đợt thi đua của trường, của lớp. Nội dung này có tác dụng động viên, kích thích, gây khí thế mới trong hoạt động hàng ngày, hàng tuần của HS. Bên cạnh đó là những sự kiện chính trị – xã hội, những vấn đề có tính toàn cầu như bảo vệ môi trường, phòng chống các tệ nạn xã hội, quyền bình đẳng giữa các dân tộc, hòa bình và hợp tác, hội nhập quốc tế, các hoạt động vui chơi, văn hóa nghệ thuật,…

Tiết sinh hoạt cuối tuần

• Yêu cầu tiết sinh hoạt cuối tuần: Có những hiểu biết cần thiết về tập thể, về vai trò nhiệm vụ của bản thân trong việc đóng góp xây dựng tập thể; nâng cao tính tích cực tự giác trong hoạt động tập thể, có ý thức phấn đấu vì danh dự của lớp, của trường, có ý thức kỷ luật, phê bình và tự phê bình; có kĩ năng xây dựng tập thể, kĩ năng đánh giá và tự đánh giá.
• Nội dung tiết sinh hoạt cuối tuần: Đánh giá các công việc thực hiện trong tuần về mọi mặt như học tập, tham gia các phong trào thi đua, tổ chức đăng kí thi đua, định hướng cho các hoạt động sẽ phải diễn ra trong tuần tới, biến các yêu cầu của trường thành nhiệm vụ mà lớp phải thực hiện.

Hoạt động giáo dục theo chủ điểm hàng tháng

• Yêu cầu: Tiết hoạt động giáo dục theo chủ điểm tháng giúp các em có những hiểu biết cần thiết về truyền thống lịch sử, truyền thống cách mạng của dân tộc, bồi dưỡng lòng tự hào, niềm tin vào Đảng, sự phát triển của dân tộc, giáo dục lòng biết ơn các thế hệ cha anh đã xây dựng và bảo vệ tổ quốc,…hình thành và rèn luyện cho HS một số kỹ năng tổ chức và điều khiển các hoạt động của tập thể.
• Nội dung: Việc bố trí thời gian của tiết này do trường sắp xếp tổ chức theo các hoạt động tự chọn, qui định là 02 tiết/ tháng; căn cứ vào các ngày kỉ niệm, ngày lễ của dân tộc trong một tháng, trong năm, căn cứ vào yêu cầu giáo dục trọng tâm của nhà trường trong tháng để lựa chọn nội dung và hình thức hoạt động phù hợp.

Nội dung HĐGDNGLL được cụ thể hóa thành 10 chủ đề phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện học tập, rèn luyện của học sinh trong 12 tháng:

1.3.3. Nguyên tắc tổ chức HĐGDNGLL Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Để đảm bảo hiệu quả GD của HĐGDNGLL, cho nên việc tổ chức các hoạt động phải tuân thủ các nguyên tắc sau đây:

Nguyên tắc về tính mục đích: HĐGDNGLL phải góp phần hình thành nhân cách người công dân, người lao động tự chủ, năng động, sáng tạo, giàu lòng yêu nước, có chí tiến thủ và ý chí vươn lên trong cuộc sống.

Nguyên tắc này đòi hỏi các cấp quản lý hoạt động GD, đội ngũ thầy cô giáo trong nhà trường và các lực lượng GD khác phải nhận thức đầy đủ về vị trí, nhiệm vụ của HĐGDNGLL, tích cực chỉ đạo và hổ trợ cho hoạt động này đạt được mục đích GD mong muốn.

Nguyên tắc tính tự nguyện, tự giác: Đây là nguyên tắc chung, thể hiện đặc điểm của HĐGDNGLL. Nếu hoạt động học tập trên lớp là bắt buộc thì HĐGDNGLL là tự nguyện, tự giác. HS tự chọn tham gia các hoạt động theo khả năng, hứng thú, điều kiện sức khỏe của mình, chỉ có như vậy mới tạo ra được động cơ hoạt động, phát huy được thiên hướng của từng HS.

