Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Chia sẻ chuyên mục Đề Tài Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng hay nhất năm 2022 cho các bạn học viên ngành đang làm khóa luận tham khảo nhé. Với những bạn chuẩn bị làm bài khóa luận tốt nghiệp thì rất khó để có thể tìm hiểu được một đề tài hay, đặc biệt là các bạn học viên đang chuẩn bị bước vào thời gian lựa chọn đề tài làm khóa luận thì với đề tài Khóa luận: Tổ chức ngoại khóa phần định luật bảo toàn động lượng – vật lí 10 nâng cao nhằm phát triển tư duy sáng tạo học tập của học sinh dưới đây chắc hẳn sẽ cho các bạn cái nhìn tổng quát hơn về đề tài này.   

2.1. Mục tiêu dạy học phần “ Định luật bảo toàn động lượng”

2.1.1. Mục tiêu về kiến thức Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Học sinh cần phát biểu được đặc điểm, ý nghĩa của vectơ động lượng p

Động lượng là một đại lượng vật lí đặc trưng cho sự truyền chuyển động giữa các vật thông qua lực tương tác.

Vectơ động lượng p có chiều cùng chiều với vectơ vận tốc v .

Độ lớn p được tính bằng công thức p =v

Học sinh cần phát biểu được định luật bảo toàn động lượng: “Vectơ động lượng của hệ kín được bảo toàn” .

Học sinh nêu được điều kiện áp dụng định luật bảo toàn động lượng

Hệ kín: là hệ chỉ có những lực của các vật trong hệ tác dụng lẫn nhau mà không có tác dụng của những lực bên ngoài hệ, hoặc nếu có thì những lực này phải triệt tiêu lẫn nhau.

Có thể áp dụng định luật bảo toàn động lượng theo một phương có tổng hợp lực theo phương đó bằng không.

Học sinh vận dụng định luật bảo toàn động lượng để:

Chỉ ra được nguyên tắc chuyển động bằng phản lực: trong hệ kín đứng yên, nếu có một phần của hệ chuyển động theo một hướng thì phần còn lại của hệ chuyển động theo hướng ngược lại. Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Giải các bài toán va chạm mềm, va chạm trực diện đàn hồi..

Học sinh hiểu được một số ứng dụng chuyển động bằng phản lực trong nguyên tắc hoạt động của tên lửa, các động cơ phản lực…

Học sinh cần phân biệt được ý nghĩa của 2 biểu thức sau :

Biểu thức (2.1) chính là định luật II Newton, coi lực là nguyên nhân gây ra sự biến đổi vận tốc (tức là gây ra gia tốc cho vật). Khi F = 0 tức là vận tốc không đổi cả về độ lớn và phương chiều ( định luật quán tính). Cách phát biểu này đã tách riêng khối lượng của vật, và từ (2.1) ta thấy ý nghĩa của khối lượng đặc trưng cho mức quán tính của vật. Khối lượng của vật như là thuộc tính cố hữu của vật chất, không đổi trong khi vật chuyển động. Điều này không còn đúng nữa khi vật chuyển động với vận tốc lớn gần bằng vận tốc ánh sáng c: m₀ : khối lượng vật nằm yên (hệ thức Einstein)

Dựa vào biểu thức (2.3) ta nhận thấy rằng khối lượng tăng theo vận tốc. Biểu thức (2.2) chính là hệ thức của định luật bảo toàn động lượng, coi lực là nguyên nhân làm biến đổi sự truyền tương tác giữa các vật, cách phát biểu này cho thấy rằng đối với một vật chuyển động không thể tách rời khối lượng và vận tốc của nó. Khi F = 0 tức là không có sự truyền tương tác thì động lượng của vật không thay đổi. Khi vật chuyển động với vận tốc lớn thì định luật bảo toàn động lượng vẫn đúng trong khi định luật II Newton không còn đúng nữa:

Dựa vào biểu thức (2.4) ta nhận thấy rằng khi vận tốc tăng lên thì sự truyền tương tác cũng tăng lên.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM ĐẾN DỊCH VỤ:

===>>> Dịch Vụ Viết Khóa Luận Tốt Nghiệp Chất Lượng Cao

2.1.2. Mục tiêu về kĩ năng

Biết biểu diễn vectơ động lượng p

Vận dụng được định luật bảo toàn động lượng.

Sử dụng được các qui tắc cộng vectơ đồng phẳng, đồng qui.

Sử dụng đúng đơn vị.

Giải thích được một số chuyển động bằng phản lực trong thực tế.

2.2. Tổ chức hoạt động ngoại khóa phần “Định luật bảo toàn động lượng – vật lí 10 nâng cao”

Vì tính chất thời gian, không gian và qui mô của mỗi hoạt động nên chúng tôi tổ chức hai ngày hội. Ngày hội thứ nhất có tên gọi “Khai hỏa” gồm có các hoạt động: thi phản ứng nhanh, đua xe tốc độ cao, thi tìm bức tranh bí mật, thi tìm từ khóa bí ẩn; gồm có 4 đội đại diện của 4 lớp; các hoạt động này sẽ diễn ra vào sáng 26/03/2009 tại hội trường của trường PTTH chuyên Lê Hồng Phong. Ngày hội thứ hai có tên gọi “Bay vào vũ trụ” hội thi bắn hỏa tiễn nước gồm 15 đội tham dự và giao lưu cùng với câu lạc bộ hàng không phía Nam, hoạt động này diễn ra vào sáng chủ nhật 30/03/2009 tại sân Lam Sơn của trường THPT chuyên Lê Hồng Phong.

