Khóa luận: Thực trạng pháp luật quảng cáo thương mại ngoài trời

Thực trạng pháp luật Việt Nam về Quảng cáo thương mại ngoài trời và thực tiễn áp dụng tại thành phố Hải Phòng

2.1. Thực trạng pháp luật về quảng cáo thương mại ngoài trời tại Việt Nam

2.1.1. Các nội dung liên quan đến hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời theo pháp luật Việt Nam 

2.1.1.1. Điều kiện quảng cáo thương mại ngoài trời

Quảng cáo thương mại ngoài trời chịu sự điều chỉnh của Luật Thương mại 2005 (Các điều 100, 102 đến điều 116) và Luật Quảng cáo, do đó về cơ bản vẫn phải đáp ứng các quy định tại Điều 20 về điều kiện quảng cáo của Luật Quảng cáo 2016:

1. Quảng cáo về hoạt động kinh doanh hàng hóa, dịch vụ phải có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
2. Quảng cáo cho các loại sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ phải có các tài liệu chứng minh về sự hợp chuẩn, hợp quy của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ theo quy định của pháp luật.
3. Quảng cáo tài sản mà pháp luật quy định tài sản đó phải có giấy chứng nhận quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng thì phải có giấy chứng nhận quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng tài sản.
4. Quảng cáo cho sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đặc biệt phải đảm bảo các điều kiện sau đây:
5. Quảng cáo thuốc được phép quảng cáo theo quy định của pháp luật về y tế; phải có giấy phép lưu hành tại Việt Nam đang còn hiệu lực và tờ hướng dẫn sử dụng do Bộ Y tế phê duyệt;
6. Quảng cáo mỹ phẩm phải có phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm theo quy định của pháp luật về y tế;
7. Quảng cáo hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế phải có giấy chứng nhận đăng ký lưu hành do Bộ Y tế cấp;
8. Quảng cáo sữa và sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ nhỏ không thuộc quy định tại khoản 4 Điều 7 của Luật này phải có giấy chứng nhận tiêu chuẩn, giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm đối với sản phẩm dinh dưỡng sản xuất trong nước; đối với sản phẩm dinh dưỡng nhập khẩu thì phải có giấy chứng nhận chất lượng sản phẩm của cơ quan có thẩm quyền của nước sản xuất và giấy phép lưu hành;
9. Quảng cáo thực phẩm, phụ gia thực phẩm phải có giấy chứng nhận đăng ký chất lượng vệ sinh an toàn đối với thực phẩm, phụ gia thực phẩm thuộc danh mục phải đăng ký chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm hoặc giấy tiếp nhận hồ sơ công bố tiêu chuẩn của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với thực phẩm, phụ gia thực phẩm thuộc danh mục phải công bố tiêu chuẩn;
10. Quảng cáo dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh phải có giấy chứng nhận đủ tiêu chuẩn hành nghề do ngành y tế cấp theo quy định của pháp luật;
11. Quảng cáo trang thiết bị y tế phải có giấy phép lưu hành đối với thiết bị y tế sản xuất trong nước hoặc giấy phép nhập khẩu đối với thiết bị y tế nhập khẩu;
12. Quảng cáo thuốc bảo vệ thực vật, nguyên liệu thuốc bảo vệ thực vật, vật tư bảo vệ thực vật phải có giấy chứng nhận đăng ký thuốc bảo vệ thực vật.

Quảng cáo sinh vật có ích dùng trong bảo vệ thực vật phải có giấy phép kiểm dịch thực vật do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp;

1. Quảng cáo thuốc thú y, vật tư thú y phải có giấy phép lưu hành sản phẩm và bản tóm tắt đặc tính của sản phẩm;
2. Quảng cáo phân bón, chế phẩm sinh học phục vụ trồng trọt, thức ăn chăn nuôi, chế phẩm sinh học phục vụ chăn nuôi phải có giấy chứng nhận chất lượng sản phẩm hoặc văn bản tự công bố chất lượng sản phẩm.
3. Chính phủ quy định điều kiện quảng cáo đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đặc biệt khác khi có phát sinh trên thực tế

2.1.1.2. Phương tiện quảng cáo thương mại ngoài trời 

Quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng rôn: Quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng-rôn là một trong những hình thức quảng cáo ngoài trời rất phổ biến được quy định cụ thể tại Điều 27 Luật Quảng cáo 2016:

1. Việc đặt bảng quảng cáo, băng-rôn phải tuân thủ quy định về khu vực bảo vệ di tích lịch sử, văn hóa; hành lang an toàn giao thông, đê điều, lưới điện quốc gia; không được che khuất đèn tín hiệu giao thông, bảng chỉ dẫn công cộng; không được chăng ngang qua đường giao thông và phải tuân thủ quy hoạch quảng cáo của địa phương và quy chuẩn kỹ thuật do cơ quan có thẩm quyền ban hành.
2. Các sản phẩm quảng cáo thể hiện trên bảng quảng cáo, băng-rôn phải ghi rõ tên, địa chỉ của người thực hiện.
3. Quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng-rôn có nội dung tuyên truyền, cổ động chính trị, chính sách xã hội phải tuân theo những quy định sau:
4. Biểu trưng, lô-gô, nhãn hiệu hàng hóa của người quảng cáo phải đặt ở phía dưới cùng đối với bảng quảng cáo, băng-rôn dọc và phía bên phải đối với băng-rôn ngang;
5. Diện tích thể hiện của biểu trưng, lô-gô, nhãn hiệu hàng hóa của người quảng cáo không quá 20% diện tích bảng quảng cáo, băng-rôn.
6. Thời hạn treo băng-rôn không quá 15 ngày.
7. Quảng cáo trên màn hình chuyên quảng cáo: Đây cũng là một trong những hình thức quảng cáo thương mại ngoài trời rất hiệu quả, Luật Quảng cáo 2016 quy định cụ thể về hình thức này tại Điều 28:
8. Việc đặt màn hình chuyên quảng cáo phải tuân theo quy định của Luật này, quy định khác của pháp luật có liên quan và quy hoạch quảng cáo ngoài trời của địa phương.
9. Khi thực hiện quảng cáo trên màn hình chuyên quảng cáo đặt ngoài trời không được dùng âm thanh.
10. Quảng cáo trên màn hình không thuộc quy định tại khoản 2 Điều này được sử dụng âm thanh theo quy định của pháp luật về môi trường.
11. Quảng cáo trên phương tiện giao thông: Quảng cáo trên phương tiện giao thông là việc thể hiện sản phẩm quảng cáo ở hai mặt bên của phương tiện giao thông. Điều 32 Luật Quảng cáo 2016 quy định rõ về yêu cầu đối với hình thức quảng cáo này:
12. Việc quảng cáo trên phương tiện giao thông phải tuân thủ các quy định của Luật này và pháp luật về giao thông.
13. Không được thể hiện sản phẩm quảng cáo ở mặt trước, mặt sau và trên nóc của phương tiện giao thông. Sản phẩm quảng cáo không được vượt quá 50% diện tích mỗi mặt được phép quảng cáo của phương tiện giao thông. Việc thể hiện biểu trưng, lô-gô, biểu tượng của chủ phương tiện giao thông hoặc hãng xe trên phương tiện giao thông phải tuân thủ các quy định của pháp luật về giao thông.
14. Quảng cáo bằng loa phóng thanh và các hình thức tương tự: Quảng cáo bằng loa phóng thanh và hình thức tương tự được quy định cụ thể tại Điều 33 Luật Quảng cáo 2016:
15. Quảng cáo bằng loa phóng thanh và hình thức tương tự tại địa điểm cố định phải tuân thủ quy định sau:
16. Quảng cáo không được vượt quá độ ồn cho phép theo quy định của pháp luật về môi trường;
17. Không được quảng cáo tại trụ sở cơ quan, đơn vị lực lượng vũ trang, trường học, bệnh viện;
18. Không được quảng cáo trên hệ thống truyền thanh phục vụ nhiệm vụ chính trị của xã, phường, thị trấn.
19. Không được quảng cáo bằng loa phóng thanh gắn với phương tiện giao thông và các phương tiện di động khác tại nội thành, nội thị của thành phố, thị xã.
20. Biển hiệu của tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất, kinh doanh: Phương tiện quảng cáo này được quy định cụ thể tại tại Điều 34 của Luật Quảng cáo 2016:
21. Biển hiệu phải có các nội dung sau:
22. Tên cơ quan chủ quản trực tiếp (nếu có);
23. Tên cơ sở sản xuất, kinh doanh theo đúng giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh;
24. Địa chỉ, điện thoại.
25. Việc thể hiện chữ viết trên biển hiệu phải tuân thủ quy định tại Điều 18 của Luật này.
26. Kích thước biển hiệu được quy định như sau:
27. Đối với biển hiệu ngang thì chiều cao tối đa là 02 mét (m), chiều dài không vượt quá chiều ngang mặt tiền nhà;
28. Đối với biển hiệu dọc thì chiều ngang tối đa là 01 mét (m), chiều cao tối đa là 04 mét (m) nhưng không vượt quá chiều cao của tầng nhà nơi đặt biển hiệu.
29. Biển hiệu không được che chắn không gian thoát hiểm, cứu hỏa; không được lấn ra vỉa hè, lòng đường, ảnh hưởng đến giao thông công cộng.
30. Việc đặt biển hiệu phải tuân thủ các quy định của Luật này và quy chuẩn kỹ thuật do cơ quan có thẩm quyền ban hành.