Nguyên tắc tính đến các đặc điểm lứa tuổi và cá biệt của HS:

Nguyên tắc này đòi hỏi nội dung và hình thức HĐGDNGLL phải được thay đổi, tùy thuộc vào sự chuyển từ giai đoạn lứa tuổi này sang lứa tuổi khác ở HS. Nhà trường, GV phải xác định các loại hình hoạt động và các hình thức công việc sao cho chúng phù hợp với khả năng của lứa tuổi và hứng thú cá nhân HS.

Nguyên tắc kết hợp sự lãnh đạo sư phạm với tính độc lập, tự quản của HS: HS THPT có tính tích cực hoạt động xã hội và có tính tự quản, tuy nhiên các em chưa có đủ kinh nghiệm sống, vì vậy cần có sự lãnh đạo sư phạm của thầy cô trong việc tổ chức các HĐGDNGLL.

Nguyên tắc này đòi hỏi phát triển tính tích cực, độc lập, sáng tạo của HS. HĐGDNGLL phải là hoạt động của HS, do HS tự tổ chức và quản lý. Vai trò của người thầy là xác định phương hướng hoạt động, giúp đỡ HS tổ chức công việc, là người cố vấn cho HS trong các hoạt động của họ.

Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả: Khi tiến hành bất cứ hoạt động nào cũng phải tính đến hiệu quả, nhưng hiệu quả GD luôn được coi là vị trí hàng đầu, chủ yếu của HĐGDNGLL. Nếu tổ chức HĐGDNGLL có sự kết hợp hiệu quả GD với các hiệu quả khác như: kinh tế, chính trị, xã hội… thì phải lấy hiệu quả GD để điều chỉnh hiệu quả khác.

1.3.4. Nội dung HĐGDNGLL ở trường THPT hiện nay Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Nội dung của HĐGDNGLL ở trường THPT gồm 6 vấn đề

• Lí tưởng sống của thanh niên trong giai đoạn CNH – HĐH đất nước.
• Tình bạn, tình yêu và gia đình.
• Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
• Truyền thống dân tộc và truyền thống cách mạng; bảo vệ di sản văn hóa.
• Thanh niên với vấn đề lập thân, lập nghiệp.
• Những vấn đề có tính toàn cầu như: bảo vệ môi trường; hạn chế sự bùng nổ dân số, sức khỏe sinh sản vị thành niên, phòng ngừa và đẩy lùi các tệ nạn xã hội; đẩy lùi bệnh tật hiểm nghèo. Ngoài ra còn các vấn đề nóng bỏng, mang tính chất thời đại như giáo dục phòng chống tệ nạn xã hội; giáo dục pháp luật, giáo dục an toàn giao thông; những hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị – xã hội của địa phương, đất nước…

Nội dung HĐGDNGLL được cụ thể hoá thành 10 chủ đề phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện học tập, rèn luyện của HS THPT trong 12 tháng

• Tháng 9 : Thanh niên với học tập, rèn luyện vì sự nghiệp CNH-HĐH.
• Tháng 10: Thanh niên với tình bạn, tình yêu và gia đình.
• Tháng 11: Thanh niên với truyền thống hiếu học và tôn sư trọng đạo.
• Tháng 12: Thanh niên với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
• Tháng 1 : Thanh niên với việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
• Tháng 2 : Thanh niên với lý tưởng cách mạng.
• Tháng 3 : Thanh niên với vấn đề lập nghiệp.
• Tháng 4 : Thanh niên với hòa bình, hữu nghị và hợp tác.
• Tháng 5 : Thanh niên với Bác Hồ.
• Tháng 6, 7, 8 (Hè): Mùa hè tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng (bao gồm tất cả các vấn đề giao thông, xã hội, môi trường, chống tệ nạn xã hội, văn hoá, thể dục thể thao)