2.2.1. Ngày hội Khai hỏa

2.2.1.1.Các bước cần thực hiện trước khi tổ chức Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Bước 1: Xác định chủ đề, mục tiêu, nội dung và đặt tên cho hội thi

• Chủ đề: Tìm hiểu thêm về tầm quan trọng của định luật bảo toàn động lượng trong kỹ thuật, đời sống.
• Mục tiêu
• Về kiến thức : ôn lại các kiến thức về phần động lượng, các ứng dụng của phần này vào cuộc sống, kỹ thuật.
• Về rèn luyện kỹ năng, phát triển tư duy: qua hội thi vật lí giúp các em dạn dĩ hơn, rèn luyện kỹ năng làm việc theo nhóm, thông qua việc thiết kế xe chạy bằng bong bóng khí giúp các em phát huy tính sáng tạo, rèn luyện khả năng nghiên cứu.
• Nội dung: kiến thức liên quan đến khái niệm động lượng, định luật bảo toàn động lượng, một số kiến thức về cơ học chất điểm trong chương trình vật lí phổ thông.
• Tên hội thi: Khai hỏa
• Thời gian: dự kiến tổ chức vào 26/03/2009
• Địa điểm : hội trường trường PTTH chuyên Lê Hồng Phong.
• Thời lượng: dự kiến từ 7giờ 30phút đến 9 giờ
• Đối tượng tham gia: học sinh khối 10

Bước 2: Tổ chức công tác thông tin, tuyên truyền, vận động cho hội thi. Trước khi tổ chức hội thi, BTC làm đơn đề xuất ban giám hiệu, có kèm theo bảng kế hoạch hoạt động ngoại khóa. Trong bảng kế hoạch đó, BTC có nhấn mạnh thời hạn đăng ký tham gia và cách thức tham gia hội thi. Sau đó, kế hoạch được thông báo đến từng lớp và phát loa trong mỗi giờ chơi trước ngày tổ chức hội thi. Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Bước 3: Thành lập ban tổ chức( BTC) hội thi

• Trưởng ban : cô Nguyễn Thị Ngọc Loan
• Ban giám khảo: gồm một số thầy cô trong tổ vật lí
• Bộ phận hỗ trợ âm thanh, ánh sáng, sân khấu
• Bộ phận hỗ trợ kỹ thuật hội thi : học sinh lớp 11 chuyên Tin trường PTTH chuyên Lê Hồng Phong.
• Ban thư ký ghi nhận điểm thi đua của từng đội : học sinh lớp 11 chuyên Toán trường PTTH chuyên Lê Hồng Phong
• Người dẫn chương trình: 2 học sinh lớp 11 chuyên Văn trường PTTH chuyên Lê Hồng Phong

Bước 4: Thiết kế nội dung chương trình hội thi

• Người dẫn chương trình ổn định tổ chức và bắt đầu hội thi.
• Khai mạc, tuyên bố lý do.
• Các đội tham dự ra mắt khán giả.
• Các đội tham gia các nội dung thi theo chương trình của hội thi.
• Công bố kết quả, trao giải thưởng cho các đội.

Bước 5: Dự trù kinh phí, chuẩn bị cơ sở vật chất…cho hội thi

• Chuẩn bị phòng có sức chứa hơn 120 học sinh, có dàn âm thanh ánh sáng và ghế ngồi.
• Các khu vực diễn ra các trò chơi : đua xe, bắn hỏa tiễn nước
• Máy tính xách tay, máy chiếu , bộ chuông đèn, các bảng chữ điền tên các đội tham dự.
• Nước uống, ít bánh ngọt, các phần quà dành cho khán giả, phần quà dành cho các đội tham dự.
• Kinh phí: dự trù 600.000 đồng cho các giải thưởng, phần quà cho khán giả, văn phòng phẩm để hỗ trợ.
• Các công việc chuẩn bị của BTC trước khi tiến hành hội thi:
• Tập hợp các thành viên trong BTC kiểm tra thật kỹ nội dung các câu hỏi trong hội thi.
• Yêu cầu bộ phận kỹ thuật sẽ truyền tải nội dung đó bằng các phần mềm tin học. Tùy vào nội dung mà có các cách thức thi khác nhau. Do đó, bộ phận kỹ thuật phải dùng nhiều loại hình trò chơi khác nhau để thể hiện được ý tưởng cũng như nội dung của từng phần.
• Kiểm tra các công tác chuẩn bị của các đội tham gia hội thi: học sinh nộp danh sách dự thi từng phần cho BTC
• Họp BGK để phổ biến cách thức thi, biểu điểm, quy cách chấm và tính điểm như sau:
• Cách thức thi: gồm có 4 vòng thi, thi lần lượt các vòng thi. Mỗi vòng thi có thang điểm và thể lệ khác nhau; có 4 đội ở 4 lớp tham gia. Học sinh tham gia các vòng thi không được trùng nhau để nhằm tạo điều kiện cho hầu hết các học sinh tham dự đều được chơi.
• Cách chấm điểm sẽ được trình bày cụ thể trong từng phần thi.
• Liên hệ với các bộ phận phụ trách cơ sở vật chất, trang thiết bị để chạy thử chương trình, thống nhất chương trình hoạt động và bố trí các vị trí

2.2.1.2.Tổ chức thi Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Vì đây là các trò chơi nên tất cả 4 vòng thi đều thực hiện dựa trên quy trình sau:

• Quy trình tổ chức trò chơi
• Bước 1: ổn định tổ chức, bố trí đội hình với trò chơi theo địa điểm và số lượng người tham gia, dụng cụ phương tiện phục vụ cho trò chơi ( trong nhà, ngoài sân, trên xe hoặc đội hình hàng dọc, hàng ngang…)
• Bước 2: xác định vị trí cố định hoặc vị trí di động của người dẫn chương trình sao cho khẩu lệnh các đội tham dự đều nghe thấy, các động tác của các đội đều quan sát được, ngược lại bản thân người dẫn chương trình phải thấy được đúng, sai khi quan sát các đội chơi.
• Bước 3: giới thiệu trò chơi: phải ngắn gọn, hấp dẫn, dễ hiểu, dễ tiếp thu, dễ thực hiện, bao gồm các bước sau:
• Nói tên trò chơi, chủ đề chơi.
• Nêu mục đích và các yêu cầu của trò chơi.
• Nói rõ cách chơi và luật chơi, cách đánh giá thắng thua và một số tình huống có thể xảy ra.
• Bước 4: bắt đầu chơi, có thể chơi nháp nếu cảm thấy các đội chưa nắm vững cách thức chơi.
• Bước 5: kết thúc trò chơi, BTC công bố ngay kết quả. Sau khi nhận xét, đánh giá, cần động viên khích lệ tinh thần của các đội chơi.[8]