2.1.1.3. Quy hoạch quảng cáo thương mại ngoài trời 

Thứ nhất, nội dung và nguyên tắc quy hoạch quảng cáo ngoài trời được quy định cụ thể tại Điều 37, Mục 6, Chương III Luật Quảng cáo 2016:

1. Quy hoạch quảng cáo ngoài trời phải xác định địa điểm, kiểu dáng, kích thước, chất liệu, số lượng các phương tiện quảng cáo trên đường quốc lộ, tỉnh lộ, huyện lộ; trong nội thành, nội thị.
2. Việc xây dựng quy hoạch quảng cáo ngoài trời phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản sau đây:
3. Phù hợp với quy định của pháp luật về quảng cáo, xây dựng, giao thông và quy định khác của pháp luật có liên quan;
4. Phù hợp với quy hoạch xây dựng của địa phương, bảo đảm mỹ quan đô thị, an toàn giao thông và trật tự an toàn xã hội;
5. Bảo đảm tính ổn định, công khai, minh bạch và khả thi;
6. Bảo đảm sự thống nhất, hài hòa giữa các địa phương tại các điểm tiếp giáp trên trục đường quốc lộ, tỉnh lộ;

Ưu tiên kế thừa các vị trí quảng cáo phù hợp với quy hoạch đã có trước; trong trường hợp thực hiện hoặc điều chỉnh quy hoạch gây thiệt hại cho tổ chức, cá nhân thì cơ quan phê duyệt quy hoạch có trách nhiệm tổ chức đền bù theo quy định của pháp luật;

1. Lấy ý kiến các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động quảng cáo và Nhân dân.
2. Chính phủ quy định cụ thể về hồ sơ, quy trình xây dựng, phê duyệt, thực hiện và điều chỉnh quy hoạch quảng cáo

Thứ hai, trách nhiệm xây dựng và chỉ đạo thực hiện quy hoạch quảng cáo ngoài trời của các cơ quan chức năng được quy định cụ thể tại Điều 38 Luật Quảng cáo 2016:

1. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm:
2. Xây dựng và phê duyệt quy hoạch quảng cáo ngoài trời tại địa phương trong thời hạn 12 tháng, kể từ ngày Luật này có hiệu lực;
3. Điều chỉnh quy hoạch quảng cáo theo các giai đoạn phù hợp với sự phát triển của địa phương;
4. Niêm yết văn bản quy hoạch và bản vẽ chi tiết quy hoạch tại trụ sở Ủy ban nhân dân các cấp và công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng của địa phương;
5. Hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện quy hoạch quảng cáo ngoài trời.
6. Bộ Xây dựng có trách nhiệm:
7. Ban hành quy chuẩn kỹ thuật về phương tiện quảng cáo ngoài trời trong thời hạn 06 tháng, kể từ ngày Luật này có hiệu lực;
8. Phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Giao thông vận tải và các Bộ có liên quan hướng dẫn các địa phương quy hoạch quảng cáo theo quy chuẩn kỹ thuật do Bộ Xây dựng ban hành.

2.1.2. Thủ tục pháp lý liên quan đến hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời theo pháp luật Việt Nam 

2.1.2.1. Hồ sơ, trình tự thông báo sản phẩm quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng-rôn: Điều 29 và Điều 30 Luật Quảng cáo 2016 quy định về hồ sơ và trình tự thông báo sản phẩm quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng-rôn:

Điều 29. Hồ sơ thông báo sản phẩm quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng-rôn

1. Văn bản thông báo sản phẩm quảng cáo ghi rõ nội dung, thời gian, địa điểm quảng cáo, số lượng bảng quảng cáo, băng-rôn.
2. Bản sao giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của người kinh doanh dịch vụ quảng cáo hoặc giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của người quảng cáo trong trường hợp tự thực hiện quảng cáo.
3. Bản sao giấy tờ chứng minh sự hợp chuẩn, hợp quy của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ theo quy định của pháp luật hoặc giấy tờ chứng minh đủ điều kiện để quảng cáo theo quy định tại Điều 20 của Luật này.
4. Bản sao văn bản về việc tổ chức sự kiện của đơn vị tổ chức trong trường hợp quảng cáo cho sự kiện, chính sách xã hội.
5. Ma-két sản phẩm quảng cáo in mầu có chữ ký của người kinh doanh dịch vụ quảng cáo hoặc chữ ký của người quảng cáo trong trường hợp tự thực hiện quảng cáo. Trong trường hợp người kinh doanh dịch vụ quảng cáo, người quảng cáo là tổ chức thì phải có dấu của tổ chức.
6. Văn bản chứng minh quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng bảng quảng cáo; quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng địa điểm quảng cáo đối với băng-rôn.
7. Bản phối cảnh vị trí đặt bảng quảng cáo.
8. Bản sao giấy phép xây dựng công trình quảng cáo đối với loại bảng quảng cáo phải có giấy phép xây dựng theo quy định tại khoản 2 Điều 31 của Luật này.

Điều 30. Trình tự thông báo sản phẩm quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng-rôn

1. Tổ chức, cá nhân có nhu cầu thực hiện quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng-rôn phải gửi hồ sơ thông báo sản phẩm quảng cáo đến cơ quan có thẩm quyền về quảng cáo của địa phương trước khi thực hiện quảng cáo 15 ngày.
2. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày cơ quan có thẩm quyền về quảng cáo của địa phương xác nhận về việc nhận hồ sơ, nếu không có ý kiến trả lời thì tổ chức, cá nhân được thực hiện sản phẩm quảng cáo đã thông báo. Trong trường hợp cơ quan có thẩm quyền về quảng cáo của địa phương không đồng ý, phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

2.1.2.2. Cấp giấy phép xây dựng công trình quảng cáo: Điều 31 Luật Quảng cáo 2016 quy định về trình tự, thủ tục cấp giấy phép xây dựng công trình quảng cáo:

1. Việc xây dựng màn hình chuyên quảng cáo ngoài trời, biển hiệu, bảng quảng cáo độc lập hoặc gắn vào công trình xây dựng có trước phải tuân theo quy định của Luật này, quy định khác của pháp luật có liên quan và quy hoạch quảng cáo ngoài trời của địa phương.
2. Việc xây dựng màn hình chuyên quảng cáo ngoài trời, biển hiệu, bảng quảng cáo độc lập hoặc gắn vào công trình xây dựng có sẵn phải xin giấy phép xây dựng của cơ quan có thẩm quyền về xây dựng của địa phương trong những trường hợp sau đây:
3. Xây dựng màn hình chuyên quảng cáo ngoài trời có diện tích một mặt từ 20 mét vuông (m2) trở lên;
4. Xây dựng biển hiệu, bảng quảng cáo có diện tích một mặt trên 20 mét vuông (m2) kết cấu khung kim loại hoặc vật liệu xây dựng tương tự gắn vào công trình xây dựng có sẵn;
5. Bảng quảng cáo đứng độc lập có diện tích một mặt từ 40 mét vuông (m2) trở lên.
6. Hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây dựng công trình quảng cáo gồm có:
7. Đơn đề nghị cấp giấy phép xây dựng công trình quảng cáo;
8. Bản sao giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của tổ chức, cá nhân đề nghị cấp giấy phép xây dựng công trình quảng cáo;
9. Bản sao có chứng thực một trong những loại giấy tờ sau: giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; văn bản thỏa thuận hoặc hợp đồng thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai đối với công trình quảng cáo đứng độc lập; hợp đồng thuê địa điểm giữa chủ đầu tư xây dựng công trình quảng cáo với chủ sở hữu hoặc chủ sử dụng hợp pháp đối với công trình quảng cáo gắn với công trình xây dựng có sẵn hoặc văn bản thông báo kết quả trúng thầu đối với trường hợp địa điểm quảng cáo trong quy hoạch phải tổ chức đấu thầu;
10. Trường hợp công trình quảng cáo gắn với công trình đã có trước phải có văn bản thỏa thuận hoặc hợp đồng của chủ đầu tư xây dựng công trình quảng cáo với chủ sở hữu hoặc người được giao quyền quản lý công trình đã có trước;

Bản vẽ thiết kế của tổ chức thiết kế hợp pháp thể hiện được vị trí mặt bằng, mặt cắt, mặt đứng điển hình; mặt bằng móng của công trình có chữ ký và đóng dấu của chủ đầu tư xây dựng công trình quảng cáo. Trường hợp công trình quảng cáo gắn vào công trình đã có trước thì bản vẽ thiết kế phải thể hiện được giải pháp liên kết công trình quảng cáo vào công trình đã có trước.

1. Trình tự, thủ tục cấp giấy phép xây dựng công trình quảng cáo được thực hiện như sau:
2. Tổ chức, cá nhân đề nghị cấp giấy phép xây dựng công trình quảng cáo nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền về xây dựng của địa phương;
3. Trường hợp địa điểm quảng cáo nằm trong quy hoạch quảng cáo đã được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt, trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ, cơ quan có thẩm quyền về xây dựng của địa phương cấp giấy phép xây dựng công trình quảng cáo cho tổ chức, cá nhân. Trường hợp không cấp giấy phép, phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do;
4. Trường hợp địa phương chưa phê duyệt quy hoạch quảng cáo, trong thời hạn 02 ngày làm việc, kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ, cơ quan có thẩm quyền về xây dựng của địa phương gửi văn bản xin ý kiến các sở, ban, ngành liên quan. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được văn bản xin ý kiến của cơ quan có thẩm quyền về xây dựng của địa phương, các sở, ban, ngành nêu trên phải có ý kiến trả lời bằng văn bản gửi cho cơ quan có thẩm quyền về xây dựng của địa phương. Trong thời hạn 13 ngày, kể từ ngày nhận được ý kiến của các sở, ban, ngành nêu trên, cơ quan có thẩm quyền về xây dựng của địa phương phải cấp giấy phép xây dựng công trình quảng cáo cho tổ chức, cá nhân. Trường hợp không cấp giấy phép, phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

2.1.2.3. Tình trạng chồng chéo trong cấp phép quảng cáo thương mại ngoài trời 

Luật quảng cáo được Quốc hội thông qua ngày 21/6/2016, chính thức có hiệu lực từ 1/1/2017. Tại Điều 31 quy định: việc xây dựng màn hình chuyên quảng cáo ngoài trời, biển hiệu, bảng quảng cáo độc lập hoặc gắn vào công trình xây dựng có sẵn phải xin giấy phép xây dựng của cơ quan có thẩm quyền về xây dựng của địa phương…; tổ chức, cá nhân đề nghị cấp giấy phép xây dựng công trình quảng cáo nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền về xây dựng của địa phương”. Điều 29 quy định thành phần hồ sơ thông báo sản phẩm quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng rôn, bao gồm “bản sao giấy phép xây dựng công trình quảng cáo đối với loại bảng quảng cáo phải có giấy phép xây dựng theo quy định tại điều 31 của luật này”. Hai điều trên có thể được hiểu là: sau khi có giấy phép xây dựng, cá nhân, đơn vị có nhu cầu quảng cáo mang hồ sơ đến nộp tại Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch để được “cấp phép quảng cáo”.

Trong khi đó, thông tư số 10 của Bộ Xây dựng ban hành ngày 20/12/2016 và có hiệu lực từ ngày 6/2/2017, lại quy định hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây dựng đối với công trình quảng cáo, phải có “bản sao được công chứng hoặc chứng thực giấy phép hay văn bản chấp thuận của cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực quảng cáo” (mục 6, điều 3). Điều này có thể hiểu là về trình tự, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét hồ sơ, “cấp phép” quảng cáo trước, sau đó Sở Xây dựng căn cứ vào hồ sơ quảng cáo đó để cấp phép xây dựng.

Thông tư số 10 của Bộ Xây dựng ban hành ngày 20/12/2016 có hiệu lực sau Luật quảng cáo, liên quan trực tiếp đến việc thủ tục cấp phép quảng cáo, nhưng đã không xem Luật quảng cáo như một căn cứ bắt buộc để hướng dẫn. Đây là nguyên nhân tạo sự chồng chéo trong quy định, dẫn đến việc sở xây dựng và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch các địa phương không thể thống nhất được với nhau trong cấp phép quảng cáo

2.2. Thực tiễn áp dụng pháp luật về quảng cáo thương mại ngoài trời hiện nay tại thành phố Hải Phòng 

2.2.1. Thực trạng quảng cáo thương mại ngoài trời hiện nay tại thành phố Hải Phòng

Trong những năm qua, cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời tại thành phố Hải Phòng đã dần đi vào ổn định, hoạt động quảng cáo ngoài trời đã góp phần tích cực trong việc phát triển kinh tế, chính trị, văn hoá – xã hội của thành phố. Tuy nhiên với sự phát triển nhanh chóng của hệ thống giao thông, nhiều tuyến đường lớn đã và đang đưa vào sử dụng nhưng chưa được đưa vào quy hoạch quảng cáo trước đây (Cao tốc 5B,…) dẫn tới việc các hoạt động đầu tư về quảng cáo gặp nhiều khó khăn, đầu tư cầm chừng, ngắn hạn làm ảnh hưởng tới cảnh quan và sự phát triển kinh tế của thành phố.

Theo số liệu điều tra từ năm 2021 – 2024 được tiến hành bởi Công ty Danko, Sở Văn hóa và Thể thao cùng với các Phòng Văn hóa và Thông tin các như của cả nước ngày càng phát triển cả về số lượng và chất lượng. Đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh của các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh trong thành phố, quảng cáo ngoài trời đã làm tốt vai trò quảng bá, hỗ trợ đầu ra cho sản phẩm, khiến các đơn vị thực hiện cạnh tranh lành mạnh, giúp cho người dân có nhiều sự lựa chọn hàng hoá và các dịch vụ, góp phần tích cực đẩy mạnh sự phát triển của nền kinh tế hàng hoá, tác động làm quá trình sản xuất lưu thông – phân phối tăng nhanh, giải quyết được nhiều việc làm cho người lao động và đóng góp thêm ngân sách cho thành phố. Hoạt động quảng cáo ngoài trời cũng góp phần giới thiệu sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ của các doanh nghiệp trong và ngoài thành phố đến người dân Hải Phòng. Đồng thời quảng cáo ngoài trời tác động tốt đến nhận thức và thẩm mỹ của công chúng, làm tăng vẻ đẹp cảnh quan của thành phố.