1.3.5 Một số phương pháp tổ chức HĐGDNGLL Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

“Phương pháp tổ chức HĐGDNGLL ở trường THPT rất đa dạng và phong phú. Ở đây có sự phối hợp giữa phương pháp GD với phương pháp dạy học, trên cơ sở đó GV vận dụng cho phù hợp với nội dung và hình thức hoạt động đã lựa chọn.” [10,tr 64]. Có một số phương pháp cơ bản sau đây:

• Phương pháp thảo luận: Thảo luận là một dạng tương tác nhóm đặc biệt mà trong đó các thành viên đều giải quyết một vấn đề cùng quan tâm nhằm đạt tới một sự hiểu biết chung. Thảo luận tạo ra một cơ hội cho HS kiểm chứng ý kiến của mình, có cơ hội để làm quen với nhau, để hiểu nhau hơn.
• Phương pháp sắm vai: Phương pháp sắm vai được sử dụng nhiều để đạt mục tiêu thay đổi thái độ của HS đối với một vấn đề hay đối tượng nào đó. Phương pháp sắm vai có tác dụng trong việc rèn luyện về kỹ năng giao tiếp ứng xử của HS.
• Phương pháp giải quyết vấn đề: Phương pháp giải quyết vấn đề là con đường quan trọng để phát huy tính tích cực của HS. Vấn đề là những câu hỏi hay nhiệm vụ đặt ra mà việc giải quyết chúng chưa có qui luật sẵn cũng như những tri thức, kỹ năng sẵn có chưa đủ giải quyết mà còn khó khăn, cản trở cần vượt qua.
• Phương pháp xử lý tình huống: Tình huống là một hoàn cảnh thực tế, trong đó chứa đựng những mâu thuẫn. Người ta phải đưa ra một quyết định trên cơ sở cân nhắc các phương án khác nhau.
• Phương pháp giao nhiệm vụ: Giao nhiệm vụ là đặt HS vào vị trí nhất định buộc các em phải thực hiện trách nhiệm cá nhân. Trong việc tổ chức HĐGDNGLL, giao nhiệm vụ sẽ tạo nên thế chủ động cho các em khi điều hành hoạt động. Điều đó sẽ giúp phát triển tính chủ động, sáng tạo, khả năng đáp ứng trong mọi tình huống của HS.
• Phương pháp trò chơi: Phương pháp trò chơi có thể sử dụng trong nhiều tình huống khác nhau của HĐGDNGLL như làm quen, cung cấp và tiếp nhận tri thức, đánh giá kết quả, rèn luyện các kỹ năng và củng cố nhiều tri thức đã được tiếp nhận.

Trên đây là một vài phương pháp tổ chức HĐGDNGLL được vận dụng từ các phương pháp GD và phương pháp dạy học. Tuy nhiên, khi vận dụng những phương pháp này, GV cần linh hoạt, tránh máy móc áp dụng hoặc rập khuôn. Trong một hoạt động, có thể đan xen nhiều phương pháp khác nhau thì sẽ có hiệu quả hơn.

1.4. Quản lí HĐGDNGLL theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh

1.4.1. Quản lí việc xây dựng kế hoạch thực hiện HĐGDNGLL

Kế hoạch HĐGDNGLL là trình tự những nội dung hoạt động, các hình thức tổ chức hoạt động được bố trí sắp xếp theo thứ tự thời gian của năm học. Kế hoạch giúp cho công việc của nhà giáo dục trở nên có mục đích, có cân nhắc cụ thể và không bị lôi cuốn vào những công việc lặt vặt. Khi lập kế hoạch tổ chức HĐGDNGLL, CBQL phải nắm chắc ba vấn đề quan trọng, đó là làm cái gì? làm như thế nào? và ai làm?.

QL việc xây dựng kế hoạch hoạt động tuần, tháng, năm của GVCN bao gồm: QL thực hiện hoạt động bắt buộc, hoạt động tự chọn; QL việc triển khai kế hoạch HĐGDNGLL; QL kế hoạch đầu tư và sử dụng CSVC cũng như các điều kiện thực hiện HĐGDNGLL;QL kế hoạch KT – ĐG kết quả HĐGDNGLL; QL kế hoạch phối hợp giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường tham gia tổ chức HĐGDNGLL.