2.2.1.3. Hoạt động mở đầu (10 phút)

Người dẫn chương trình:

• Giới thiệu lý do của hội thi: chào các em! Ban tổ chức chúng tôi rất vui mừng khi các em tham gia hội thi vật lí hôm nay. Hội thi hôm nay có tên gọi là “KHAI HỎA”. Đây là một trong những bước hoạt động của động cơ phản lực đúng không các em? Và hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu thêm lý thuyết về nguyên tắc hoạt động của các động cơ phản lực. BTC hy vọng rằng hội thi sẽ đem đến cho các em một không khí vui nhộn, thú vị sau những ngày học căng thẳng.
• Giới thiệu các đội chơi: thật thiếu sót nếu chúng ta không nhắc đến các đội tham gia hội thi hôm nay; gồm có 4 đội đại diện của 4 lớp như sau: SỨA ( lớp 10SN2) , MỰC (lớp 10A4), ĐẠI BÁC (lớp 10 Chuyên Lý), TÊN LỬA (lớp 10A2) và cùng các cổ động viên thật dễ thương và hóm hỉnh.
• Giới thiệu thành phần BGK: cuối cùng là các thành viên trong BGK của hội thi Cô Nguyễn Thị Ngọc Loan, Phạm Thị Ngọc Phương, Nguyễn Thị Tuyết Nga, Nguyễn Thị Nguyệt Anh.

Nêu thể lệ cuộc thi: hội thi chúng ta gồm có 4 vòng thi như sau:

• Vòng 1: có tên gọi Chuẩn bị bệ phóng.
• Vòng 2: có tên gọi Nạp nhiên liệu
• Vòng 3: có tên gọi Phụt khí
• Vòng 4: có tên gọi Tách tầng

Mỗi vòng thi có thể lệ thi khác nhau, chúng tôi sẽ nói rõ hơn trong từng phần

2.2.1.4. Vòng thi 1: chuẩn bị bệ phóng (15 phút) Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Bước 1: BTC cần chuẩn bị

• 4 micro dành cho người dẫn chương trình và đội tham dự.
• Các phiếu đánh số từ 1 đến 4, tương ứng với từng gói thông tin.
• Chọn vị trí để 2 thành viên của mỗi đội đứng tham gia trò chơi.

Bước 2: người dẫn chương trình đứng bên góc trái màn hình trong suốt quá trình. Trước khi các đội bắt đầu chơi, người dẫn chương trình hỏi thêm thông tin về tên của các thành viên tham dự trò chơi và khích lệ các đội trước khi chơi.

Bước 3: giới thiệu trò chơi:

• Tên trò chơi : chuẩn bị bệ phóng ( phản ứng nhanh)
• Chủ đề chơi: sự kiện, hiện tượng và danh nhân vật lí
• Mục đích : vòng thi này về kiến thức không liên quan mật thiết đến động lượng, tuy nhiên nó sẽ tạo được không khí sôi động phấn khởi ngay từ đầu của hội thi. Mặt khác, thông qua trò chơi này giúp học sinh rèn luyện khả năng phản xạ nhanh trước tình huống cùng khả năng diễn đạt súc tích hơn.
• Cách chơi và luật chơi: có 4 đội chơi, mỗi đội gồm 2 học sinh. Từng đội bốc thăm gói thông tin của đội mình, trong mỗi gói có 7 gợi ý về sự kiện, hiện tượng, danh nhân vật lí…. Các thông tin này được lần lượt xuất hiện trên màn hình, học sinh dùng ngôn ngữ, có thể kết hợp động tác tay chân để diễn đạt về thông tin mà BTC đưa ra. Một học sinh gợi ý, một học sinh trả lời. Nếu trả lời chính xác các bạn sẽ nghe tín hiệu âm thanh…Lưu ý : khi gợi ý, không được dùng từ có trong gói thông tin, không dùng tiếng nước ngoài, tiếng lóng có liên quan đến thông tin. Nếu vi phạm xem như thông tin đó không được tính điểm và các bạn sẽ nghe tín hiệu âm thanh… Mỗi đội sẽ hoàn tất cuộc thi của đội mình trong 1 phút 30 giây. Sau 1 phút 30 giây , căn cứ vào số lượng thông tin đưa ra mà BTK sẽ tính điểm. Mỗi thông tin đúng được 10 điểm. Thời gian được tính khi đồng hồ đếm ngược bắt đầu. Khi hết thời gian các bạn sẽ nghe được tín hiệu âm thanh…

Lưu ý: Nếu các cụm từ đã xuất hiện trên màn hình mà các đội chưa trả lời ngay được thì có thể bỏ qua để chuyển sang cụm từ khác. Khi còn thời gian, chương trình tự động quay về cụm từ này để tiếp tục trả lời. Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Bước 4: các đội bắt đầu chơi. Sau khi các đội chơi xong người dẫn chương trình có thể hỏi thêm các đội tham dự:

• Bạn cảm thấy phần thi thú vị không?
• Các thông tin mà BTC đưa ra có quen thuộc với các bạn không?
• Theo bạn những thông tin này các bạn có thể dùng ngôn ngữ đời sống bình thường để gợi ý mà không cần dùng từ chuyên môn là do vật lí gắn liền với đời sống không?
• Theo bạn để chơi được trò chơi này hiệu quả thì cần phải làm gì?

Bước 5: kết thúc trò chơi, BTC công bố ngay kết quả.