Tuy nhiên hoạt động quảng cáo ngoài trời vẫn còn những hạn chế nhất định như tình trạng mất mỹ quan của các bảng quảng cáo. Nhiều bảng làm bằng chất liệu sắt, nhiều trụ, kích cỡ khác nhau, không thống nhất, mặt bảng bị hoen ố, rách nát, không có nội dung, các trụ bị han gỉ, nhiều bảng còn trơ nguyên dàn sắt (bảng quảng cáo QL5,…). Nhiều bảng đặt quá thấp, hoặc quá cao, tỷ lệ không cân đối, một số bảng vi phạm hành lang giao thông. Các vi phạm về quảng cáo bằng băng rôn, cờ phướn, tờ rơi, tờ gấp, quảng cáo rao vặt trên tường, cột điện đã hạn chế. Hiện tại trên địa bàn toàn thành phố, việc không chấp hành các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước về quảng cáo còn diễn ra như: quảng cáo ngoài trời không thông báo sản phẩm quảng cáo đến cơ quan quản lý nhà nước về quảng cáo (chiếm khoảng 20%). Tình trạng biến tướng, lách luật trong hoạt động quảng cáo chủ yếu diễn ra dưới hình thức biển hiệu kèm quảng cáo, nhiều bảng quảng cáo trá hình biển hiệu, tuy nhiên cơ quan quản lý khó xử lý do phân biệt giữa bảng quảng cáo và biển hiệu còn gặp nhiều khó khăn. Phần lớn việc lắp đặt biển hiệu tuân theo nguyên tắc: “tiện lợi, thu hút sự chú ý, bừa bãi,…”

Đối với bảng quảng cáo tấm lớn, loại hình quảng cáo tấm lớn ngoài trời với thiết kế theo kiểu bảng tấm lớn một cột hiện tại là khoảng 40 bảng trên địa bàn toàn thành phố, các bảng quảng cáo này phần lớn có hai mặt một cột được thực hiện cạnh các tuyến quốc lộ, các nút giao thông trọng điểm, một số bảng đẹp, có tính thẩm mỹ cao. Các bảng này sẽ được cân nhắc đưa vào quy hoạch, tuy nhiên có thể điều chỉnh về vị trí và kích thước. Một số bảng khung giàn sắt gỉ sẽ phải tháo dỡ và thay thế bằng các bảng quảng cáo tấm lớn theo quy chuẩn của thành phố, phần lớn các bảng diện tích từ 80m2 – 160m2, một số bảng tấm lớn từ 40m2 – 60m2, chủ yếu là chất liệu tôn và bạt hiflex.

Trong thời gian trước, quốc lộ 5 là tuyến huyết mạch nối Hải Phòng và các tỉnh thành khác trên cả nước, nhờ đó các bảng quảng cáo thương mại trên tuyến quốc lộ 5 mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên do sự hình thành và phát triển các tuyến giao thông mới như Cao tốc 5B, Quốc lộ 10,… nên giá trị quảng cáo thương mại của các vị trí tại Quốc lộ 5 đã giảm sút và ít được quan tâm làm mất mỹ quan, đặc biệt do việc ban hành các quy chuẩn pháp luật mới đã khiến cho phần lớn các vị trí quảng cáo thương mại trên Quốc lộ 5 đều phải điều chỉnh.

Đối với các bảng quảng cáo bên hông tường chủ yếu vẫn là các bảng tấm nhỏ, một số bảng lắp dựng lên trên nóc nhà, nội dung quảng cáo mang tính tự phát. Tuy nhiên về thiết kế, xây dựng và chất liệu thực hiện quảng cáo chưa đảm bảo tính chuyên nghiệp, các vị trí đặt, dựng, treo còn lộn xộn.

Đối với màn hình điện tử chuyên quảng cáo, loại hình này chưa được đầu tư, một phần do chi phí đầu tư và duy tu bảo dưỡng cao, một phần do cường độ ánh sáng lớn, nội dung động dễ gây chú ý làm ảnh hưởng tới an toàn giao thông nếu lắp dựng ở gần đường giao thông, ngoài ra các màn hình hiện đại có khả năng trình chiếu các đoạn phim quảng cáo thì lại chỉ phù hợp với các khu vực đi bộ như công viên, trung tâm thương mại, khu vui chơi công cộng,… nên cũng ít được các nhà quảng cáo quan tâm đầu tư. Phần lớn loại hình này được đầu tư theo hình thức xã hội hóa. Tại khu du lịch Cát Bà, khu vực dải trung tâm, đường Lạch Tray và thời gian gần đây là khu vực Ngã Sáu mới cũng đã được đầu tư màn hình điện tử tuyên truyền kết hợp quảng cáo theo hình thức xã hội hóa.

Kể từ khi Luật Quảng cáo số 16/2016/QH13 ngày 21/06/2016 và các văn bản hướng dẫn có hiệu lực, đặc biệt là Quy chuẩn Việt Nam QCVN17:2017/BXD Quy định kỹ thuật Quốc gia về xây dựng và lắp đặt phương tiện quảng cáo ngoài trời và sau đó là Thông tư số 04/2022/TT-BXD ngày 20/05/2022 của Bộ Xây dựng Ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Xây dựng và lắp đặt phương tiện quảng cáo ngoài trời và QCVN17:2022/BXD, Sở Văn hóa và Thể thao đã hướng dẫn cho các đơn vị thực hiện quảng cáo thực hiện nghiêm túc. Tuy nhiên hầu hết các bảng (92 bảng) được xây dựng trước thời điểm Luật Quảng cáo và Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phương tiện quảng cáo ngoài trời có hiệu lực vẫn đang trong quá trình điều chỉnh.

2.2.2. Tình hình áp dụng pháp luật về quảng cáo thương mại ngoài trời tại thành phố Hải Phòng

2.2.2.1 Khái quát về Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hải Phòng – Cơ quan tham mưu cho UBND thành phố Hải Phòng đối với lĩnh vực quảng cáo (trừ quảng cáo trên báo chí, trên môi trường mạng, trên xuất bản phẩm và quảng cáo tích hợp trên các sản phẩm, dịch vụ bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin)

Căn cứ theo Quyết định số 299/2021/QĐ-UBND ngày 13 tháng 02 năm 2021 của Uỷ ban nhân dân thành phố Hải Phòng, Sở Văn hoá và Thể thao là cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân thành phố; thực hiện chức năng tham mưu, giúp Uỷ ban nhân dân thành phố quản lý nhà nước về văn hoá, gia đình, thể dục, thể thao và quảng cáo (trừ quảng cáo trên báo chí, trên môi trường mạng, trên xuất bản phẩm và quảng cáo tích hợp trên các sản phẩm, dịch vụ bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin) ở thành phố theo quy định của pháp luật; các dịch vụ công thuộc lĩnh vực quản lý của Sở và thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn theo phân công hoặc ủy quyền của Ủy ban nhân dân thành phố, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố.

Sở Văn hoá và Thể thao có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và hoạt động của Uỷ ban nhân dân thành phố, đồng thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch.

Sở Văn hoá và Thể thao có một số các nhiệm vụ và quyền hạn đối với lĩnh vực quảng cáo như sau:

1. Thẩm định, trình Ủy ban nhân dân thành phố cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung, thu hồi giấy phép thành lập Văn phòng đại diện của doanh nghiệp quảng cáo nước ngoài đặt tại thành phố.
2. Tiếp nhận và xử lý hồ sơ thông báo sản phẩm quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng rôn; thông báo tổ chức đoàn người thực hiện quảng cáo tại thành phố.
3. Giúp Ủy ban nhân dân thành phố báo cáo định kỳ việc quản lý hoạt động quảng cáo tại thành phố.
4. Thanh tra, kiểm tra và xử lý theo thẩm quyền các hành vi vi phạm pháp luật về hoạt động quảng cáo trên các phương tiện quảng cáo (trừ báo chí, môi trường mạng, xuất bản phẩm và tích hợp trên các sản phẩm, dịch vụ bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin).
5. Thực hiện các nhiệm vụ khác do Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố giao và theo quy định của pháp luật.