1.4.2. Quản lí tổ chức, chỉ đạo thực hiện HĐGDNGLL Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Quản lí đội ngũ cán bộ Đoàn thực hiện HĐGDNGLL

Thông thường đối với các trường PT, CB Đoàn giữ vai trò là phó trưởng ban chỉ đạo HĐGDNGLL của nhà trường. Cán bộ Đoàn có vai trò rất quan trọng trong việc chỉ đạo, thực hiện HĐGDNGLL. Vì thế, việc QL được thể hiện ở những nội dung sau: QL việc xây dựng kế hoạch tuần, tháng, năm; QL sự đôn đốc đối với GVCN; QL sự chỉ đạo đối với các chi đoàn; QL việc phối hợp các lực lượng giáo dục khác. Khi đội ngũ CB Đoàn được lựa chọn và phân công đúng người, đúng việc, họ sẽ phát huy hết khả năng của mình để cống hiến cho HĐGDNGLL của nhà trường.

Quản lí đội ngũ GVCN

• GVCN là người thiết kế tổ chức thực hiện các hoạt động thường xuyên theo chủ điểm hàng tháng ở lớp mình phụ trách cả phần bắt buộc và phần tự chọn. Ngoài ra, GVCN còn tổ chức cho HS của lớp mình tham gia các hoạt động của trường, của địa phương.
• QL GVCN thực hiện HĐGDNGLL bao gồm: QL việc chuẩn bị của GVCN theo chủ điểm giáo dục, các hoạt động tự chọn; QL việc triển khai sinh hoạt lớp, tiết chào cờ đầu tuần cũng như việc kết hợp của GVCN với các lực lượng GD khác trong nhà trường như cán bộ Đoàn, GVBM về việc đánh giá xếp loại HS; việc rút kinh nghiệm tổ chức các HĐGDNGLL.
• Người QL phải nắm được việc GVCN triển khai hoạt động trong từng lớp diễn ra như thế nào? Vai trò của GVCN trong hoạt động ra sao? Thời gian, hình thức, nội dung thực hiện có đúng theo quy định không? Trong các buổi chào cờ, sinh hoạt lớp, phong trào tự quản của lớp ra sao?
• QL việc GVCN phối hợp với các lực lượng khác để tổ chức có hiêu quả các HĐGDNGLL ở lớp mình phụ trách. GVCN với tư cách là người tham mưu, người tổ chức để các lực lượng này cùng tham gia vào quá trình hoạt động của HS nhưng phải có báo cáo với BGH.
• Về sách: Sách HĐGDNGLL (sách giáo viên) và sách Hướng dẫn thực hiện HĐGDNGLL là cẩm nang dành cho BGH, GVCN, CB Đoàn. Trong thư viện nhà trường cần phải có đầy đủ các loại sách tham khảo bổ trợ các môn học như sách giáo dục đạo đức, pháp luật, sổ tay học tập…để GV lựa chọn nội dung cho các hoạt động.
• Về trang thiết bị: cũng như trong dạy, học các môn văn hóa, HĐGDNGLL rất cần có CSVC, kỹ thuật để đạt được hiệu quả giáo dục mong muốn. Điều kiện tổ chức, phương tiện sẽ làm tăng tính hấp dẫn của hoạt động. Thiết bị tối thiểu cho tổ chức HĐGDNGLL cần có: đài, đầu video, đàn, micro, dụng cụ thể thao và kinh phí . Trong khi kinh phí phù hợp với điều kiện của lớp, của trường.