• Gói 1: Newton, mù màu, con lắc lò xo, chập mạch, Ohm, khinh khí cầu, Mộc tinh.
• Gói 2: Archimede, loạn thị, kính chiếu hậu, giật điện, James Watt, ống nhòm, lỗ đen.
• Gói 3: Einstein, lão thị, bóng đèn dây tóc, nhật thực, Ampere, bập bênh, sao chổi.
• Gói 4: Galile, mắt lé, gương phẳng, sét, Edison , chân không, lăng kính, sao hôm.

2.2.1.5. Vòng thi 2: Nạp nhiên liệu ( 30 phút)

Bước 1: BTC cần chuẩn bị

• Bộ chuông đèn gồm 4 chuông và 4 đèn.
• 6 micro dành cho 4 đội chơi và người dẫn chương trình
• Bố trí vị trí cho các đội

Bước 2: giới thiệu trò chơi:

• Tên trò chơi : Tách tầng ( giải ô chữ)
• Mục đích : Củng cố lại kiến thức có liên quan đến động lượng. Thông qua trò chơi, giáo viên sẽ đánh giá phần nào về sự hiểu biết của học sinh sau khi học xong phần này.
• Cách chơi và luật chơi: Ô chữ gồm 14 hàng ngang, mỗi đội có 2 lần lựa chọn hàng ngang. Thời gian đưa ra câu trả lời cho từng lựa chọn là 15 giây. Nếu đáp đúng được 10 điểm và ô chữ sẽ được hiện lên trên màn hình. Trong ô chữ đáp đúng, có một chữ cái được in chữ đỏ là một trong những chữ của hàng dọc. Đáp sai thì dành quyền ưu tiên cho các đội còn lại. Các đội còn lại nếu đáp đúng thì được 10 điểm, nếu đáp sai thì bị trừ 5 điểm. Sau khi các đội hoàn tất xong lựa chọn của mình thì dành khoảng thời gian là 20 giây cho ô hàng dọc. Đội nào nhấn chuông trước thì được quyền trả lời. Nếu đáp đúng được 30 điểm, sai bị trừ 10 điểm và dành quyền trả lời cho khán giả. Bất cứ lúc nào các đội đều có quyền trả lời ô chữ hàng dọc : nếu đáp đúng được 30 điểm, nếu sai thì bị loại khỏi vòng thi

Bước 3: các đội bắt đầu chơi

Bước 4: kết thúc trò chơi, công bố số điểm mà các đội đạt được.

Lưu ý: Các ô chữ hàng ngang có nội dung liên quan đến ô chữ hàng dọc

Gợi ý ô chữ:

• Hàng ngang 1: đây là ô chữ gồm 13 chữ cái. Đây là ứng dụng quan trọng của định luật bảo toàn động lượng.
• Hàng ngang 2: đây là ô chữ gồm 5 chữ cái. Điều kiện để áp dụng các định luật bảo toàn.
• Hàng ngang 3 :đây là ô chữ gồm 7 chữ cái. Là hành tinh thứ 3 của Thái Dương hệ.
• Hàng ngang 4 : đây là ô chữ gồm 7 chữ cái. Là từ dùng chỉ sự không thay đổi, được giữ nguyên vẹn.
• Hàng ngang 5: đây là ô chữ gồm 8 chữ cái. Là một giai đoạn quan trọng giúp tên lửa tăng tốc.
• Hàng ngang 6: đây là ô chữ gồm 6 chữ cái. Đây là một trong những hình thức để các vật trao đổi năng lượng.
• Hàng ngang 7: đây là ô chữ gồm 9 chữ cái. Mọi vật có khả năng sinh công đều có đặc tính này.
• Hàng ngang 8: đây là ô chữ gồm 9 chữ cái. Là đại lượng vật lí được đo bằng tích của khối lượng và vận tốc.
• Hàng ngang 9: đây là ô chữ gồm 8 chữ cái. Khi yếu tố này của hệ bằng không thì hệ là hệ kín.
• Hàng ngang 10: đây là ô chữ gồm 5 chữ cái. Lực, vận tốc, động lượng, độ dời…có chung đặc điểm này.
• Hàng ngang 11: đây là ô chữ gồm 9 chữ cái. Là đại lượng đặc trưng cho mức quán tính của vật.
• Hàng ngang 12: đây là ô chữ gồm 7 chữ cái. Hiện tượng thường gặp trong bắn súng.
• Hàng ngang 13: đây là ô chữ gồm 5 chữ cái. Đây là một động cơ được dùng nhiều nhất cho mục đích quân sự, nghiên cứu khí quyển, phóng vệ tinh và khám phá vũ trụ.
• Hàng ngang 14: đây là ô chữ gồm 6 chữ cái. Là đại lượng đặc trưng cho sự nhanh chậm của chuyển động

2.2.1.6. Vòng thi 3: Phụt khí ( 20 phút) Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Bước 1: BTC cần chuẩn bị

• Bộ chuông đèn gồm 4 chuông và 4 đèn.
• 6 micro dành cho 4 đội chơi và người dẫn chương trình
• Bố trí vị trí cho các đội

Bước 2: giới thiệu trò chơi:

• Tên trò chơi : Phụt khí ( bức tranh bí mật)
• Mục đích : Giúp học sinh tìm hiểu thêm một số sự kiện quan trọng mà liên quan mật thiết đến kiến thức đã học. Qua đó, học sinh nhận thức được rằng kiến thức vật lí được vận dụng khá phổ biến trong đời sống và kỹ thuật.
• Cách chơi và luật chơi: Trên màn hình sẽ xuất hiện một bức tranh gồm có 9 mảnh ghép lại với nhau, bức tranh này được che lấp phía sau những mảnh ghép hình vuông. Trên mỗi mảnh ghép có đánh số thứ tự từ 1 đến 9 tương ứng với thứ tự câu hỏi.