2.2.2.2 Công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động quảng cáo tại thành phố Hải Phòng

• Việc tiếp nhận hồ sơ thông báo sản phẩm quảng cáo, số liệu về hồ sơ đã tiếp nhận và xử lý, thời gian trả lời tổ chức, cá nhân: 

Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hải Phòng đã tiếp nhận và xử lý hồ sơ, văn bản về Thông báo sản phẩm quảng cáo trên địa bàn thành phố theo quy định của Luật Quảng cáo số 16/2017/QH13; Nghị định 181/2017/NĐ-CP ngày 14/11/2020 về hướng dẫn thi hành quy định một số điều của Luật quảng cáo số 16/2017/QH13; Nghị định 24/2024/NĐ-CP ngày 24/02/2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật phòng Phòng, chống tác hại của rượu, bia; Công văn số 33/VHCS-QC ngày 22 tháng 01 năm 2019 của Cục Văn hóa cơ sở về hướng dẫn một số nội dung về công tác quản lý nhà nước về hoạt động quảng cáo tại các địa phương, Thông tư số 10/2017/TT-BVHTTDL của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ngày 06 tháng 12 năm 2017 quy định chi tiết và hướng dẫn thực hiện một số điều của Luật Quảng cáo và Nghị định 181/2017/NĐ-CP ngày 14 tháng 11 năm 2017 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quảng cáo; Công văn số 14/VHCS-QC của Cục Văn hóa Cơ sở ngày 10 tháng 01 năm 2021 về quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng rôn có nội dung tuyên truyền cổ động chính trị; Thông tư số 04/2022/TTBXD ngày 20/5/2022 Ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phương tiện quảng cáo ngoài trời và Quy chế quản lý hoạt động quảng cáo ngoài trời trên địa bàn thành phố Hải Phòng;

Hồ sơ được tiếp nhận qua một cửa hoặc qua đường bưu điện, được xử lý đúng quy trình, quy định và đảm bảo thời hạn trả lời tổ chức, cá nhận trong vòng 05 ngày làm việc. Nếu hồ sơ chưa đầy đủ sẽ yêu cầu bổ sung giấy tờ, thủ tục liên quan. Nếu hồ sơ không đúng quy định để tiếp nhận thông báo sản phẩm quảng cáo, Sở sẽ trà lời chính thức bằng văn bản.

• Hoạt động quảng cáo trên các phương tiện khác (Theo báo cáo của Sở Thông tin và Truyền Thông Hải Phòng, Sở Giao thông vận tải Hải Phòng cung cấp)

Quảng cáo trên báo in, báo nói và báo hình: Các quy định về thủ tục như thông báo phụ trương chuyên quảng cáo đối với báo in; thời lượng quảng cáo trên truyền hình; tỷ lệ diện tích quảng cáo đối với báo chí; dấu hiệu phân biệt nội dung quảng cáo; số lần ngắt đế quảng cáo trong chương trình phim truyện, vui chơi giải trí cơ bản được các cơ quan báo chí trên địa bàn thực hiện nghiêm túc. Cụ thể:

Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng đạt tỉ lệ số giờ quảng cáo bình quân trên kênh THP/ngày là 02 giờ/ngày không vượt quá 10% tổng thời lượng chương trình phát sóng một ngày. Đối với các sản phẩm quảng cáo phải có giấy phép quảng cáo, Đài luôn yêu cầu khách hàng cung cấp các loại giấy tờ liên quan đến sản phẩm quảng cáo theo quy định.

Tạp chí Sinh hoạt chi bộ thường dành bìa 2, 3,4 cho quảng cáo tuyên truyền. Tuy nhiên việc quảng cáo, tuyên truyền được thực hiện chủ yếu là sự phối kết hợp với các cơ quan, ban ngành thành phố trong việc tuyên truyền chủ trương chính sách nên không thường xuyên, không vượt quá 20%.  

Báo Hải Phòng, báo An ninh Hải Phòng, Tạp chí Khoa học kinh tế chấp hành nghiêm chỉnh các quy định về quảng cáo. Tuy nhiên, báo Hải Phòng, báo An ninh trong một vài số báo, thời lượng quảng cáo vượt qua 10% nhưng đã được Sở Thông tin và Truyền thông kịp thời nhắc nhở.  

• Quảng cáo trên báo điện tử và thông tin điện tử:

Báo Hải Phòng điện tử, Cổng thông tin điện tử thành phố, cổng thông tin điện tử các quận, huyện, các trang thông tin điện tử tổng hợp chấp hành nghiêm chỉnh các quy định về quảng cáo, không thiết kế, bố trí phần quảng cáo lẫn vào phần nội dung tin.

Các trang thông tin điện tử của các tổ chức, doanh nghiệp cơ bản chấp hành tốt các quy định về Luật Quảng cáo và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Tuy nhiên, vẫn còn một số trang thông tin điện tử đặt logo quảng cáo ở mọi vị trí, xen kẽ trong trang với diện tích lớn. (Ví dụ: trang tamhaiphong)

• Quảng cáo trên sản phẩm in:

Các Nhà Xuất bản trên địa bàn thành phố như Nhà Xuất bản Hải Phòng, Nhà Xuất bản Hàng Hải thực hiện nghiêm các quy định theo Luật Quảng cáo, không quảng cáo trên sách và tài liệu dưới dạng sách, chỉ giới thiệu về tác giả và tác phẩm.

Đối với Bản tin, Tài liệu không kinh doanh do Sở Thông tin và Truyền thông cấp phép xuất bản, về cơ bản không thực hiện quảng cáo, chỉ giới thiệu các dịch vụ và hoạt động của tổ chức, cá nhân được phép xuất bản tài liệu đó. Trường hợp một số Bản tin trong các ngày lễ lớn tranh thủ giới thiệu, tuyên truyền hoạt động cho một số đơn vị, doanh nghiệp, Sở đã kịp thời nhắc nhở, xử lý vi phạm.

Các sản phẩm in như ca-ta-lô, tờ rời, tờ gấp có nội dung cổ động, tuyên truyền về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ, văn học, nghệ thuật được Sở Thông tin và Truyền thông cấp phép xuất bản thường không quảng cáo. Trường hợp có quảng cáo, không quá 20% diện tích từng sản phẩm theo quy định của Luật Quảng cáo.  

Quảng cáo trên phương tiện giao thông: Không được thể hiện sản phẩm quảng cáo ở mặt trước, mặt sau và trên nóc của phương tiện giao thông. Sản phẩm quảng cáo không được vượt quá 50% diện tích mỗi mặt được phép quảng cáo của phương tiện giao thông. Việc thể hiện biểu trưng, lô-gô, biểu tượng của chủ phương tiện giao thông hoặc hãng xe trên phương tiện giao thông phải tuân thủ các quy định của pháp luật về giao thông, Luật Quảng cáo và chịu sự quản lý Nhà nước bằng công tác hậu kiểm.

• Công tác chấn chỉnh biển hiệu của các tổ chức cá nhân sản xuất kinh doanh: 

Thanh tra Sở Văn hóa và Thể thao phối hợp với các sở, ngành, địa phương thành lập các đoàn để kiểm tra, chấn chỉnh, nhắc nhở và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm của các tổ chức cá nhân hoạt động sản xuất, kinh doanh theo quy định tại

Thông báo ra quân xử lý, gỡ bỏ các biển hiệu, biển quảng cáo, rao vặt trái quy định trên địa bàn các quận, huyện;

Tham mưu xây dựng các kế hoạch thực hiện chương trình xóa quảng cáo, rao vặt trái quy định; Lên kế hoạch kiểm tra, rà soát các biển hiệu sai kích thước, tiêu chuẩn kỹ thuật và tiếng nói, chữ viết trong quảng cáo trên địa bàn các quận, huyện.