1.4.3. Quản lí về việc phối hợp, huy động các lực lượng giáo dục trong nhà và ngoài nhà trường tham gia tổ chức HĐGDNGLL Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Việc giáo dục HS phải là sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường cùng tham gia phối hợp bao gồm Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, GVCN, GVBM, nhân viên, một số tổ chức đoàn thể xã hội như Hội cựu chiến binh, Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên phường (xã), Công an, Y tế, Hội sinh viên… Mỗi lực lượng giáo dục đề có thế mạnh riêng, vì vậy phối hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để tổ chức tốt HĐGDNGLL. Nhờ sự phối hợp mà nhà trường sẽ bớt đi những hạn chế và khó khăn nhất định như thiếu điều kiện cho hoạt động, nguồn thông tin, còn gia đình và xã hội sẽ nắm được những nhu cầu hoạt động của HS.

1.4.4. Quản lí việc kiểm tra, đánh giá thực hiện chương trình HĐGDNGLL

Đánh giá HS qua HĐGDNGLL sẽ góp phần đánh giá chất lượng giáo dục nói chung, đặc biệt là giáo dục đạo đức. HS nhìn thấy rõ hơn mặt mạnh, mặt yếu của bản thân để từ đó vươn lên. Đối với GV, kết quả đánh giá phản ánh sự trưởng thành của HS và giúp GV tự đánh giá khả năng tổ chức hoạt động của mình, giúp GV tự rèn luyện nghiệp vụ sư phạm, hoàn thiện học vấn.

Việc KT – ĐG thực hiện chương trình của các lực lượng tham gia vào hoạt động một cách kịp thời, công bằng, chính xác là nguồn động viên khích lệ tinh thần hoạt động của cả thầy và trò. Qua hoạt động của tập thể lớp, người QL có thể đánh giá năng lực chủ nhiệm của các thầy cô.

HĐGDNGLL góp phần giúp người QL đánh giá kết quả giáo dục toàn diện. Đó là cơ sở để người QL xây dựng chiến lược giáo dục về mục tiêu, nội dung, đội ngũ, PP và hình thức tổ chức hoạt động cho đơn vị mình.

1.5. Vai trò của các chủ thể quản lí trong thực hiện HĐGDNGLL theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

1.5.1. Vai trò của hiệu trưởng

Trường THPT là cơ sở GD của bậc trung học, bậc học nối tiếp bậc THCS của hệ thống GD quốc dân nhằm hoàn chỉnh học vấn phổ thông. Trường THPT có tư cách pháp nhân và có con dấu riêng.(Trích nhiệm vụ và quyền hạn của trường THPT. Người được giao quyền hạn và nhiệm vụ lớn lao đối với hoạt động quản lý nhà trường đó là người HT. Khi xác định vai trò vị trí của người HT, Luật Giáo dục sửa đổi (2005), điều 54 mục 1 qui định: Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của nhà trường, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận.

Người HT tổ chức thực hiện những chủ trương chính sách, đường lối GD thông qua nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức GD phù hợp.

Người HT phải hiểu rõ mục tiêu GD, nắm chắc các phương pháp GD. Điều lệ trường trung học ban hành năm 2011 ở điều 19 nêu rõ nhiệm vụ và quyền hạn của Hiệu trưởng bao gồm:

• Xây dựng qui hoạch phát triển nhà trường; xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch nhiệm vụ năm học.QL giáo viên, nhân viên; QL chuyên môn; phân công công tác, KT – ĐG xếp loại giáo viên, nhân viên; thực hiện công tác khen thưởng, kỉ luật đối với giáo viên, nhân viên; thực hiện việc tuyển dụng giáo viên, nhân viên; ký hợp đồng lao động; tiếp nhận, điều động giáo viên, nhân viên theo quy định của Nhà nước. QL học sinh và các hoạt động của học sinh do nhà trường tổ chức; xét duyệt kết quả đánh giá, xếp loại học sinh, kí xác nhận học bạ và quyết định khen thưởng, kỉ luật học sinh; QL tài chính, tài sản của nhà trường.
• Thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước đối với giáo viên, nhân viên, học sinh; tổ chức thực hiện qui chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường; thực hiện công tác xã hội hoá giáo dục của nhà trường.