Mỗi đội được lựa chọn mảnh ghép. Sau khi chọn mảnh ghép số…BTC sẽ đọc câu hỏi tương ứng với số của mảnh ghép. Nếu đội trả lời đúng thì được 10 điểm và mảnh ghép đó được mở ra. Nếu trả lời sai, dành quyền ưu tiên cho các đội còn lại. Nếu các đội còn lại trả lời đúng thì sẽ được 10 điểm và mảnh ghép đó sẽ được mở ra. Trong thời gian các đội lần lượt mở mảnh ghép, đội nào có kết luận chính xác về bức tranh bí mật thì sẽ được 40 điểm, còn trả lời sai hoặc chưa đầy đủ thì sẽ bị loại khỏi trò chơi. Trong tình huống các đội không tìm ra bức tranh bí mật thì cơ hội sẽ thuộc về khán giả. Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Bước 3: các đội bắt đầu chơi.

Bước 4: kết thúc trò chơi. Sau khi tìm ra bức tranh bí mật, BTC sẽ trình chiếu một đoạn phim có liên quan đến bức tranh bí mật đó. BGK có thể cung cấp thêm một số thông tin về tên lửa như sau:

Tên lửa có thể phân loại theo nhiều tiêu chuẩn phân loại:

• Theo công dụng
• Tên lửa chiến đấu
• Tên lửa huấn luyện
• Tên lửa nghiên cứu khoa học
• Tên lửa vũ trụ để du hành vũ trụ (còn gọi là tên lửa mang, tên lửa đẩy hay tên lửa chuyển tải)
• Theo tính chất có hay không có hệ thống điều khiển
• Tên lửa có điều khiển: quỹ đạo bay hoặc các tham số khác được hiệu chỉnh trong quá trình bay có thể được điều khiển theo nhiều phương thức như theo chương trình cài đặt sẵn (tự lập), điều khiển từ xa, tự dẫn…
• Tên lửa không điều khiển: không có tác động nào hiệu chỉnh quỹ đạo và các tham số khi bay.
• Theo số tầng: tên lửa một tầng, tên lửa nhiều tầng
• Theo đầu đạn: tên lửa mang đầu đạn hạt nhân, tên lửa mang đầu đạn thông thường.
• Theo tầm hoạt động: tên lửa tầm ngắn, tên lửa tầm trung, tên lửa tầm xa, tên lửa vượt đại châu (còn gọi là tên lửa đạn đạo liên lục địa có thể bắn đến mọi điểm trên Trái Đất)
• Theo quy mô nhiệm vụ
• Tên lửa chiến lược: là loại tên lửa đạn đạo loại lớn mang đầu đạn hạt nhân sức huỷ diệt cực lớn dùng để huỷ diệt các thành phố, cơ sở hạ tầng… của đối phương, quy mô huỷ diệt của nó có vai trò quyết định kết cục chiến tranh. Đương lượng nổ của đầu đạn tên lửa chiến lược phải tính bằng
• Tên lửa chiến thuật: mang đầu đạn hạt nhân để tiêu diệt các lực lượng quân sự của đối phương trong một khoảng chiến trường nhỏ hẹp, đương lượng nổ chỉ tính bằng
• Theo đặc tính quỹ đạo và đặc điểm cấu tạo
• Tên lửa đạn đạo (còn gọi là tên lửa đường đạn): là loại tên lửa có phần lớn quỹ đạo tuân theo phương trình của vật dưới tác động của trường trọng lực. Loại tên lửa này không bị tác động bởi lực nâng khí động học, thường được phóng thẳng đứng vượt ra khỏi tầng khí quyển đậm đặc và thâm nhập vũ trụ như một tên lửa vũ trụ
• Tên lửa hành trình còn gọi là tên lửa cruidơ, tên lửa có cánh hay tên lửa tuần kích: là loại tên lửa có độ cao trong phạm vi tầng khí quyển thấp, luôn chịu tác động của lực nâng khí động học, bay theo cao độ địa hình.
• Theo nơi phóng và vị trí mục tiêu
• Tên lửa đất đối đất
• Tên lửa đất đối không
• Tên lửa đất đối hải
• Tên lửa hàng không (gồm 3 loại: tên lửa không đối không, tên lửa không đối đất, tên lửa không đối hải)
• Tên lửa hải đối không v Theo đối tượng tác chiến
• Tên lửa phòng không
• Tên lửa chống tăng
• Tên lửa chống ra-đa
• Tên lửa chống tên lửa
• Tên Lửa Chống Ngầm (còn gọi là tên lửa – ngư lôi) Arian 5 ECA là thành viên mạnh nhất của họ tên lửa Arian5, với dung lượng “ chuyên chở” tối đa tới 9600kg. Đặc điểm này đảm bảo cho Arian 5 có thể phóng cả những vệ tinh viễn thông nặng nhất trên thế giới hiện nay. Thông tin về việc hãng Arianspace sẽ sử dụng Arian 5 để phóng cùng lúc hai vệ tinh Star One C2 của Brazil và Vinasat-1 của Việt Nam. Việc phóng thành công vệ tinh Vinasat-1 không những khẳng định chủ quyền của Việt Nam trong không gian, mà còn thể hiện vị thế ngày càng lớn mạnh của quốc gia nói chung, của ngành viễn thông, thông tin nói riêng trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Vệ tinh Vinasat-1 có ý nghĩa rất lớn với việc phủ sóng viễn thông, liên lạc tới mọi vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo của đất nước, bảo đảm an ninh quốc phòng với khả năng truyền tải thông tin, hình ảnh từ mọi nơi, không chỉ trên lãnh thổ Việt Nam mà còn trong cả khu vực Đông Nam Á.

Bên cạnh đó, khi đưa vào khai thác, Vinasat-1 sẽ có ý nghĩa xã hội rất lớn, góp phần hoàn thiện cơ sở hạ tầng thông tin quốc gia theo hướng hiện đại, nâng cao độ an toàn cho mạng lưới viễn thông, thúc đẩy và phát triển các dịch vụ viễn thông, công nghệ thông tin, thương mại, giải trí… cũng như các dịch vụ chuyên dùng khác. Theo tính toán, mỗi năm vệ tinh Vinasat-1 có thể tiết kiệm cho đất nước hơn 10 triệu USD từ tiền cước thuê kênh của các vệ tinh nước ngoài.[23] Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Câu hỏi chính về bức tranh bí mật : đây là dòng sản phẩm của liên minh vũ trụ Châu Âu- lãnh đạo bởi European Space Agency (ESA)

Mảnh ghép 1: Là một đại lượng vật lí đặc trưng cho sự truyền tương tác giữa các vật.