2.2.2.3 Công tác phổ biến, triển khai thực hiện Luật Quảng cáo và các văn bản hướng dẫn; công tác ban hành văn bản quản lý, chỉ đạo, điều hành tại địa phương:

Sở Văn hóa và Thể thao: đã phối hợp với các Sở, ban ngành, các cơ quan chức năng, đặt biệt là Phòng Văn hóa- Thông tin các quận, huyện tổ chức các đợt tuyên truyền phổ biến về Luật Quảng cáo số 16/2016/QH13 và các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hướng dẫn có liên quan theo thẩm quyền; tổ chức 01 hội nghị chuyên đề về “Tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, chấn chỉnh hoạt động quảng cáo” cho 03 đối tượng (1- Cán bộ làm công tác chuyên môn về quản lý hoạt động của các quận, huyện, xã, phường; 2- Các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ quảng cáo; 3- Các hộ kinh doanh cá thể) và đã có các văn bản đôn đốc như sau:

Công văn số 2719/SVHTT-QLVH ngày 31/12/2023 về việc tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động quảng cáo trên địa bàn thành phố (Văn bản này triển khai ngày 08/01/2024).

Công văn số 720/SVHTT-QLVH ngày 20/4/2024 về việc triển khai thực hiện Luật phòng chống tác hại của rượu bia và Nghị định 24/2024/NĐ-CP ngày 24/02/2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật phòng chống tác hại rượu bia trong hoạt động quảng cáo trên địa bàn thành phố

Công văn số 1523/SVHTT-QLVH ngày 31/7/2024 và Công văn số 1736/SVHTT-QLVH ngày 25/8/2024 gửi Ủy ban nhân dân các quận về việc kiểm tra, rà soát các khung treo băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền trên địa bàn các quận, tháo dỡ các khung treo băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền cổ động không đảm bảo an toàn giao thông.

Công văn số 1773/SVHTT-QLVH ngày 28/8/2024 gửi Ủy ban nhân dân các quận, huyện kiểm tra, rà soát và tháo dỡ các khung treo khẩu hiệu, băng rôn tuyên truyền, cổ động và các cọc sắt không đảm bảo an toàn lắp đặt trên vỉa hè.

Công văn số 2478/SVHTT-QLVH ngày 13/11/2024 về gửi các Sở, ngành và địa phương về việc báo cáo kết quả thực hiện năm 2024 Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 09/5/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, chấn chỉnh hoạt động quảng cáo; Kế hoạch số 143/KH-UBND ngày 11/7/2021 của UBND thành phố về việc triển khai thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 09/5/2021 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn thành phố Hải Phòng

Công tác xây dựng quy hoạch quảng cáo ngoài trời: Sở Văn hóa và Thể thao Hải Phòng đang trình Ủy ban nhân dân thành phố xem xét, thẩm định và phê duyệt dự án “Rà soát, điều chỉnh và bổ sung Quy hoạch quảng cáo ngoài trời và cổ động trực quan Thành phố Hải Phòng đến năm 2024, định hướng đến năm 2030”.

• Sở Thông tin và Truyền thông:

Biên soạn, xuất bản cuốn tài liệu “Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước liên quan đến hoạt động Quảng cáo trên báo chí, mạng thông tin máy tính và trên xuất bản phẩm” phát hành đến Phòng Văn hóa – Thông tin các quận, huyện; các cơ quan báo chí của thành phố Hải Phòng, Cổng thông tin điện tử thành phố, các trang thông tin điện tử tổng hợp, các đơn vị xuất bản, in, phát hành; các Bản tin trên địa bàn thành phố.

Công văn số 822/STTTT-BCXB ngày 29/9/2020 về việc chấm dứt việc chèn, trám quảng cáo vào các kênh chương trình trên hệ thống truyền hình trả tiền;

Văn bản số 247/STTTT-TTBCXB ngày 28/3/2021 gửi Ủy ban nhân dân phường Cầu Tre về việc nộp 02 bản lưu chiểu Bản tin phường Cầu Tre số đặt việt Xuân Đinh Dậu 2021. Sở đã nhắc nhở, chấn chỉnh việc Bản tin của phường Cầu Tre thực hiện hoạt động quảng cáo cho các tổ chức, doanh nghiệp (Theo quy định Luật Báo chí năm 2020: “Không được quảng cáo trên Bản tin”).

Văn bản số 487/STTTT-TTBCXB ngày 22/5/2021 gửi Phòng Văn hóa Thông tin các quận, huyệnvề việc không được quảng cáo trên hệ thống truyền thanh xã, phường, thị trấn.

Văn bản số 1461/STTTT-TTBCXB ngày 11/7/2023 về việc hướng dẫn việc áp dụng chế độ nhuận bút đối với tác phẩm phát thanh và việc quảng cáo của cơ sở truyền thanh – truyền hình cấp huyện.

• Ủy ban nhân dân các quận, huyện:

Xây dựng và ban hành Kế hoạch triển khai, các văn bản chỉ đạo riêng về tăng cường công tác quản lý Nhà nước về công tác quảng cáo và cổ động trực quan trên địa bàn;

Thường xuyên chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng, Ủy ban nhân dân các phương, xã tăng cường công tác quản lý hoạt động quảng cáo trên địa bàn;

Phòng Văn hóa – Thông tin của các quận, huyện thường xuyên tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh, cổng thông tin điện tử quận, phường, bảng tin tổ dân phố các văn bản sau: Luật Quảng cáo số 16/2017/QH13; Nghị định 181/2017/NĐ-CP ngày 14/11/2020 về hướng dẫn thi hành quy định một số điều của Luật quảng cáo số 16/2017/QH13; Công văn số 33/VHCS-QC ngày 22 tháng 01 năm 2019 của Cục Văn hóa cơ sở về hướng dẫn một số nội dung về công tác quản lý nhà nước về hoạt động quảng cáo tại các địa phương, Thông tư số 10/2017/TT-BVHTTDL của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ngày 06 tháng 12 năm 2017 quy định chi tiết và hướng dẫn thực hiện một số điều của Luật Quảng cáo và Nghị định 181/2017/NĐ-CP ngày 14 tháng 11 năm 2017 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quảng cáo; Công văn số 14/VHCS-QC của Cục Văn hóa Cơ sở ngày 10 tháng 01 năm 2021 về quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng rôn có nội dung tuyên truyền cổ động chính trị; Thông tư số 04/2022/TT-BXD ngày 20/5/2022 Ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phương tiện quảng cáo ngoài trời; và Nghị định số 38/2025/NĐ-CP ngày 29 tháng 3 năm 2025 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo; Quy chế quản lý hoạt động quảng cáo người trời trên địa bàn thành phố Hải Phòng được ban hành kèm theo Quyết định số 2307/2020/QĐ-UBND ngày 13/10/2020 của UBND thành phố Hải Phòng;Các sở, ban, ngành có liên quan: Phối hợp triển khai đảm bảo công tác quản lý nội dung quảng cáo theo đúng quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến công trình quảng cáo, an toàn giao thông, mỹ quan đô thị, an toàn vệ sinh thực phẩm, thủ tục pháp lý liên quan đến Hồ sơ thông báo sản phẩm quảng cáo, an toàn phòng cháy chữa cháy, an toàn trong lĩnh vực nông nghiệp, việc sử dụng tiếng nước ngoài trong hoạt động quảng cáo, an toàn môi trường, việc sử dụng đất cho các công trình quảng cáo, quy hoạch quảng cáo và các vấn đề khác có liên quan.

2.2.2.4 Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm

Thanh tra Sở Văn hóa và Thể thao đã xây dựng kế hoạch hàng năm, tổ chức kiểm tra, chấn chỉnh, nhắc nhở đối với các cơ sở, địa điểm có hoạt động quảng cáo (chủ yếu là các cơ sở có hoạt động quảng cáo bằng biển hiệu).

Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với các lực lượng chức năng có liên quan: kiểm tra, phát hiện và xử lý nghiêm vi phạm đối với hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo quy định tại Điều 8 Luật Quảng cáo, đặc biệt là hoạt động quảng cáo có nội dung trái với truyền thống lịch sử, đạo đức văn hóa, thuần phong mỹ tục Việt Nam, chủ quyền Việt Nam hoặc gây ảnh hưởng xấu đến sự tôn nghiêm của Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca, Đảng kỳ, anh hùng tộc, danh nhân văn hóa, Lãnh tụ, Lãnh đạo Đảng, Nhà nước.

Kiểm tra các điều kiện, nội dung bắt buộc phải thể hiện trên phương tiện quảng cáo của các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Đảm bảo tính trung thực, chính xác, an toàn cho người tiếp nhận quảng cáo.

Rà soát, chấn chỉnh về vị trí, kích thước và việc sử dụng tiếng nói, chữ viết nước ngoài trên biển hiệu, bảng quảng cáo của tổ chức, cá nhân;

2.3. Những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong việc thực hiện pháp luật về quảng cáo thương mại ngoài trời tại Việt Nam và tại thành phố Hải Phòng

2.3.1. Những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong việc thực hiện pháp luật về quảng cáo thương mại ngoài trời tại Việt Nam

2.3.1.1 Các thủ tục hành chính trong lĩnh vực quảng cáo thương mại ngoài trời còn rất nhiều khó khăn, vướng mắc 

Thứ nhất, các thủ tục hành chính trong lĩnh vực quảng cáo còn rất nhiều khó khăn như: Quá trình tiếp nhận hồ sơ thông báo quảng cáo, điều chỉnh quy hoạch quảng cáo; việc phân cấp quản lý và thực thi pháp luật liên quan đến quảng cáo thương mại ngoài trời ở các địa phương; việc phối hợp quản lý giữa các bộ ngành cũng chưa thống nhất vì quảng cáo liên quan đến nhiều lĩnh vực khác như Bộ Xây dựng, Bộ Y tế…Bên cạnh đó, pháp luật Việt Nam trong việc điều chỉnh hành vi quảng cáo nói chung và quảng cáo thương mại ngoài trời nói riêng vẫn còn chồng chéo, vướng mắc ở một số nội dung giữa Luật quảng cáo, Luật xây dựng, Luật Đất đai…và các văn bản pháp luật liên quan.

Thứ hai, một số quy định trong Luật Quảng cáo hiện hành khi triển khai thực hiện lại không phù hợp: Đơn cử sự không phù hợp từ quy định về số lượng biển, bảng quảng cáo trên một tòa nhà, quy định về diện tích bảng quảng cáo, vị trí lắp đặt cách vỉa hè… Ngoài ra, một hạn chế nữa là sự bất cập giữa luật và văn bản dưới luật hướng dẫn chưa thống nhất, dẫn tới trường hợp nhiều doanh nghiệp, người quảng cáo bỏ ra một chi phí lớn thực hiện quảng cáo, đến khi cơ quan chức năng thanh kiểm tra thì bị dỡ bỏ, xử lý…Điều này gây ra thiệt hại và bức xúc cho doanh nghiệp.

2.3.1.2. Công tác xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch quảng cáo thương mại ngoài trời tại các địa phương chưa đạt hiệu quả cao làm hạn chế nguồn thu ngân sách

Các quy định về quy hoạch quảng cáo trong hệ thống văn bản hiện hành chưa cụ thể; công tác xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch quảng cáo, nhất là quy hoạch quảng cáo ngoài trời, một số địa phương gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, chưa có quy hoạch quảng cáo hoặc chưa chú trọng đến tầm ảnh hưởng của quy hoạch quảng cáo ngoài trời; có nơi quy hoạch quảng cáo ngoài trời thiếu tính ổn định, chưa đạt hiệu quả. Một số địa phương chưa có quy hoạch quảng cáo, chưa bố trí kinh phí hợp lý, chỉ đạo triển khai tổ chức thực hiện quy hoạch sau khi được phê duyệt.

Điều này dẫn đến một thực tế là “trên bảo dưới không nghe” khi Luật Quảng cáo đã quy định, văn bản dưới luật như Nghị định, Thông tư đã có hướng dẫn nhưng vì địa phương chưa có quy hoạch quảng cáo nên dẫn tới tình trạng chậm hoặc kéo dài việc cấp giấy phép quảng cáo thương mại ngoài trời vì phải chờ quy hoạch trong việc cấp phép quảng cáo thương mại ngoài trời.

2.3.2. Nguyên nhân của những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong việc thực hiện pháp luật về quảng cáo thương mại ngoài trời tại Việt Nam

2.3.2.1. Sự thiếu đồng bộ, thống nhất của các văn bản quy phạm pháp luật trong việc điều chỉnh hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời

Về nguyên tắc áp dụng pháp luật, Nghị định và các Thông tư của các Bộ, ngành liên quan đến lĩnh vực quảng cáo ngoài trời là văn bản dưới Luật, tất yếu phải nhằm mục đích hướng dẫn cụ thể, rõ ràng, chi tiết Luật Quảng cáo, tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp triển khai thực hiện Luật quảng cáo một cách hiệu quả, dễ dàng nhất. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy, các văn bản dưới Luật quảng cáo 2016 điều chỉnh các nội dung liên quan đến hoạt động quảng cáo ngoài trời chưa bám sát nội dung của Luật quảng cáo để triển khai, dẫn đến việc áp dụng pháp luật về quảng cáo ngoài trời còn bất cập, khó khăn, vướng mắc.

Đối với Nghị định số 181/2017/NĐ-CP ngày 14/11/2017 của Chính phủ chỉ tập trung hướng dẫn chi tiết về vấn đề quy hoạch quảng cáo ngoài trời, là công việc chính của các cơ quan quản lý nhà nước cũng như các Bộ, ngành liên quan và từng cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương, chứ không phải trọng tâm là người trực tiếp thực hiện, khai thác hoạt động quảng cáo ngoài trời để tìm kiếm lợi nhuận cụ thể là các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp liên quan. Trong khi đó, các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời mới là thành phần chủ yếu hoạt động, khai thác, chiếm đa số trong lĩnh vực này. Điều này ảnh hưởng đến khả năng thực hiện pháp luật đạt hiệu quả cao về quảng cáo thương mại ngoài trời trong thực tiễn.

Bên cạnh đó, Nghị định số 181/2017/NĐ-CP ngày 14/11/2017 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quảng cáo chỉ có Chương 4 với 4 Điều luật quy định chi tiết về quảng cáo thương mại ngoài trời. Các hoạt động này theo quy định của pháp luật thì thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, tại Khoản 3 Điều 19 nêu rõ: “Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt điều chỉnh đề án quy hoạch quảng cáo ngoài trời theo quy định tại Điều 17 và Điều 18 Nghị định này”.

Như đã phân tích ở trên, các điều luật của Nghị định 181/2017/NĐ- CP ngày 14/11/2017 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quảng cáo liên quan đến lĩnh vực quảng cáo thương mại ngoài trời; hiểu theo nghĩa rộng, các điều luật trên là những quy định trực tiếp điều chỉnh đối với chính quyền địa phương cấp tỉnh, nhưng lại là quy định gián tiếp điều chỉnh với các đối tượng là các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời tại Việt Nam.

Như vậy, xét trên thực tế, Nghị định 181/2017/NĐ-CP ngày 14/11/2017 chưa quan tâm triển khai cụ thể các điều luật khác trong lĩnh vực quảng cáo thương mại ngoài trời của Luật quảng cáo 2016 liên quan đến đối tượng, chủ thể quảng cáo ngoài trời, phương tiện quảng cáo ngoài trời, trách nhiệm pháp lý khi vi phạm trong hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời, ví dụ: xây dựng công trình quảng cáo ngoài trời trái phép thì mức phạt cụ thể như thế nào, thời hạn xử lý hành vi vi phạm… Hoặc, với những bảng, biển quảng cáo ngoài trời với kích thước khác nhau thì mức xử phạt vi phạm tương ứng với số lần vi phạm sẽ như thế nào.v.v. Ngoài ra, các văn bản dưới luật quy định chưa thống nhất với văn bản luật như đã phân tích ở trên, dẫn đến tình trạng “Thông tư to hơn Luật” và chồng chéo trong cấp phép quảng cáo thương mại ngoài trời.