1.5.2. Vai trò của CB Đoàn Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Lập kế hoạch HĐGDNGLL theo từng học kì, tháng, tuần căn cứ vào kế hoạch HĐGDNGLL chung của BGH;

Thiết kế các HĐGDNGLL mẫu để các lớp áp dụng;

Tổ chức phát động các phong trào thi đua, theo dõi thi đua, đánh giá tổng kết thi đua;

1.5.3. Vai trò của GVCN

GVCN là người trực tiếp chịu trách nhiệm trước BGH trong việc tổ chức thực hiện HĐGDNGLL cho học sinh của lớp chủ nhiệm;

Căn cứ vào khả năng tự quản, khả năng tổ chức hoạt động của ban cán sự lớp và các thành viên trong lớp, GVCN xây dựng, định hướng cho ban cán sự lớp lựa chọn nội dung, hình thức hoạt động;

Sau mỗi hoạt động, GVCN tổ chức rút kinh nghiệm, biểu dương khích lệ những học sinh tích cực, có nhiều đóng góp cho phong trào hoạt động của lớp, nhắc nhở phê bình những học sinh chưa tự giác tham gia hoạt động;

Thường xuyên phối hợp với CMHS và các lực lượng giáo dục khác trong việc tổ chức HĐGDNGLL;

Thường xuyên báo cáo với BGH nhà trường về kết quả thực hiện HĐGDNGLL của lớp chủ nhiệm;

Thường xuyên tự rèn luyện cho mình một số kĩ năng như: kĩ năng lập kế hoạch, kĩ năng tổ chức hoạt động, kĩ năng tuyên truyền vận động…

1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh ở trường THPT Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

1.6.1. Nhận thức của các lực lượng giáo dục

HĐGDNGLL diễn ra trong nhà trường và ngoài nhà trường, các lực lượng giáo dục có ảnh hưởng tới hoạt động đó là: các tổ chức đoàn thể, các tổ chức xã hội, phụ huynh, giáo viên, cán bộ QL và học sinh. Các lực lượng tham gia tổ chức ở những vị trí khác nhau đều phải có những hiểu biết chương trình HĐGDNGLL, năng lực tổ chức, kinh nghiệm, uy tín với tập thể giáo dục. Nhận thức của các lực lượng giáo dục tạo nên sự đồng thuận trong việc xác định vai trò, mục tiêu, sự cần thiết tổ chức HĐGDNGLL cũng như các biện pháp tổ chức thì hoạt động này sẽ đạt kết quả mong muốn.

1.6.2. Nội dung HĐGDNGLL

HĐGDNGLL gồm có 6 nội dung cơ bản: Hoạt động chính trị, xã hội; Hoạt động văn hóa, nghệ thuật; Hoạt động TDTT, Hoạt động KH – KT, Hướng nghiệp, Hoạt động vui chơi giải trí; Hoạt động lao động công ích. Các nội dung này được thực hiện một cách linh hoạt, sáng tạo trong các nhà trường. Mỗi nhà trường có một cách lựa chọn nội dung và hình thức thực hiện HĐGDNGLL sao cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của mình. Chính việc lựa chọn này ảnh hưởng không nhỏ tới cách thức QL HĐGDNGLL.

1.6.3. Đặc điểm tâm sinh lí của học sinh

HS THPT ngày nay có những bước nhảy vọt về chất trong quá trình học tập và rèn luyện. Các em mạnh dạn hơn, suy nghĩ táo bạo hơn, có những nhu cầu mới hơn, đặc biệt là nhu cầu về hoạt động. Mặc dù hoạt động học tập vẫn là hoạt động chủ đạo, song nội dung và tính chất hoạt động ở lứa tuổi này đã khác nhiều so với các lứa tuổi trước, tính năng động và độc lập cao hơn, tư duy logic hơn. Học sinh THPT là lứa tuổi dồi dào về thể lực, trí tuệ nhạy bén, thích tìm tòi cái mới, ưa sáng tạo, có ý thức tự khẳng định mình, có khát vọng tìm đến Chân – Thiện – Mĩ. Các em muốn tỏ rõ vai trò của mình trong các hoạt động, đặc biệt là hoạt động tập thể nên nhiệt tình, hăng hái trước những công việc được giao, không ngại khó khăn và thử thách.