Đáp án: động lượng

Mảnh ghép 2 : Đây là một nguyên lý tổng quát cho tất cả các lý thuyết vật lí ( cơ học, điện từ học, vật lí hạt nhân…)

Đáp án: định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng

Mảnh ghép 3: Pháo thăng thiên hoạt động dựa trên nguyên tắc này.

Đáp án: chuyển động bằng phản lực

Mảnh ghép 4: Ông là người Châu Á đầu tiên bay lên vũ trụ vào năm 1980.

Đáp án: Phạm Tuân

Mảnh ghép 5: Đây là hành tinh thứ 3 trong Thái Dương hệ tính từ Mặt Trời trở ra.

Đáp án: Trái Đất

Mảnh ghép 6: Đây là thiết bị quan trọng trong chạy đua vũ trang.

Đáp án: Tên lửa

Mảnh ghép 7: Đây là năm đánh dấu sự kiện quan trọng của ngành viễn thông Việt Nam.

Đáp án: 2008

Mảnh ghép 8: Vệ tinh viễn thông địa tĩnh đầu tiên của Việt Nam được phóng vào vũ trụ có tên gọi là gì?

Đáp án:Vinasat-

Đáp án chính: Tên lửa Ariane- 5

2.2.1.7. Vòng thi 4: Tách tầng ( 20 phút) Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Bước 1: BTC cần chuẩn bị

Mốp : 4 miếng loại dày 1,5cm và 4 miếng loại dày 1cm

Các loại bánh xe: 16 bánh xe bằng nắp chai bán kính 1,5cm, 16 bánh xe bằng bìa cứng bán kính 2cm, 16 bánh xe bằng ván ép bán kính 1cm, 16 bánh xe bằng cao su bán kính 1cm.

Bong bóng : các loại bong bóng dài, tròn, kích cỡ khác nhau

Vật liệu khác: 4 khoanh kẽm nhỏ, các loại băng keo, các lọ màu, đất sét, 4 cây viết bi, kéo, compa, thước, ống hút, dây thun, kiềm, dao rọc giấy, các thanh sắt nhỏ.

Bố trí vị trí lắp ráp cho từng đội.

Bước 2: người dẫn chương trình sẽ di chuyển giữa các vị trí lắp ráp của từng đội để thu thập một số thông tin về ý tưởng thiết kế của đội đó.

Xe của đội bạn được thiết kế dựa trên kiến thức vật lí nào?

Bước 3: giới thiệu trò chơi:

Tên trò chơi : nạp nhiên liệu (đua xe tốc độ cao)

Chủ đề chơi: lắp ráp xe chạy bằng bong bóng

Mục đích : phát huy khả năng vận dụng kiến thức chuyển động bằng phản lực của học sinh để thiết kế mô hình xe chạy bằng bong bóng khí và phát huy tính sáng tạo. Học sinh không những phải vận dụng kiến thức về động lượng mà còn cần biết phối hợp nhiều kiến thức vật lí khác để tạo một sản phẩm hiệu quả. Bên cạnh đó, thông qua sản phẩm này người giáo viên sẽ cảm nhận rất rõ khả năng tư duy, sáng tạo và tính thẩm mỹ của học sinh.

Cách chơi và luật chơi: đua xe cự ly 1m, đường đua có 4 làn đường, các đội cho xe chạy trên làn đường quy định của đội mình. Khi nghe hiệu lệnh xuất phát của BTC, cả 4 đội xuất phát cùng lúc, lưu ý không cho xe lấn lên trên vạch xuất phát, không để xe xuất phát sớm hơn hiệu lệnh, không để xe chạy qua làn đường khác. Nếu vi phạm sẽ bị loại khỏi cuộc thi. BTC sẽ bắt đầu bấm thời gian cho từng xe từ lúc xuất phát đến vạch kết thúc. Nếu đội nào thực hiện đoạn đường 1m trong thời gian ngắn nhất sẽ là đội thắng cuộc. Đội về nhất 100 điểm, nhì 80 điểm, ba 60 điểm, cuối cùng 40 điểm. Nếu không có xe nào về đích thì căn cứ vào cự li của xe mà chấm điểm. Cách chấm điểm cũng tương tự, xe nào đạt được cự li xa nhất thì được điểm tối đa là 100 điểm, nhì 80 điểm, ba 60 điểm, cuối cùng 40 điểm. Khi nghe hiệu lệch của BTC, các đội cho xe vào vạch xuất phát. Sau đó, BTC sẽ ra hiệu lệch bắt đầu đua thì mới được phép cho xe chạy, nếu vi phạm sẽ bị loại cuộc chơi.

Bước 4: các đội bắt đầu chơi.

Bước 5: kết thúc trò chơi, trước khi công bố kết quả người dẫn chương trình có thể hỏi các thành viên: Muốn xe đạt được tốc độ cao thì khi thiết kế xe cần chú ý điều gì?

Trong thời gian các đội lắp ráp, BTC có thể tổ chức một số trò chơi dành cho khán giả:

Trò chơi 1

Bước 1: BTC cần chuẩn bị Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

8 ly nhựa ( chẳng hạn như ly mì vifon), 4 tờ giấy A4

Bố trí vị trí chơi cho cổ động viên của 4 đội chơi

Bước 2: người dẫn chương trình vừa hướng dẫn trò chơi, vừa thao tác thử cho khán giả hình dung được cách chơi.

Bước 3: giới thiệu trò chơi:

Tên trò chơi : Ai khéo hơn.