2.3.2.2. Việc quy hoạch quảng cáo thương mại ngoài trời ở mỗi địa phương với mỗi trình độ phát triển kinh tế – xã hội khác nhau có sự chênh lệch

Do đặc thù của từng vùng miền, từng địa phương sẽ có quy hoạch tổng quan về đô thị, xây dựng cơ bản khác nhau, theo đó, việc quảng cáo ngoài trời cũng được hoạch, quy định với các mức độ chi tiết, cụ thể khác nhau. Ví dụ: Ở các thành phố lớn, các khu đô thị sầm uất, hoặc các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, thì mật độ dân số đông và số lượng các công ty, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực quảng cáo ngoài trời nhiều hơn, hoạt động sôi nổi hơn so với các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, hải đảo… nên việc quảng cáo ngoài trời ở các đô thị cũng sẽ được chính quyền địa phương quan tâm hơn, xây dựng quy định văn bản hướng dẫn chi tiết, rõ ràng hơn so với vùng nông thôn hoặc vùng hạn chế quảng cáo. Do đó, việc quy hoạch quảng cáo thương mại ngoài trời ở các địa phương trên thực tế còn thiếu tính đồng bộ; một số địa phương còn chưa có quy hoạch quảng cáo ngoài trời dẫn đến việc thực hiện các quy định của pháp luật trong lĩnh vực này chưa đạt hiệu quả cao.

2.3.2.3. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật chưa được quan tâm chú trọng

 Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quảng cáo chưa được tiến hành thường xuyên, liên tục, đạt hiệu quả đến các chủ thể tham gia quảng cáo; ý thức chấp hành pháp luật về quảng cáo của các tổ chức, cá nhân chưa nghiêm. Việc thực thi các quy định của pháp luật có liên quan đến hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời còn gặp khó khăn, một số quy định chưa được chỉnh sửa, bổ sung kịp thời cho phù hợp với yêu cầu thực tế. Một số doanh nghiệp chưa ý thức cao đối với việc thực hiện các quy định của pháp luật, dẫn đến tình trạng “làm chui”, bất chấp các quy định của luật, và các văn bản dưới luật và các Đề án, phương án quy hoạch quảng cáo ngoài trời của từng tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

2.3.2.4. Sự phối hợp giữa các ngành, các cấp trong công tác quản lý chưa chặt chẽ; công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động quảng cáo còn thiếu và yếu

Trên thực tế, việc phối hợp giữa các cơ quan, ban ngành liên quan chưa thật sự nhịp nhàng, chưa sâu sát với tình hình thực tiễn như đã phân tích ở trên, dẫn đến gây khó khăn cho các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp khai thác hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời nhằm mục đích sinh lợi. Bên cạnh đó, công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát để phát hiện những trường hợp vi phạm còn chưa được chú trọng quan tâm ở hầu hết các địa phương. Hội đồng thẩm định sản phẩm quảng cáo trong thực tiễn chưa phát huy tối đa quyền hạn của mình trong việc ngăn chặn những hành vi quảng cáo gian dối, quảng cáo không đúng sự thật, quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh.

2.3.3 Những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong việc thực hiện pháp luật về quảng cáo thương mại ngoài trời tại thành phố Hải Phòng

Hiện nay biển hiệu, biển quảng cáo của các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên địa bàn ngày càng nhiều nhưng một số trường hợp bảng, biển quảng cáo lắp đặt tự phát, chưa xin ý kiến của Sở Văn hóa và Thể thao và không đúng đúng quy định như: gắn vào gốc cây, trụ điện, lấn chiếm vỉa hè, lòng đường, một số biển quảng cáo hư hỏng gây mất mỹ quan đô thị, kích thước và tiêu chuẩn kỹ thuật chưa đúng quy định ảnh hưởng đến an toàn tính mạng của con người và công trình… tuy nhiên, thực tế mới chỉ có xử phạt hành chính. Việc cưỡng chế tháo dỡ theo quy định của Luật Xây dựng chưa được thực hiện nghiêm túc.

Việc “Rà soát, điều chỉnh và bổ sung Quy hoạch quảng cáo ngoài trời và cổ động trực quan Thành phố Hải Phòng đến năm 2024, định hướng đến năm 2030” và đấu thầu các vị trí quảng cáo trên đất công vẫn chưa hoàn thiện để có thêm cơ sở cho công tác quản lý hoạt động quảng cáo ngoài trời.

Thành phố chưa có quy hoạch địa điểm treo băng rôn quảng cáo nên tình trạng quảng cáo bẳng băng rôn trên vỉa hè, cây xanh, cây cột điện vẫn còn và không thực hiện đúng quy định về Thông báo sản phẩm quảng cáo;

Công tác kiểm tra, hướng dẫn, chấn chỉnh hoạt động quảng cáo còn nhiều khó khăn do lực lượng của Đoàn kiểm tra liên ngành còn mỏng, chủ yếu làm công tác kiêm nhiệm nên chưa kiểm tra thường xuyên được tất cả các tổ chức, cá nhân tham gia quảng cáo và việc thực hiện quảng cáo của các đơn vị, các cơ sở kinh doanh.

Một số công trình quảng cáo đã được xây dựng trước thời điểm Luật quảng cáo có hiệu lực, có nhiều nguy cơ tiềm ẩn mất an toàn, xuống cấp (bục, nát, gẫy đổ, rách, bạc màu…) mất mỹ quan đô thị và vi phạm các tiêu chuẩn kỹ thuật về xây dựng đối với các công trình quảng cáo ngoài trời. Ủy ban nhân dân thành phố, các cơ quan chức năng và địa phương đã có nhiều văn bản yêu cầu các tổ chức, cá nhân vi phạm tháo dỡ. Tuy nhiên trên thực tế, nhiều công trình quảng cáo ngoài trời tồn tại vô chủ (hoặc mua đi bán lại, thuê đi thuê lại qua nhiều chủ, không tìm được chính chủ) để xử lý, công tác quản lý nhà nước tại địa phương gặp khó khăn trong vấn đề cưỡng chế, kinh phí cưỡng chế tháo dỡ các công trình vi phạm trên. Điển hình có Quận Hồng Bàng đã triển khai xử lý tháo dỡ thành công một số công trình quảng cáo vi phạm trên địa bàn quận.

Đối với hoạt đông quảng cáo, rao vặt trái phép ngày càng khó quản lý, do các đơn vị quảng cảo thực hiện vào thời gian ban đêm, trong ngõ nhỏ, trải rộng trên nhiều tuyến phố. Tuy nhiên, một số phường trên địa bàn quận Ngô Quyền đã phối hợp với Đoàn Thanh niên triển khai một số ý tưởng sáng tạo nhằm hạn chế quảng cáo rao vặt trái phép. Các quận, huyện trên địa bàn thành phố đã lắp dựng các bảng giành cho quảng cáo rao vặt tập trung tại các đầu mối chợ, trung tâm đông dân cư.

Kết thúc Chương 2

Chương 2: Thực trạng pháp luật Việt Nam về quảng cáo thương mại ngoài trời và thực tiễn áp dụng tại thành phố Hải Phòng đã làm rõ một số vấn đề lý luận và khung pháp luật về quảng cáo ngoài trời tại Việt Nam đã nêu Chương 1.

Qua đó chỉ ra các nội dung liên quan đến hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời theo pháp luật Việt Nạm: các điều kiện quảng cáo, phương tiện quảng cáo, thủ tục pháp lý liên quan… và trình bày thực tiễn áp dụng pháp luật về quảng cáo thương mại ngoài trời cũng như đánh giá những khó khăn, vướng mắc phát sinh khi thực hiện pháp luật đối với hoạt động này tại thành phố Hải Phòng.

Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật Việt Nam về quảng cáo thương mại ngoài trời sẽ đưa ra phương án, giải pháp để hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật Việt Nam đối với hoạt động quảng cáo thương mại ngoài trời.