Yêu cầu đổi mới phương pháp giáo dục phổ thông là phải khuyến khích tự học; phải bồi dưỡng cho HS năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề. Vì vậy, đổi mới phương pháp tổ chức HĐGDNGLL vừa là một tất yếu, vừa phải gắn với đặc điểm HS các trường THPT.

1.6.4. Năng lực của người tổ chức Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

Năng lực của người tổ chức là yếu tố quan trọng, quyết định cho thành công của mỗi công việc. Đối với việc tổ chức HĐGDNGLL thì năng lực quản lý, tổ chức của CB, GV, HS là hết sức quan trọng. Hoạt động GDNGLL rất đa dạng và phong phú với nhiều chủ đề khác nhau. Điều đó đòi hỏi người tổ chức phải có năng lực tổ chức, am hiểu nhiều lĩnh vực, khả năng diễn đạt tốt, năng động, sáng tạo có kinh nghiệm và uy tín của người tổ chức là yếu tố quan trọng để lôi cuốn HS tham gia tích cực và đạt hiệu quả.

1.6.5. Hoàn cảnh xã hội

Đất nước ta đang trong giai đoạn CNH – HĐH với mục tiêu sớm trở thành nước công nghiệp, hội nhập với cộng đồng quốc tế. Hoàn cảnh kinh tế xã hội nước ta hiện nay làm nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp trong đời sống xã hội học sinh phải đối diện, và ứng xử phù hợp. Điều đó đòi hỏi nhà trường phải quan tâm hơn nữa tới việc phối hợp dạy học và HĐ GDNGLL.

1.6.6. Môi trường và các điều kiện để tổ chức HĐGDNGLL

Điều kiện và các phương tiện để tổ chức HĐGDNGLL có vai trò quan trọng để mang đến thành công cho hoạt động. Chẳng hạn như trong các hoạt động văn nghệ, thi tìm hiểu, giao lưu… thì không thể thiếu các phương tiện như tăng âm, loa đài, máy chiếu, micrô… Trong các hoạt động thể thao thì không thể thiếu được sân chơi bãi tập, các dụng cụ tập luyện…

Kết luận chương 1

HĐGDNGLL là một bộ phận hữu cơ của quá trình sư phạm toàn diện. Với đặc thù riêng của HĐGDNGLL, rèn luyện phẩm chất, rèn luyện các kĩ năng để phát triển năng lực như: năng lực hoàn thiện, năng lực thích ứng, năng lực giao tiếp, năng lực hoạt động chính trị – xã hội, năng lực tổ chức QL, năng lực hợp tác… nhằm phát triển toàn diện phẩm chất năng lực học sinh, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục trung học, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục ở nước ta hiện nay.

Với nhận thức đó, chương một của luận văn là những nội dung cơ bản của lý luận QL có liên quan đến vấn đề nghiên cứu của đề tài. Đó là tổng quan nghiên cứu vấn đề, các khái niệm cơ bản của đề tài; mục tiêu của HĐGDNGLL ; nội dung HĐGDNGLL ở trường THPT hiện nay; các nguyên tắc tổ chức HĐGDNGLL; vị trí, vai trò và các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Vai trò của các chủ thể quản lí trong thực hiện HĐGDNGL.

Từ cơ sở lí luận đó, tác giả sẽ phân tích thực trạng QL HĐGDNGLL ở Trường THPT Trực Ninh B tỉnh Nam Đinh, để đề xuất biện pháp QL hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của trường. Luận văn: Giáo dục ngoài giờ lên lớp ở THPT Trực Ninh B

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM ĐẾN DỊCH VỤ: 

===>>> Luận văn: Tổng quan về giáo dục ở trường THPT Trực Ninh B