Mục đích : thông qua trò chơi giúp học sinh hiểu sâu hơn, nắm rõ hơn ý nghĩa biểu thức xung của lực F∆t = ∆p . Đồng thời qua đó kích thích tính tò mò, thích thú của học sinh khi học vật lí.

Cách chơi và luật chơi: có 2 cái ly giống hệt nhau và một tờ giấy A4. Ban đầu cho 2 ly úp ngược lại với nhau, để giấy A4 ở giữa. Các em dùng tay kéo tờ giấy A4 ra, sau khi kéo ra 2 ly vẫn còn ở trạng thái đứng yên như lúc ban đầu. Các đội sẽ được làm thử 3 lần trước khi chơi. Khi nghe hiệu lệnh của BTC các đội chơi đồng loạt kéo tờ giấy A4 ra. Đội nào thực hiện thành công sẽ là đội thắng cuộc.

Bước 4: các đội bắt đầu chơi

Bước 5: kết thúc trò chơi, BGK giải thích thêm về lý thuyết có liên quan đến trò chơi này. Khi thời gian tương tác quá ngắn thì sự truyền tương tác không đáng kể.

Do đó, khi kéo thật mạnh tờ giấy A4 thì dường như trạng thái ban đầu của 2 ly không thay đổi.

Trò chơi 2

Bước 1: BTC chuẩn bị các đoạn phim cần trình chiếu.

Bước 2: giới thiệu trò chơi:

Tên trò chơi : Đoán hiện tượng.

Mục đích : thông qua trò chơi ôn lại kiến thức về va chạm cho học sinh.

Cách chơi và luật chơi: quan sát đoạn phim trên màn hình, chiếu đoạn phim va chạm giữa 2 viên bida trắng và bi trắng có sọc tím ( 2 viên bi giống hệt nhau). Người dẫn chương trình sẽ hỏi khán giả đoán hiện tượng gì sẽ xảy ra sau đó? Lưu ý trả lời phải kèm theo giải thích.

Bước 3: các đội bắt đầu chơi

Bước 4: kết thúc trò chơi, BGK giải thích thêm về lý thuyết có liên quan đến trò chơi này. Trong quá trình va chạm, thì có cả động năng và động lượng được bảo toàn. Vì khối lượng của 2 bida bằng nhau nên gần như toàn bộ năng lượng của bi màu trắng sọc tím sẽ truyền cho bi màu trắng . Sau va chạm bi trắng sọc tím màu sẽ dừng lại, bi màu trắng chuyển động với vận tốc gần bằng vận tốc của bi trắng sọc tím lúc ban đầu.

2.2.2. Ngày hội Bay vào vũ trụ

2.2.2.1. Các bước cần thực hiện trước khi tổ chức Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Bước 1: Xác định chủ đề, mục tiêu, nội dung và đặt tên cho hội thi

• Chủ đề: Thiết kế tên lửa nước.
• Mục tiêu: giúp rèn luyện kỹ năng nghiên cứu, làm việc theo nhóm, phát huy tính sáng tạo.
• Nội dung: áp dụng định luật bào toàn động lượng và một số kiến thức vật lí khác có liên quan đến việc thiết kế tên lửa nước.
• Tên hội thi: Bay vào vũ trụ
• Thời gian: dự kiến tổ chức vào 30/03/2009
• Địa điểm : sân Lam Sơn trường PTTH chuyên Lê Hồng Phong.
• Thời lượng: dự kiến từ 7 giờ 30phút đến 9 giờ
• Đối tượng tham gia: học sinh khối 10

Bước 2: Tổ chức công tác thông tin, tuyên truyền, vận động cho hội thi. Trước khi tổ chức hội thi, BTC gởi đến từng lớp thông tin và thể lệ thi của ngày hội, đồng thời BTC dán hình ảnh tên lửa khắp các khu vực trường học để cho toàn thể học sinh đến tham dự.

Bước 3: Thành lập ban tổ chức( BTC) hội thi

Trưởng ban : cô Nguyễn Thị Ngọc Loan

Ban giám khảo: gồm một số thầy cô trong tổ vật lí

Bộ phận hỗ trợ âm thanh.

Bộ phận hỗ trợ kỹ thuật hội thi : một số học sinh trong câu lạc bộ hỏa tiễn nước.

Ban thư ký ghi nhận điểm thi đua của từng đội : học sinh lớp 11 chuyên hóa trường PTTH chuyên Lê Hồng Phong

Người dẫn chương trình: thầy Lê Thịnh

Người dẫn chương trình ổn định tổ chức và bắt đầu hội thi.

Khai mạc, tuyên bố lý do.

Các đội tham dự ra mắt khán giả.

Các đội tham gia các nội dung thi theo chương trình của hội thi.

Công bố kết quả, trao giải thưởng cho các đội.

Bước 4: Dự trù kinh phí, chuẩn bị cơ sở vật chất…cho hội thi

Kinh phí dự trù 600.000 đồng cho các giải thưởng và nước uống, bánh ngọt cho phần giao lưu với câu lạc bộ hàng không phía Nam.

Các công việc chuẩn bị của BTC trước khi tiến hành hội thi: – Kiểm tra thật kỹ các bệ phóng tên lửa.

Làm vệ sinh khu vực sân bắn hỏa tiễn và khu vực giao lưu. – Chuẩn bị dàn âm thanh

Kiểm tra các công tác chuẩn bị của các đội tham gia hội thi: hoàn thành thiết kế hỏa tiễn.

Đo đạc sân bắn, vẽ sơ đồ

• Tổ chức một buổi biểu diễn bắn tên lửa và trình bày sơ về thao tác chế tạo tên lửa nước đơn giản dành cho các đội tham gia.
• Họp BGK để phổ biến cách thức thi, biểu điểm, quy cách chấm và tính điểm.

2.2.2.2.Tổ chức thi Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Bước 1: Người dẫn chương trình tập hợp các đội chơi vào khu vực sân của BTC. BTC sắp xếp thứ tự bắn của từng đội. Sau khi ổn định vị trí từng đội, người dẫn chương trình bắt đầu:

Giới thiệu lý do của hội thi:

Giới thiệu các đội thi: gồm các lớp sau 10 chuyên Anh, 10A2 (2 đội), 10A3( 2 đội), 10 chuyên Lý ( 2 đội), 10 Song ngữ 2 ( 2 đội), 10 Song ngữ 1, 10 chuyên toán, 10D3, 10A1, 10 chuyên sinh.

Giới thiệu thành phần BGK: gồm có thầy Ngô Văn Thành, Nguyễn Thành Tương, cô Bùi Tuyết An, cô Nguyễn Thị Ngọc Loan, cô Phạm Thị Ngọc Phương.

Bước 2: Giới thiệu yêu cầu và cách thức thi:

Yêu cầu kĩ thuật

Mỗi đội được phải có tối thiểu 1 quả tên lửa.

Chỉ một tên lửa được dùng trong thi đấu. Không hạn chế loại tên lửa và thời gian chuẩn bị tên lửa trước khi thi đấu (1 tầng, 2 tầng, tên lửa có dù …)

Đội có thể dùng bệ phóng riêng, bơm hơi riêng nếu tự trang bị, nếu đội không có thì sẽ sử dụng bệ phóng, bơm do BTC cung cấp

Khuyến khích các đội tham dự sáng tạo, chuẩn bị kĩ những kỹ thuật giúp tên lửa hoạt động ổn định, chính xác.

Luật bắn

Nếu điểm chạm đất nằm trên đường biên giữa hai vùng thì điểm sẽ được tính có lợi cho đội. VD: Tên lửa chạm đất tại đường biên giữa vùng I và vùng II thì điểm đội vẫn là 100 điểm.

Nếu đội nào có tên lửa chạm đất ngoài vùng quy định sẽ nhận điểm 0.

Các đội được quyền thay đổi: góc bắn, hướng bắn, áp suất nén, lượng nước.

Mỗi đội sẽ được bắn thử 1 lần và 2 lần bắn chính thức.

Điểm của mỗi lần bắn sẽ được tính dựa vào điểm chạm đất tức là điểm đầu tiên mà tên lửa sẽ tiếp xúc với đất. Sau 2 lần bắn, BTC sẽ cộng điểm 2 lần bắn và tính điểm chung cuộc.

Điểm cao nhất cho mỗi lần bắn là 100 điểm nếu như điểm chạm đất của tên lửa nằm trên đường tâm điểm (là một đường thẳng nằm cách vạch phóng tên lửa 57.5m như hình 2.3) và cách tâm điểm 1,5 mét, tức là nằm trong vùng I (cách vạch phóng 56-59 mét như hình 2.3). Điểm sẽ giảm dần nếu điểm chạm đất càng xa đường tâm điểm. Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

Vùng I: 56-59 m: 100 điểm

Vùng II: 53.5-56 m và 59-61.5 m: 80 điểm

Vùng III: 50-53.5 m và 61.5-65 m: 60 điểm

Vùng IV: 45-50 m và 65-70 m: 40 điểm

Bước 3: bắt đầu thi, trong quá trình thi có kết hợp biểu diễn máy bay mô hình và bắn tên lửa thuốc rắn của câu lạc bộ hàng không phía Nam.

Bước 4: kết thúc hội thi, BTC công bố kết quả.

2.2.3. Các yếu tố cần quan tâm trong quá trình diễn ra ngày hội vật lí phần định luật bảo toàn động lượng

Tính kỷ luật trong hội thi : cần quản lí tốt các học sinh tham gia ngoại khóa, sự mất trật tự sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hội thi.

Sau mỗi vòng thi, cần xem xét đến mục đích đề ra ban đầu có thực hiện được hay không? Nếu không thực hiện được phải phân tích được nguyên nhân vì sao không đạt được.

Đánh giá thái độ của học sinh khi tham gia ngoại khóa.

Đánh giá mức độ hiểu biết của học sinh về chuyên đề trên thông qua cách trả lời các câu hỏi mà BTC đề ra của học sinh.

Đánh giá được hiệu quả của ngoại khóa khi học phần định luật bảo toàn động lượng.

Kết luận chương 2

Sau khi nghiên cứu cơ sở lí luận chúng tôi vận dụng trong việc tổ chức ngày hội vật lí theo chủ đề “ Định luật bảo toàn động lượng”.

Kế hoạch tổ chức ngày hội vật lí của chúng tôi hướng đến những tiêu chí sau :

• Tạo một sân chơi thật bổ ích, thú vị cho học sinh.
• Củng cố cho học sinh về kiến thức động lượng, đồng thời cung cấp thêm cho học sinh những kiến thức mới cũng như các ứng dụng của động lượng trong đời sống, khoa học và kỹ thuật.
• Giúp học sinh biết vận dụng kiến thức về động lượng vào việc thiết kế xe chạy bằng bong bóng khí và tên lửa. Thông qua việc chế tạo, giúp học sinh phát huy tính sáng tạo, chủ động trong nghiên cứu, phát huy hiệu quả của hoạt động theo nhóm, khơi gợi niềm đam mê với môn vật lí.

Để đạt được mục tiêu thu hút được nhiều nhất số học sinh tham gia chơi, chúng tôi đã thiết kế các trò chơi đối với các đội dự thi và thiết kế trò chơi với khán giả, hơn nữa khi tổ chức các đội chơi chúng tôi đưa ra qui định mỗi học sinh chỉ được tham gia chơi một lần. Việc làm này giúp tạo cơ hội cho nhiều học sinh có điều kiện ôn tập củng cố, đào sâu mở rộng kiến thức, cũng như rèn luyện các kỹ năng, rèn tính độc lập tự chủ và năng lực sáng tạo. Khóa luận: Tổng quan về định luật bảo toàn động lượng

XEM THÊM NỘI DUNG TIẾP THEO TẠI ĐÂY

===>>> Khóa luận: Phân tích và đánh giá thực nghiệm sư phạm